Γιατί η Ευρώπη κατεβάζει τα όρια ταχύτητας

Μεταξύ άλλων, η πανδημία της Covid-19 άλλαξε και εξακολουθεί να αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το αστικό περιβάλλον. Ο υποχρεωτικός «εγκλεισμός» στο σπίτι και ο περιορισμός των καθημερινών μετακινήσεων φαίνεται ότι συμβάλλουν στην σταδιακή αλλαγή της αντίληψης των πολιτών απέναντι στις πόλεις. Δηλαδή, απέναντι στο περιβάλλον, όπου ζούμε, εργαζόμαστε, συναναστρεφόμαστε και κινούμαστε.  

Ιδίως όσον αφορά το τελευταίο, οι αλλαγές προμηνύονται ριζικές. Ήδη, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ολοένα και περισσότερες χώρες στρέφονται σε λύσεις, οι οποίες σέβονται περισσότερο τον πεζό και θέτουν αυστηρότερους περιορισμούς στον οδηγό. 

Ενδεικτικά:

• Η Ισπανία μείωσε από τα 50 χιλιόμετρα/ώρα στα 30 ή ακόμη και στα 20 χιλιόμετρα/ώρα τα όρια ταχύτητας σ’ όλους τους αστικούς δρόμους, με μία λωρίδα ανά κατεύθυνση. Εν ολίγοις, στο 80% των δρόμων της Μαδρίτης. 
• Η Ολλανδία, ακολουθώντας τον ίδιο βηματισμό, πολύ σύντομα θα μειώσει στα 30 χιλιόμετρα/ώρα τα όρια ταχύτητας σ’ όλες τις κατοικημένες περιοχές της επικράτειας.
• Το Παρίσι μείωσε στα 30 χιλιόμετρα/ώρα τα όρια ταχύτητας στο 60% των δρόμων της γαλλικής πρωτεύουσας, ενώ αυτή την περίοδο διεξάγεται δημόσιος διάλογος για την καθολική επέκταση του μέτρου.

Όμως, δεν είναι μόνο οι αστικοί δρόμοι, οι οποίοι «κατεβάζουν» ταχύτητα. 

• Το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο ένα πιλοτικό project σε τρεις κεντρικούς αυτοκινητόδρομους, όπου οι μέγιστες ταχύτητες σε ορισμένα τμήματά τους «κατέβηκαν» από τα 70 στα 60 χιλιόμετρα/ώρα. 
• Η Ολλανδία έχει ήδη προχωρήσει ένα βήμα παραμέρα, θέτοντας ανώτατο όριο ταχύτητας τα 100 χιλιόμετρα/ώρα σ’ όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας. 

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει το ανώτατο όριο ταχύτητας στα 130 χιλιόμετρα/ώρα για τους αυτοκινητόδρομους, στα 110 χιλιόμετρα/ώρα για τις οδούς ταχείας κυκλοφορίας, στα 90 χιλιόμετρα/ώρα για τα μη αστικά οδικά δίκτυα και στα 50 χιλιόμετρα/ώρα για τα αστικά οδικά δίκτυα.

Ωστόσο, τον περασμένο Ιούλιο, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην πιλοτική δημιουργία προσωρινών «διαδρόμων» κίνησης πεζών ή προσωρινών «διαδρόμων» κίνησης ποδηλάτου, καθώς και στη προσωρινή δημιουργία περιοχών ήπια κυκλοφορίας, όπου το όριο ταχύτητας ορίζεται στα 30 χιλιόμετρα/ώρα.

Το τι θα ισχύσει, βέβαια, στην πράξη είναι κάτι, το οποίο μένει να δούμε μόνοι μας. Ωστόσο, φαίνεται ότι η τάση των μικρότερων ορίων ταχύτητας έρχεται σταδιακά και στη χώρα μας.

Γιατί μειώνονται τα όρια ταχύτητας

Μπορεί η Covid-19 να πρόσφερε την κατάλληλη ευκαιρία, ώστε να εφαρμοστεί αυτή η ευρεία μείωση των ορίων ταχύτητας, όμως η πραγματικότητα ορίζει ότι η συγκεκριμένη απόφαση ήταν πολυπαραγοντική. Οφειλόταν δηλαδή, σε πολλές παραμέτρους, από την περιβαλλοντική έως την κοινωνική και την οικονομική. 

Από τον περασμένο Φεβρουάριο – Μάρτιο, όταν και ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού, οι περισσότεροι πολίτες στράφηκαν στη λύση του Ι.Χ., αποφεύγοντας συστηματικά τα μέσα μαζικής μεταφοράς για τις καθημερινές τους μετακινήσεις. Οι λόγοι προφανείς. Έτσι, για παράδειγμα στη Βαρκελώνη, ενώ η συνολική κίνηση των οχημάτων υποχώρησε σημαντικά, η αναλογία των Ι.Χ. αυτοκινήτων στους δρόμους ενισχύθηκε από το 27% στο 52%.

Την ίδια ώρα, η αξιοσημείωτη αύξηση των νεκρών σε τροχαία δυστυχήματα αρχίζει να προβληματίζει αρκετούς ειδικούς, σε πολλές χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Παίρνοντας ως παράδειγμα -και πάλι- την Ισπανία, από το 2018 έως το 2019, οι θάνατοι στους δρόμους των πόλεων σημείωσαν άνοδο κατά 6%.  Οι συγκοινωνιολόγοι, από την πλευρά τους, εκτιμούν ότι η μείωση των ορίων ταχύτητας περιορίζει την πιθανότητα τροχαίου έως και κατά πέντε φορές, κάτι το οποιο μπορεί να αναστρέψει τις δυσοίωνες τάσεις. 

Τα τροχαία δυστυχήματα, σε συνδυασμό με την πανδημία της Covid-19, αποτέλεσαν το έναυσμα για αντίστοιχες δράσεις και στην βρετανική κτήση της Νήσου Μαν. Η τοπική κυβέρνηση αποφάσισε να περιορίσει τα όρια ταχύτητας, θέλοντας να αποφύγει την επιβάρυνση του συστήματος υγείας από ενδεχόμενα περιστατικά νοσηλειών ως απόρροια των τροχαίων. Άλλωστε, η νησιωτική χώρα διαθέτει μόλις δύο νοσοκομεία, ενώ ο πληθυσμός της, μεγέθους περίπου 83.000 κατοίκων, χαρακτηρίζεται από υπεργήρανση.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση

Ένας ακόμη λόγος μείωσης των ορίων ταχύτητας έγκειται στην ανάγκη περιορισμού της ατμοσφαιρικής μόλυνσης. Στην Αγγλία, το 60% του πληθυσμού ζει σε περιοχές με μη ασφαλή επίπεδα διοξειδίου του αζώτου. Στην Ολλανδία, παράλληλα, οι εκπομπές αζώτου είναι τέσσερις φορές υψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η μείωση των ορίων ταχύτητας μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση των επιβλαβών εκπομπών. Ενδεικτικά, εκτιμάται ότι εφόσον το όριο ταχύτητας στους δρόμους της Ουαλίας μειωθεί από τα 70 στα 50 χιλιόμετρα/ώρα, τότε τα επίπεδα μόλυνσης θα περιοριστούν έως και 47%. 

Πέραν του περιβάλλοντος, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η οικονομία – απόδοση των καυσίμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θεωρεί ότι μόνο η μείωση των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους από 120 σε 110 χιλιόμετρα/ώρα θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων κατά 12% έως 18%. 

Εξάλλου, η εξοικονόμιση καυσίμων αποτέλεσε και την κύρια αιτία για τη μείωση των ορίων ταχύτητας τη δεκαετία του ‘70, όταν η πετρελαϊκή κρίση είχε προκαλέσει -και πάλι- τον περιορισμό των ορίων σε Ηνωμένο Βασίλειο, Εύρώπη και ΗΠΑ.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News