FT: Το μέλλον της ΕΕ μετά τις εκλογές – Θα ανταπεξέλθει στις νέες κρίσεις;

Tα αποτελέσματα της δημοσκόπησης της περασμένης εβδομάδας έδειξαν ότι εάν τα κεντροδεξιά κόμματα της ΕΕ πρέπει να συνάψουν συμφωνία με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, ένα 47% των Ευρωπαίων πολιτών είπε ναι, το 43% όχι και το 11% έμεινε αδιάφορο. 

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα αυτά, ο Μάρτιν Γουλφ των FT, έγραψε χαρακτηριστικά «έχω έναν εφιάλτη».

Ο Έρικ Νίλσεν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος στην ιταλική UniCredit, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τα τελευταία πέντε με οκτώ χρόνια ήταν μια ολισθηρή κατηφόρα και τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρήθηκε μια τόσο γρήγορη κάθοδος στο γεωπολιτικό σχεδόν χάος που κανείς δεν μπορεί να τρέφει καμία ελπίδα για επιστροφή στα χρυσά χρόνια της παγκοσμιοποίησης».

Ο Μουτζτάμπα Ραχμάν, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στην εταιρεία συμβούλων Eurasia Group, προσθέτει: «Το να υποστηρίζεις ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε μια στιγμή ύψιστης ανασφάλειας είναι υποτιμητικό»…Η γεωπολιτική επιστρέφει με εκδίκηση και θα στιγματίσει τις πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες της ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια».

Ορισμένοι κίνδυνοι είναι ξεκάθαροι. Η Ρωσία μπορεί να νικήσει την Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να επιστρέψει ως πρόεδρος των ΗΠΑ, οι σχέσεις με την Κίνα ενδέχεται να επιδεινωθούν περαιτέρω και στην Ευρώπη, η πολιτική διχόνοια και οι απειλές για τη δημοκρατία ενδέχεται να αυξηθούν.

Τέλος, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς μια ανεπαρκή απάντηση στην κλιματική αλλαγή και μια αποτυχία να σταματήσει ή να αναστρέψει την ήδη πληγείσα ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Σε αυτά οι FT προσθέτουν και την πιθανότητα, τα επόμενα πέντε χρόνια, η ΕΕ να αντιμετωπίσει τουλάχιστον μια μεγάλης κλίμακας έκτακτη ανάγκη που δεν μπορεί να προβλεφθεί αυτή τη στιγμή. Για παράδειγμα, κάτι που θα μπορούσε να προκύπτει από την κακή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης; Επίθεση με πυρηνικό όπλο; Η κατάρρευση μίας δημοκρατίας ή μιας δικτατορίας εχθρικής προς τη Δύση;

Ποιος αλήθεια προέβλεψε το 2009 ότι η Ευρωζώνη θα βυθιζόταν στην κρίση χρέους και του τραπεζικού τομέα;

Ποιος προέβλεψε το 2014 το Brexit, την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ και την τεράστια προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στα σύνορα της Ευρώπης;

Ποιος μας προειδοποίησε το 2019 να περιμένουμε την πανδημία Covid-19 ή την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία;

Σε κάθε περίπτωση, υπήρχαν μερικές προειδοποιητικές φωνές – για παράδειγμα, πολιτικοί και αναλυτές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μίλησαν για την αυξανόμενη απειλή από τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Αλλά συνολικά, το δίδαγμα είναι ότι πάντα συμβαίνει το απροσδόκητο.

Μια δοκιμή της ΕΕ θα είναι πώς οι ηγέτες της – μερικοί ήδη στην εξουσία, άλλοι θα διοριστούν μετά τις εκλογές αυτής της εβδομάδας – θα ανταποκριθούν στο απροσδόκητο.

Ο Hugo Dixon, από τη στήλη του Reuters Breakingviews, αποτυπώνει τις οικονομικές πτυχές αυτής της παρακμής της ΕΕ:

«Το 1992, η ΕΕ ήταν ένας γεωοικονομικός γίγαντας. Με το 29% της παγκόσμιας παραγωγής και μια ισχυρή θέση στις κορυφαίες τεχνολογίες, θα μπορούσε να θέσει πολλά παγκόσμια πρότυπα. Μέχρι το 2022, το μερίδιο του μπλοκ στην παγκόσμια παραγωγή είχε συρρικνωθεί σε μόλις 17%, ενώ το μερίδιο των ΗΠΑ παρέμεινε σταθερό στο 25% κατά την ίδια περίοδο. Επιπλέον, η ΕΕ έχει τώρα μόνο τέσσερις από τις 50 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο».

Μία προτεραιότητα λοιπόν για την ΕΕ, είναι η οικονομική ανάκαμψη. Ο Jean-Dominique Giuliani του Ιδρύματος Robert Schuman, think tank με έδρα το Παρίσι και τις Βρυξέλλες, εκθέτει το πρόβλημα: «Το οικονομικό χάσμα με τις δύο κορυφαίες οικονομίες ΗΠΑ και την Κίνα, σημαίνει ότι πρέπει να σπάσουμε τις παραδοσιακές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές. Αυτές οι μεταβάσεις απαιτούν ανάληψη κινδύνων, τεράστιες επενδύσεις έντασης κεφαλαίου και, πιθανώς, δανεισμό για χάρη της ανάπτυξης. Όμως οι Ευρωπαίοι προτιμούν την ρύθμιση και τον περιορισμό από την ελευθερία και τα κίνητρα».

Παρόμοιο μήνυμα έρχεται από την Ευρωπαϊκή Στρογγυλή Τράπεζα για τη Βιομηχανία, στην οποία συγκεντρώνονται διευθύνοντες σύμβουλοι και πρόεδροι 60 κορυφαίων ευρωπαϊκών εταιρειών:

«Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω στην κατασκευή βασικών υποδομών και δημιούργησε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που στερείται συνοχής και κινήτρων για επενδύσεις». Ζητούν ενθάρρυνση των επενδύσεων στην υψηλή τεχνολογία, την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και την απλούστευση του ρυθμιστικού πλαισίου.

Πού θα βρεθούν τα χρήματα;

Δύο είναι τα εμπόδια για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το ένα, ότι η Γαλλία και η Γερμανία, υπό τις σημερινές ηγεσίες τους, έχουν διαφορετική ατζέντα: Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε διπλασιασμό του προϋπολογισμού της ΕΕ και επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο σε νέες τεχνολογίες, άμυνα και απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Στον κυβερνώντα τρικομματικό συνασπισμό της Γερμανίας, ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και οι σύμμαχοί του αντιτίθενται στην πιο κοινή έκδοση χρέους της ΕΕ.

Αυτή η διαφορά απόψεων συνδέεται με το δεύτερο πρόβλημα: από πού θα προέλθουν τα χρήματα για μια ευρωπαϊκή οικονομική αναγέννηση;

Οι Max Bergmann και Federico Steinberg από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών εξηγούν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει τις δαπάνες με τρεις τρόπους: μεγαλύτερες εθνικές συνεισφορές στον κοινοτικό προϋπολογισμό, περισσότερο κοινό χρέος και νέους ευρωπαϊκούς φόρους.

Μια άλλη δυσκολία είναι ότι οι πρόσφατα συμφωνηθέντες δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ περιορίζουν τη δυνατότητα των εθνικών κυβερνήσεων να δαπανούν περισσότερα για την άμυνα, την τεχνολογία και τις πράσινες πολιτικές – τουλάχιστον, εάν θέλουν να διατηρήσουν τις δαπάνες σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η στέγαση, οι μεταφορές και η πρόνοια κοντά ή κοντά στα τρέχοντα επίπεδα.

moneyreview.gr με πληροφορίες από FT

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News