Kυβερνητικό πάρκο ΠΥΡΚΑΛ: Η πρόκληση και ο γρίφος

Το αυτοκίνητο θα χρησιμοποιεί το 30%-40% των 14.000 εργαζομένων στο Δημόσιο που θα μετακινηθούν σε λίγα χρόνια στο κυβερνητικό πάρκο στον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ. Ως απάντηση για τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν, η κυκλοφοριακή μελέτη προτείνει… να γίνει δύσκολη η ζωή των νεοεισερχόμενων οδηγών, με απαγόρευση της ελεύθερης στάθμευσης στην περιοχή, μείωση των βασικών οδών σε μια λωρίδα κυκλοφορίας κ.ά. ώστε να υποχρεωθούν να μετακινηθούν με τις συγκοινωνίες ή με ποδήλατο. Εντυπωσιακή είναι η απουσία οποιασδήποτε πρόβλεψης ή μέτρου για την επίπτωση που θα έχει η αποχώρηση εννέα υπουργείων από το κέντρο της Αθήνας.

Τις επόμενες ημέρες πρόκειται να συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής το σχέδιο δημιουργίας ενός «κυβερνητικού πάρκου» στην περιοχή του Δήμου Δάφνης-Υμηττού, με τη μετεγκατάσταση δημοσίων υπηρεσιών από το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε και μελέτη κυκλοφοριακών επιπτώσεων, από την οποία προκύπτουν πολλά και ενδιαφέροντα:

• Πού κατοικούν οι δημόσιοι υπάλληλοι; Από τους 14.013 απασχολουμένους στις υπηρεσίες του Δημοσίου που προτείνεται να μετεγκατασταθούν, οι 3.145 κατοικούν στον Δήμο Αθηναίων. Ακόμα 460 κατοικούν στο Χαλάνδρι, 446 στην Ηλιούπολη, 422 στην Αγία Παρασκευή, 422 στη Νέα Σμύρνη, 383 στο Μαρούσι, 373 στο Περιστέρι, 366 στη Γλυφάδα, 339 στον Βύρωνα, 339 στην Καλλιθέα. Μόλις 95 κατοικούν στον Υμηττό, όπου βρίσκεται η ΠΥΡΚΑΛ. Να σημειωθεί ότι η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), μέρος της οποίας είναι η κυκλοφοριακή μελέτη, δεν έχει καμία πρόβλεψη για την επίπτωση που θα έχει η μετακίνηση του χώρου εργασίας 14.000 ανθρώπων στην αγορά κατοικίας του Δήμου Δάφνης-Υμηττού.

• Οι συναλλασσόμενοι (με φυσική παρουσία) στις δημόσιες υπηρεσίες που πρόκειται να μετακινηθούν υπολογίζονται στους 1.000 ημερησίως, εκ των οποίων το 48% χρησιμοποιεί ιδιωτικό αυτοκίνητο και 22% συγκοινωνία. Ωστόσο εκτιμάται ότι ο αριθμός τους θα μειωθεί όσο προχωράει η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών.

• Σύμφωνα με ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι απασχολούμενοι, εκτιμάται ότι ποσοστό από 28% των εργαζομένων (για όσους μένουν κοντά στην ΠΥΡΚΑΛ) έως 40% (για όσους μένουν εκτός της περιμέτρου του έργου) θα μετακινείται με αυτοκίνητο και 50%-56% με συγκοινωνία. «Αναμένεται επιβάρυνση στην ώρα αιχμής του οδικού δικτύου πρόσβασης στην ευρύτερη περίμετρο με επιπλέον φόρτους από 650 μέχρι 1.550 ιδιωτικά αυτοκίνητα και του δικτύου δημόσιας συγκοινωνίας κατά 3.400 (η γραμμή 2 του μετρό κατά 1.900-2.600) επιβάτες αντίστοιχα».

• Ως κύριο τρόπο αποτροπής της δημιουργίας κυκλοφοριακού χάους στην περιοχή του Υμηττού, η μελέτη προβλέπει «την αλλαγή του προτύπου των μετακινήσεων, με έμφαση σε μέσα βιώσιμης κινητικότητας». Ετσι προτείνει την «εξάντληση των περιθωρίων βελτίωσης της χωρητικότητας του βασικού οδικού δικτύου (Λ. Βουλιαγμένης, Λ. Ηλιουπόλεως) για τις υπερτοπικές μετακινήσεις» και την ανακατασκευή των «συλλεκτηρίων» οδών, που συνδέουν τις βασικές αρτηρίες με την περιοχή της ΠΥΡΚΑΛ διατηρώντας μόνο μια λωρίδα κυκλοφορίας. Επίσης προτείνεται η (ήδη θεσμοθετημένη) πεζοδρόμηση τμήματος της λεωφόρου Ηλιουπόλεως και η υπογειοποίηση τμήματος της λεωφόρου Βουλιαγμένης.

• Ριζοσπαστική είναι η προτεινόμενη λύση και για τη στάθμευση. «Επιδιώκεται ο έλεγχος και η αποθάρρυνση της χρήσης ιδιωτικών αυτοκινήτων, με διαχείριση των θέσεων παρόδιας στάθμευσης με σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης, το οποίο θα εξασφαλίζει κατά απόλυτη προτεραιότητα τη στάθμευση των περιοίκων». Να σημειωθεί ότι στο κυβερνητικό πάρκο προβλέπονται περίπου 2.000 θέσεις στάθμευσης, στην περιοχή υπάρχουν περί τις 900 παρόδιες θέσεις, ενώ η εκτιμώμενη ζήτηση θα είναι της τάξης των 4.770 θέσεων.

• Όσον αφορά τις συγκοινωνίες, προτείνεται η αναδιάταξη των λεωφορειακών γραμμών, ώστε να βελτιωθεί η σύνδεση με τους γειτονικούς δήμους. Και η κατασκευή μιας υπόγειας διάβασης για την απευθείας σύνδεση με τον σταθμό του μετρό της Δάφνης.

• Τέλος, προτείνεται η δημιουργία εκτενούς δικτύου ποδηλατοδρόμων.

Σύμφωνα με την κυκλοφοριακή μελέτη, τα 4.770 Ι.Χ. που αναμένεται να επιβαρύνουν κυκλοφοριακά την περιοχή, αν επιβληθεί ελεγχόμενη στάθμευση και με ενίσχυση των συγκοινωνιών θα μειωθούν στα 1.893.

Οσον αφορά τη ΣΜΠΕ του έργου, με τη μεταστέγαση υπουργείων και υπηρεσιών του Δημοσίου από 127 κτίρια σε μια ενιαία έκταση θεωρείται ότι «προκύπτει άμεσα και η καλύτερη οργάνωση και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών, δημιουργώντας ένα υπερτοπικό cluster». Η αντίθεση του σχεδίου στον υφιστάμενο σχεδιασμό (στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, που ζητεί ρητώς τη διατήρηση στο κέντρο των επιτελικών λειτουργιών της διοίκησης) «ξεπερνιέται» με μια… ακροβασία, θεωρώντας την περιοχή του Δήμου Δάφνης-Υμηττού κομμάτι της «ευρύτερης κεντρικής μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας» (το ΥΠΕΝ πάντως έχει προκηρύξει την αναθεώρηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας).

Τρικ στη δόμηση

Τέλος, προκειμένου η δόμηση στο ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ να εμφανιστεί ως χαμηλή, χρησιμοποιήθηκε από τη μελέτη ένα «τρικ»: σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ο μέσος συντελεστής δόμησης υπολογίστηκε επί του συνόλου του ακινήτου και όχι επί της οικοδομήσιμης έκτασης που απομένει μετά την αφαίρεση της εισφοράς γης. Αποτέλεσμα, στην πραγματικότητα ο συντελεστής να φθάνει το 3,6 (αντί 1,8, όπως αναφέρεται).

Ομως το κυριότερο πρόβλημα του εν λόγω εγχειρήματος παραμένει το ίδιο: η απομάκρυνση σημαντικών λειτουργιών του κράτους (και 14.000 εργαζομένων) από το κέντρο της Αθήνας. Η ΣΜΠΕ περιορίζεται στην επίδραση που θα έχει το εγχείρημα στην περιοχή του Υμηττού. Αντίθετα δεν εξετάζεται πώς θα επηρεαστεί ο επιδιωκόμενος πολυ-λειτουργικός χαρακτήρας του κέντρου (και αν θα ενισχυθεί η τουριστικοποίησή του), η οικονομία των περιοχών που επηρεάζονται από τη διοίκηση κ.ο.κ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με τη μετακίνηση των δημοσίων υπηρεσιών εκτός κέντρου, θα δημιουργηθεί ένα σημαντικό απόθεμα ιδιωτικών κτιρίων προς αξιοποίηση.

«Αποσυμφόρηση και νέα πνοή στο κέντρο»

Τη φιλοσοφία πίσω από τη δημιουργία του κυβερνητικού πάρκου στην περιοχή του Υμηττού και τις εκτιμήσεις του για τα πλεονεκτήματα και τις επιπτώσεις του σχεδίου δίνει ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος.

Οπως ανέφερε στην «Κ» (βλ. 15.8.2022), «το ελληνικό Δημόσιο έως το 2019 δεν γνώριζε κεντρικά ποια είναι η ακίνητη περιουσία του, ούτε και τα μισθώματα που καταβάλλει. Αυτή η παραδοξότητα μας κινητοποίησε από την πρώτη στιγμή και αμέσως μετά τις εκλογές ξεκίνησε συστηματική καταγραφή. Διαπιστώσαμε, λοιπόν, ότι το ελληνικό Δημόσιο στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες των 19 υπουργείων του συνολικά σε 191 κτίρια στο λεκανοπέδιο. Ιδιόκτητα είναι μόλις τα 50 και μισθωμένα τα 141. Τα μισθώματα που καταβάλλει μαζί με τις λειτουργικές και κοινόχρηστες δαπάνες υπερβαίνουν τα 60 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Κάθε άλλο παρά υπόδειγμα καλής οικονομικής διαχείρισης. Αναζητήσαμε τη βέλτιστη λύση και έτσι προέκυψε η δημιουργία του κυβερνητικού πάρκου στον χώρο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ. Στα οφέλη, ασφαλώς, πρέπει να προσθέσουμε τη δημιουργία συνεργειών στη λειτουργία, στον συντονισμό και στην παραγωγικότητα της κυβέρνησης, τη σημαντική ενεργειακή εξοικονόμηση από τη δημιουργία νέων βιοκλιματικών κτιρίων, την αναβάθμιση του περιβάλλοντος απασχόλησης των δημοσίων λειτουργών, τη βελτίωση της προσβασιμότητας και των παρεχόμενων υπηρεσιών στον πολίτη και τη θεαματική αναβάθμιση της περιοχής γύρω από το κυβερνητικό πάρκο».

Οσον αφορά την αντίθεση του εγχειρήματος με τον θεσμοθετημένο σχεδιασμό, ο κ. Σκέρτσος εκτιμά πως «η μετακίνηση δεν είναι αντίθετη με τους στόχους του Ρυθμιστικού, δεδομένου ότι η χωρική υποενότητα κεντρικής Αθήνας στην οποία ανήκει ο Δήμος Δάφνης – Υμηττού αποτελεί το επιτελικό κέντρο της μητροπολιτικής περιοχής και της χώρας. Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη πως έχει παρέλθει η πενταετία από τη θεσμοθέτηση του Ρυθμιστικού, προετοιμάζεται ήδη η διαδικασία αναθεώρησής του με στόχο να συμβάλει σε μια σύγχρονη αστική πολιτική για τον χώρο. Με τη δημιουργία του κυβερνητικού κέντρου, δεν αποδυναμώνεται το κέντρο, αλλά αποσυμφορείται. Η απελευθέρωση 127 κτιρίων αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε την αναζωογόνηση του κέντρου με την αξιοποίηση και την αλλαγή χρήσης τόσο των κτιρίων που θα μείνουν κενά, όπως η χάραξη πολιτικών για την παροχή προσιτής στέγης που θα δώσει κίνητρα επιστροφής στο κέντρο σε νεότερους ανθρώπους. Ταυτόχρονα, μας δίνεται η δυνατότητα να συζητήσουμε με νηφαλιότητα την ενδεχόμενη κατεδάφιση κάποιων από τα κτίρια αυτά, ώστε να αποδοθεί περισσότερος δημόσιος χώρος. Σε αυτόν τον ζωντανό διάλογο που τώρα ανοίγει, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν ήδη οι δημοτικές αρχές, επιστημονικοί φορείς, η κοινωνία των πολιτών, αλλά και εκπρόσωποι της αγοράς. Είναι χωρίς αμφιβολία ένα φιλόδοξο και δύσκολο εγχείρημα, που συνομιλεί με το μέλλον και απαιτεί σοβαρό και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό».

Πηγή: kathimerini.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News