Η σταθμισμένη ποιοτική εικόνα της οικονομίας
Η ποιοτική ανάλυση των μακροοικονομικών μεγεθών της οικονομίας χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας και ανάλυσης. Για παράδειγμα, η σχέση απασχολησιμότητας και παραγωγικότητας είναι από τους εγκυρότερους δείκτες ανάπτυξης μιας οικονομίας.
Ο δείκτης, από την άλλη, νεανικής ανεργίας θριαμβεύει στις ηλικίες 15 με 24 ετών, με ποσοστό που ξεκινάει από το 2013 με 58,2% να είναι άνεργοι και καταλήγει στο 36,8% τον Απρίλιο του 2022. Το χάσμα δεξιοτήτων θριαμβεύει καθώς υπάρχει κορύφωση ασυμφωνίας μεταξύ δεξιοτήτων και αναζητούντων εργασία με αυτά που αναζητούν οι επιθυμούντες να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις εργασίας, δηλαδή η εργοδοσία. Επιπρόσθετα, η παρατεταμένη ύφεση που γνώρισε η ελληνική οικονομία τόσο την περίοδο της χρηματοπιστωτικής όσο και της πανδημικής κρίσης, ο διάλογος για το πολυσυζητημένο θέμα αναδιάρθρωσης του παραγωγικού ιστού της χώρας αναζωπυρώθηκε καθώς τώρα είναι η κατάλληλη ευκαιρία να κάνουμε στροφή στο οικονομικό υπόδειγμα από την εσωστρεφή κατανάλωση στον εξωστρεφή προσανατολισμό με προϊόντα ικανά αναμέτρησης με αντίστοιχά τους στις διεθνείς ανταγωνιστικές αγορές. Χαμηλή ανταγωνιστικότητα ως ποσοστό του ΑΕΠ και χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης καταδικάζουν τη χώρα σε παρατεταμένη στασιμότητα.
Στις βασικές συνισταμένες ανάταξης προφανώς θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η επάρκεια εξειδικευμένων, καταρτισμένων στελεχών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Ο κόσμος αλλάζει στον χώρο της εργασίας και το περίπου 70% των κατηγοριών επαγγελμάτων που υπάρχουν σήμερα δεν θα υπάρχουν την επόμενη δεκαετία. Η ψηφιακή επανάσταση είναι προ των πυλών και ο βαθμός ενσωμάτωσής της από τις επιχειρήσεις συνιστά παράγοντα επιβίωσης για την επόμενη ημέρα. Οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στους τομείς της Δικαιοσύνης, της Δημόσιας Διοίκησης και της Παιδείας περιμένουν. Εάν όμως υλοποιηθούν θα απελευθερώσουν την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, θα ανακουφίσουν, από την αδικαιολόγητη συνεχιζόμενη γάγγραινα της γραφειοκρατίας, τους πολίτες και θα δώσουν προστιθέμενη αξία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο δημοτικό και όχι στα πανεπιστήμια, επειδή ακριβώς «πουλάει» εύκολα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στον τομέα της Παιδείας οι ίδιοι οι πολιτικοί ταγοί με την επιλογή σπουδών που θα κάνουν γι’ αυτούς και τα παιδιά τους πρέπει να δείξουν έμπρακτα την εμπιστοσύνη τους στο ελληνικό πανεπιστήμιο, καθώς οι κοινωνίες λειτουργούν μιμητικά με πρότυπα-παραδείγματα.
Το τρίπτυχο των πυλώνων αύξησης του ΑΕΠ πρέπει να προσδιοριστεί αριθμητικά, με μεγαλύτερη έμφαση στις εξαγωγές και στις επενδύσεις και λιγότερο στην κατανάλωση. Οταν μιλάμε για αύξηση εξαγωγών ταυτόχρονα θα πρέπει να μην τη συγκρίνουμε με το ποσοστό αύξησης των εισαγωγών, διαφορετικά εμείς χαιρόμαστε και το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου μεγαλώνει. Οταν μιλάμε για επενδύσεις καλό είναι να βλέπουμε και τις αποσβέσεις, ενώ η κατανάλωση εγχωρίως παραγόμενων ελληνικών προϊόντων θα διευκόλυνε σε σχέση με την κατανάλωση εισαγόμενων που επιβαρύνει το ισοζύγιο.
Ο υφέρπων πληθωρισμός που αυξάνει το ονομαστικό ΑΕΠ αφού μειώνει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ είναι πλάνη, καθώς ανάπτυξη με εξάρτηση από τον πληθωρισμό δεν είναι υγιής και σύντομα η οικονομία θα περιπέσει σε βαθιά ύφεση. Εδώ βεβαίως θα πρέπει να σταθούμε και στις ανισότητες που προκαλεί ο πληθωρισμός, όπως η μεταφορά πλούτου εις βάρος των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Η οικονομία προφανώς δεν είναι μόνο απόλυτα νούμερα. Τόσο οι εποπτεύοντες όσο και οι ασκούντες οικονομική δραστηριότητα οφείλουν μέσω των οικονομικών αποτελεσμάτων να παράγουν ευτυχία και ευημερία. Ο κοινωνικός προσανατολισμός της οικονομίας είναι ευθύνη όλων των δημοκρατικών κυβερνήσεων στη βάση μιας ισορροπίας δικαίου και ισοκατανομής πλούτου, ώστε να αποφευχθεί η προσφυγή σε εύκολες και απλουστευτικές λύσεις που προσφέρουν λαϊκίστικες συνταγές πολιτικής. Η εμπέδωση της Δημοκρατίας στη συνείδηση όλων είναι ανεκτίμητο αγαθό και καθημερινή άσκηση πολιτικής που οφείλουμε να προστατεύουμε όλοι.
* Ο κ. Αντώνης Ζαΐρης είναι αναπληρωτής αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Νεάπολις στην Κύπρο, μέλος της Ενωσης Αμερικανών Οικονομολόγων (ΑΕΑ) και μέλος του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum (WEF).
** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
