στους ανέμους;

Μετά από μία σειρά από ειδεχθή εγκλήματα που αποκαλύφθηκαν το τελευταίο διάστημα, έχει αναβιώσει στο δημόσιο διάλογο το ερώτημα της αυστηροποίησης των ποινών. Αν και αυτό αποτελεί μία απλή λύση για την πολιτική ηγεσία για να κατευνάσει την οργή που αυτά προκαλούν, η έρευνα δείχνει ότι δεν είναι αποτελεσματικό μέτρο.

Είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι αν ίσχυε κάτι τέτοιο οι χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή θα είχαν περίπου μηδέν εγκληματικότητα, που προφανώς δεν ισχύει. Επίσης καταλαβαίνουμε ότι όσο αυστηρότερη είναι μία ποινή τόσο πιο δύσκολα επιβάλλεται. Αν μία ποινή είναι εξοντωτική, όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας – αστυνομία, δικαστήρια – είναι πιο διστακτικοί να την επιβάλουν.

Πώς, όμως, μπορούμε να βελτιώσουμε την ευνομία τότε;

Η έρευνα δείχνει με σαφήνεια ότι η βεβαιότητα της επιβολής της ποινής είναι σημαντικότερο αποτρεπτικό στοιχείο από την αυστηρότητά της. Στοιχεία από το sentencing project των ΗΠΑ δείχνουν ότι η αύξηση κατά 10% της πιθανότητας της σύλληψης μειώνει κατά 3,5% την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ σε φοιτητές, ενώ η αυστηροποίηση της ποινής δεν είναι στατιστικά σημαντική. Σε άλλη έρευνα του ιδίου οργανισμού βλέπουμε ότι κατάδικοι με 30 μήνες φυλάκισης είχαν 29% πιθανότητα να παρανομήσουν εκ νέου ενώ με μέση φυλάκιση 12,9 μηνών αυτό πέφτει στο 26%. Μεταξύ των χαμηλού ρίσκου καταδίκων, αυτοί με μικρότερες ποινές είχαν 4% μικρότερη πιθανότητα να παρανομήσουν εκ νέου.

Στην European Journal of Criminology διαβάζουμε για το ΗΒ ότι η πιθανότητα σύλληψης έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα κατά 22% για τις κλοπές (theft) ενώ η αυστηρότητα της ποινής μόνο κατά 3%.

Συνεπώς ο τομέας στον οποίο θα έπρεπε να εστιάζουμε δεν είναι η αυστηρότητα αλλά η βεβαιότητα της ποινής. Εάν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αθωώνονται εγκληματίες, δεν θα είναι αποτελεσματική η αποτρεπτική λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος.

Την 1η Μαρτίου 1757 ο επίδοξος βασιλοκτόνος Ντάμιεν καταδικάστηκε σε δημόσια απολογία μπροστά στην κύρια πόρτα της Εκκλησίας του Παρισιού, όπου έπρεπε να «μεταφερθεί σε ένα κάρο, χωρίς να φοράει τίποτα άλλο παρά ένα πουκάμισο, κρατώντας μια δάδα καύσης βάρους δύο κιλών» στη συνέχεια, «στο εν λόγω κάρο, στην Place de Grève, όπου, σε ένα ικρίωμα που θα στηθεί εκεί, η σάρκα να σχιστεί από το στήθος, τα χέρια, τους μηρούς και τις γάμπες του με καυτές τσιμπίδες, το δεξί του χέρι, κρατώντας το μαχαίρι με το οποίο διέπραξε το έγκλημα να καεί με θείο και, σε εκείνα τα μέρη όπου θα σχιστεί η σάρκα, να ριχθεί λιωμένος μόλυβδος, βραστό λάδι, καμένη ρητίνη, κερί και θείο που έλιωναν μαζί και μετά το σώμα του να τεμαχιστεί από τέσσερα άλογα και τα άκρα του και το σώμα του να καούν και η στάχτη του να πεταχτεί στους ανέμους».

Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής, Μισέλ Φουκώ, 1975. (Σ.Σ.: Ο Ντάμιεν είναι ο τελευταίος άνθρωπος που εκτελέστηκε στη Γαλλία με διαμελισμό)

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News