Μια αθόρυβη επανάσταση
Για το σηµερινό θέμα είναι απολύτως αναγκαίο να κάνουμε ένα flash-back. Την 1η Δεκεμβρίου 2013, στη στήλη αυτή δημοσίευσα ένα κείμενο με τίτλο «Σύνδεση Ταμειακών Μηχανών με ΓΓΠΣ – Rest in Peace», από όπου αντιγράφω ένα σημαντικό τμήμα:
Με μια λιτή ανακοίνωση το Υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά έβαλε την ταφόπλακα σε ένα πρόγραμμα το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά την είσπραξη του ΦΠΑ και την πάταξη της φοροκλοπής του ΦΠΑ. Τι λέει η ανακοίνωση; «Η υποχρέωση αποστολής online αναλυτικών στοιχείων ανά συναλλαγή δεν θα υλοποιηθεί προς το παρόν». Το οποίο ερμηνεύεται ότι όσοι έχουν ταμειακές μηχανές μπορούν να κόβουν ή να μην κόβουν αποδείξεις, αλλά δεν είναι υποχρεωμένοι να αποστέλλουν ηλεκτρονικά τα στοιχεία των αποδείξεων στη Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) για έλεγχο. Ελεγχο μπορεί να υποστούν μόνο από τη φυσική παρουσία εφοριακών, πρακτική που όπως ασκείται όλα αυτά τα χρόνια έχει αποδώσει ελάχιστα για το κράτος και πολύ περισσότερα σε άλλους.
Είναι εύκολο να κάνει κανείς κριτική εκ των υστέρων, αλλά δυστυχώς στην περίπτωση αυτή, από πολύ νωρίς είχα διαπιστώσει την ανεξήγητη διάθεση του υπουργείου να ΜΗΝ κάνει τίποτα για το θέμα αυτό και προσπάθησα να το αναδείξω με δύο κείμενά μου που δημοσιεύθηκαν στην «Καθημερινή» της Κυριακής. Στις 22 Ιουλίου 2012, στο κείμενο «Παίζοντας Καθυστέρηση με τις Ταμειακές Μηχανές» παρέθεσα το ιστορικό, αναδεικνύοντας ότι το υπουργείο έκανε οτιδήποτε είναι δυνατό προκειμένου να καθυστερήσει την εφαρμογή ενός μέτρου που ψηφίστηκε με τον Νόμο 3943 της 31ης Μαρτίου 2011. Στη συνέχεια στο κείμενό μου της 9ης Δεκεμβρίου 2012, με τίτλο «Η “άμεση” είσπραξη του ΦΠΑ», αναφέρθηκα στη νέα επιτροπή η οποία συστάθηκε προκειμένου να εξετάσει την «άμεση» είσπραξη του ΦΠΑ, η οποία είχε καταληκτική ημερομηνία για να παραδώσει το πόρισμά της, την 30ή Νοεμβρίου 2012. Οπως είχα επισημάνει τότε, το αντικείμενο της «άμεσης» είσπραξης του ΦΠΑ ήταν ουτοπικό και μοναδικός σκοπός ήταν η επιπλέον καθυστέρηση στην εφαρμογή του Νόμου 3943. Δυστυχώς επαληθεύθηκα πλήρως. Η επιτροπή αυτή, από όσο γνωρίζω, ατόνησε και ύστερα από ένα περίπου χρόνο δεν νομίζω ότι έδωσε κανένα πόρισμα, αλλά έχουμε την ανακοίνωση του υπουργείου και την οριστική ταφή του θέματος, ένα «έγκλημα» προμελετημένο, με ιδιαίτερα υψηλό «όφελος», για τους ενδιαφερομένους. Οι ετήσιες απώλειες του ΦΠΑ που έχει το Ελληνικό Κράτος εκτιμάται ότι κυμαίνονται μεταξύ 8-10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα χρήματα τα κατέβαλαν οι καταναλωτές, αλλά αντί να καταλήξουν στα ταμεία του κράτους έμειναν στις τσέπες των επιτήδειων.
Η Agatha Christie, στα εξαιρετικά αστυνομικά μυθιστορήματά της με τον Hercule Poirot και τη Miss Marple, λέει ότι για να γίνει κάποιο έγκλημα χρειάζονται δύο παράγοντες: «Opportunity and Motive», «Ευκαιρία και Κίνητρο». Ας ξεκινήσουμε από το «κίνητρο». Ποιος έχει το «κίνητρο» για να μη συνδεθούν οι ταμειακές μηχανές με τη ΓΓΠΣ, ώστε να αποστέλλουν σε τακτά διαστήματα τα στοιχεία των αποδείξεών τους; Κατ’ αρχήν, οι επιχειρήσεις και οι επιτηδευματίες. Εδώ όμως πρέπει να διακρίνουμε τις επιχειρήσεις ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Μια μεγάλη επιχείρηση είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκρύψει τα στοιχεία των πωλήσεών της, γιατί θα εμπλακούν πολλοί υπάλληλοι με κίνδυνο αποκάλυψης ή εκβιασμών. […] Η μεγάλη όμως φοροκλοπή του ΦΠΑ γίνεται από τις λεγόμενες «προσωπικές» επιχειρήσεις και τους «μοναχικούς» επιτηδευματίες. Γενικά, οι ιδιοκτήτες τους θεωρούν ότι το ταμείο της επιχείρησης είναι ταυτόσημο με την τσέπη τους. Συνήθως μάλιστα κάθονται και πίσω από την ταμειακή μηχανή. Αυτοί, λοιπόν, είτε κόβουν είτε δεν κόβουν αποδείξεις, μπορούν να δηλώνουν ό,τι θέλουν στις δηλώσεις ΦΠΑ που υποβάλλουν και όταν έλθει (αν ποτέ έλθει) ο έλεγχος, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα «να τα βρουν» με τους ελεγκτές. Και έτσι φθάνουμε και στους επίορκους εφοριακούς (ας μην ισχυριστεί κάποιος ότι δεν υπάρχει αυτή η κατηγορία) οι οποίοι δεν θέλουν με κανένα τρόπο να περιοριστεί η δυνατότητα ελέγχου και δυνητικά της συνδιαλλαγής που έχουν με τους ελεγχόμενους. Διότι αν τα στοιχεία από τις ταμειακές μηχανές ήταν καταχωρισμένα ηλεκτρονικά στη ΓΓΠΣ, δεν υπάρχει κανένας λόγος της φυσικής παρουσίας των ελεγκτών για τον έλεγχο και κατά συνέπεια, τέρμα τα extra δίφραγκα. […]
Αφού βρήκαμε ποιοι έχουν το «κίνητρο», ας δούμε ποιος τους δίνει την «ευκαιρία». Ο Νόμος 3943 ήταν σαφέστατος: «Οι επιτηδευματίες που εκδίδουν αποδείξεις λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών με χρήση φορολογικών ταμειακών μηχανών υποχρεούνται να διαβιβάζουν ηλεκτρονικά τα δεδομένα των φορολογικών στοιχείων που εκδίδονται σε βάση δεδομένων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων». Υστερα από 30 μήνες, το υπουργείο αποφάσισε ότι αυτό δεν χρειάζεται «προς το παρόν». Να λοιπόν, ποιος δημιουργεί την «ευκαιρία» για το «έγκλημα». Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, οι σύμβουλοί τους και υπηρεσιακοί παράγοντες οι οποίοι δεν θέλουν να μπει τάξη σε ένα χώρο που όλοι γνωρίζουμε ότι βασιλεύει η αταξία. […].
Αυτά, λοιπόν, έγραφα τότε. Είμαστε η δεύτερη χώρα στην Ευρώπη, μετά τη Ρουμανία, με το υψηλότερο ποσοστό 25,8% φοροκλοπής του ΦΠΑ. Εκτιμάται ότι στα τελευταία 19 χρόνια έχει κλαπεί το ποσό των 120 δισεκατομμυρίων ευρώ, από ΦΠΑ που οι πολίτες πλήρωσαν, αλλά οι επιτήδειοι δεν απέδωσαν! Ακριβώς για τον λόγο αυτό προσωπικά από το 2010 προσπαθώ με όποιον τρόπο μπορώ να αντιμετωπίσω αυτό το θέμα.
Επιτέλους κάποιοι αποφάσισαν να βάλουν τέλος στη λεηλασία. The party is over. Βρέθηκαν οι κατάλληλοι άνθρωποι στις κατάλληλες θέσεις και υλοποίησαν αυτό το τόσο αναγκαίο εγχείρημα. Οι ταμειακές μηχανές ήδη άρχισαν να συνδέονται online με τη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ και τα στοιχεία να μεταβιβάζονται αμέσως χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι ταμειακές μηχανές από τα βενζινάδικα της χώρας ήδη έχουν συνδεθεί και μεταδίδουν ανά τακτά διαστήματα όλες τις αποδείξεις τους στην ΑΑΔΕ.
Για να πραγματοποιηθεί αυτό το έργο μερικοί αξιόλογοι άνθρωποι βρέθηκαν ταυτόχρονα στις κατάλληλες θέσεις: Ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας συνεπικουρούμενος από τον αναπληρωτή υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη και τον υφυπουργό Απόστολο Βεσυρόπουλο, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο γενικός γραμματέας της ΓΓΠΣ Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος. Αντί για χρονοβόρες επιτροπές αποφάσισαν και υλοποίησαν το έργο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Δεκέμβριο του 2019, όταν συναντήθηκα με τον κ. Πιτσιλή, μου είπε ότι η online διασύνδεση των ταμειακών μηχανών ήταν η πρώτη του προτεραιότητα. Πράγματι στο διάστημα αυτό, με την ευλογία του Υπουργείου Οικονομικών, η ΑΑΔΕ έχει ετοιμάσει το λογισμικό, οι ταμειακές μηχανές έχουν αναβαθμιστεί και έχουν δημιουργηθεί οι υποδομές στη ΓΓΠΣ για την υποδοχή των αποδείξεων.
Ολα αυτά με την εποπτεία του Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος αποδεδειγμένα πλέον αφαίρεσε από το «αυτό δεν γίνεται» το «δεν». Χωρίς τυμπανοκρουσίες υλοποιήθηκε μια σημαντική μεταρρύθμιση, η οποία θα ωφελήσει τη χώρα και τους νομοταγείς πολίτες. Μπορεί να χρειάστηκαν 11 χρόνια από την ψήφιση του Νόμου 3943, με υπουργό τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου και παρά τις συνεχείς αναβολές και τα εμπόδια επιτέλους το έργο προχώρησε.
Πάντοτε πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι εμείς οι Ελληνες έχουμε εξαιρετικές δυνατότητες και μπορούμε να πραγματοποιήσουμε θαύματα. Αρκεί να ξεπεράσουμε ορισμένους πολιτικούς που ακόμα σκέφτονται με παλαιοκομματικά κριτήρια και τους «ενδιαφερόμενους» που θα κάνουν το παν για να εμποδίσουν μια μεταρρύθμιση. Η ιστορία των ταμειακών μηχανών είναι χαρακτηριστική. Για πολλά χρόνια οι πολιτικοί έπαιζαν καθυστέρηση γιατί δεν ήθελαν να στενοχωρήσουν την πελατεία τους. Μάλιστα, με απόλυτη ειλικρίνεια σας εξομολογούμαι ότι κάποιος πολιτικός μου είχε διατυπώσει την ακόλουθη καινοφανή θεωρία: «Αφησέ τους να κλέβουν τον ΦΠΑ γιατί με τα λεφτά που κλέβουν χτίζουν σπίτια, αγοράζουν αγαθά και έτσι κινείται η οικονομία».
Και μια χρηστική πληροφορία. Δεν γνωρίζω πόσοι το έχετε προσέξει. Εδώ και μήνες, όλες οι αποδείξεις που παίρνουμε, έχουν στο κάτω μέρος τους έναν QR κωδικό. Αν σκανάρετε αυτόν τον κωδικό με τη φωτογραφική μηχανή του κινητού σας, θα σας οδηγήσει στην www1.aade.gr, που είναι ο ιστότοπος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), όπου φαίνεται αν η ταμειακή μηχανή που εξέδωσε την απόδειξη είναι νόμιμη.
Κλείνω με την επισήμανση που έχουν τα μηνύματα της ΑΑΔΕ «υπηρετούμε πιστά το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό σύνολο». Πράγματι, η online σύνδεση των ταμειακών μηχανών εξυπηρετεί απολύτως την αποστολή της ΑΑΔΕ.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
