Οι 4 τάσεις που επηρεάζουν τις τεχνολογικές επιλογές των επιχειρήσεων 

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι επικεφαλής των τμημάτων τεχνολογίας τρέχουν έναν μαραθώνιο αλλά με ρυθμό δρομέα ταχύτητας. Στους περισσότερους ζητήθηκε το αδύνατο: να διατηρήσουν, με ψηφιακά μέσα, τις παραγωγικές και επιχειρησιακές λειτουργίες των επιχειρήσεών τους, όταν οι περισσότερες από αυτές ήταν ανέτοιμες για ψηφιακό μετασχηματισμό. Κρίνοντας από το αποτέλεσμα στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά, οι περισσότεροι τα κατάφεραν άψογα.  

Καθώς το 2021 οδηγείται στο τέλος του, ήρθε η ώρα για αναστοχασμό των πεπραγμένων και σχεδιασμό της τεχνολογικής βάσης ώστε να δίνει δυνατότητες ψηφιακής ανάπτυξης στις επιχειρήσεις. 

Τεχνολογικό χρέος 

Το τεχνολογικό χρέος (technical debt), δηλαδή το άυλο κόστος που επωμίζεται μία επιχείρηση λόγω παρωχημένης ή ανεπαρκούς τεχνολογικής βάσης, είναι ο παράγοντας που επηρεάζει αρνητικότερα την ψηφιακή ανάπτυξη μιας επιχείρησης. Σε έρευνα του οίκου Forrester, το 60% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων απάντησαν ότι έχουν περισσότερο τεχνολογικό χρέος τώρα από πριν την πανδημία. Αυτό συμβαίνει γιατί η ψηφιοποίηση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων έγινε πάρα πολύ γρήγορα και πολλές φορές χωρίς σχεδιασμό. 

Η εξόφληση του τεχνολογικού χρέους πρέπει είναι στις άμεσες προτεραιότητες των επικεφαλής τεχνολογίας των επιχειρήσεων. Το 2022 είναι χρονιά όπου πολλοί, κάνοντας ένα βήμα πίσω, θα εξετάσουν τις ευρύτερες τεχνολογικές επιλογές που έχουν γίνει στις επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι επικεφαλής τεχνολογίας δημιουργώντας μία στιβαρή τεχνολογική βάση επιτρέπουν στις επιχειρήσεις τους να εκμεταλλευτούν αποδοτικότερα την τεχνολογία και τα ψηφιακά μέσα. 

Διερευνώντας και αφουγκραζόμενοι την κάθε επιχείρηση μία σειρά από ερωτήματα ανακύπτουν: 

• Αντέχει η τεχνολογική βάση της επιχείρησης συνεχόμενη ανάπτυξη και νέες λειτουργικότητες;
• Έχουν δημιουργηθεί τα απαραίτητα APIs που επιτρέπουν σε άλλα τμήματα της επιχείρησης πρόσβαση σε λειτουργίες και πόρους ώστε να λειτουργούν ανεξάρτητα;
• Είναι διασυνδεδεμένες και εκσυγχρονισμένες οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται;
• Υπάρχουν ομογενοποιημένα σύνολα δεδομένων για την ανάλυση και εξαγωγή επιχειρησιακών συμπερασμάτων;

Σχεδιάζοντας την τεχνολογική βάση των επιχειρήσεων για το μέλλον και καθώς αντιμετωπίζεται το τεχνολογικό χρέος, μία σειρά από επιπλέον τάσεις, που ξεκίνησαν να διαμορφώνονται κατά την διάρκεια της πανδημίας, παγιώνονται και πρέπει να ληφθούν υπόψη για μία ολοκληρωμένη τεχνολογική στρατηγική στις επιχειρήσεις. 

Δημιουργία αξίας 

Η ψηφιακή πώληση για τις επιχειρήσεις που παράγουν ή εμπορεύονται καταναλωτικά προϊόντα θεωρείται πλέον μονόδρομος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Ιταλικών οίκων πολυτελών προϊόντων, οι οποίοι πριν την πανδημία αρνούνταν πεισματικά να εμπορευτούν τα προϊόντα τους ψηφιακά, για να μην διαβρωθεί η εμπειρία πολυτέλειας που λάμβανε ο καταναλωτής όταν ψώνιζε στο φυσικό κατάστημα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας όμως και εφόσων έκλεισαν τα φυσικά καταστήματα είτε θα ξεκινούσαν με ηλεκτρονικές πωλήσεις είτε δεν θα είχαν κανένα τζίρο. Η ταχύτητα που έπρεπε να κινηθούν για να αποκτήσουν την ικανότητα ηλεκτρονικών πωλήσεων ήταν ιλιγγιώδης. 

Αντίστοιχα μονόδρομος θεωρείται η πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες από επιχειρήσεις, και κράτος. Στην Ελλάδα ήδη μία σειρά από υπηρεσίες διεκπαιρεώνονται ψηφιακά. Για παράδειγμα μία σειρά από παραδοσιακές υπηρεσίες που ψηφιοποιούνται είναι το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, η αίτηση δανείων, η αλληλεπίδραση με σειρά υπηρεσιών του κράτους στην υγεία και στην παιδεία. Όσο προχωράμε ο αριθμός των υπηρεσιών που δεν απαιτούν πλέον φυσική παρουσία πολιτών και καταναλωτών θα αυξηθεί εκθετικά. 

Η τάση αυτή, αφενός αυξάνει την σπουδαιότητα της τεχνολογίας στην παραγωγή αξίας της επιχείρησης και αφετέρου αυξάνει τη σημασία που έχουν οι αποφάσεις των επικεφαλής τεχνολογίας. Οι δυνατότητες κλιμάκωσης της υποδομής, η ασφάλεια συστημάτων, η ιδιωτικότητα των δεδομένων, η ολοκλήρωση και η διασύνδεση των εφαρμογών παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο όπως η εμπειρία πελατών, το δημιουργικό και η αξία των προϊόντων ή υπηρεσιών που προσφέρονται από την επιχείρηση. 

Εργασιακές σχέσεις 

Μια σειρά από πρακτικές, όπως η εξ’ αποστάσεως εργασία, που υιοθετήθηκαν αναγκαστικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχουν αλλάξει τον τρόπο, τον τόπο και τις ώρες που το προσωπικό μιας επιχείρησης εργάζεται και παράγει. Οι έρευνες δείχνουν πως τουλάχιστον οι μισοί εργαζόμενοι θα ήθελαν να συνεχίσουν να εργάζονται από το σπίτι τους και μετά τα έκτακτα μέτρα. Ακόμοι και όσοι προτιμούν το γραφείο, θέλουν μεγαλύτερη ευελιξία στο που, πότε και πώς μπορούν να εργαστούν διαμορφώνοντας ουσιαστικά ένα υβριδικό μοντέλο. Επιπλέον οι τεχνολογίες αυτοματοποίησης βελτιώνονται και μία σειρά από εργασίες που είτε είναι επαναλαμβανόμενες είτε δεν χρειάζονται ιδιαίτερες δεξιότητες δύναται να αντικατασταθούν από αυτοματοποιημένες διαδικασίες. 

Οι επικεφαλής τεχνολογίας πρέπει με προσοχή να εξετάσουν τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν για να προσφέρουν δυνατότητες εξ’ αποστάσεως εργασίας και επικοινωνίας του προσωπικού. Τα εργαλεία δεν πρέπει να σχετίζονται μόνο με την παραγωγικότητα αλλά να υποστηρίζουν επίσης και την εταιρική κουλτούρα και κατ’ επέκταση πρεπει να επιλεγούν σε συνεννόηση με το τμήμα διεύθυνσης προσωπικού. Αντίστοιχα οι ενισχυμένες δυνατότητες τεχνολογιών αυτοματοποίησης δεν σημαίνει ότι πρέπει άκριτα να υιοθετηθούν. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν δεν διαταράσσονται οι υπάρχουσες εργασιακές σχέσεις και εφόσον οι εφαρμογές αυτές συνάδουν με την αρχιτεκτονική συστημάτων και την κανονιστική συμμόρφωση σχετικά με την ασφάλεια, ιδιωτικότητα, κοκ που αποσκοπεί η επιχείρηση. 

Συστημικοί κίνδυνοι 

Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσίευσε ο οίκος Forrester, μόνο μία στις τρεις επιχειρήσεις είχε σχέδιο επιχειρησιακής συνέχειας για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις που έφερε η πανδημία. Στο μέλλον, οι συστημικοί κίνδυνοι αναμένεται να αυξηθούν και σε αριθμό και συχνότητα: ασθένειες, φυσικές καταστροφές, κλιματική αλλαγή, οικονομικές κρίσεις και αβεβαιότητα, γεωπολιτικές πιέσεις και διαμάχες. Η ηγεσία των επιχειρήσεων και οι επικεφαλής τεχνολογίας οφείλουν όχι μόνο να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των κινδύνων αλλά και να τους προλαμβάνουν. 

Τρία είναι τα χαρακτηριστικά της τεχνολογικής βάσης των επιχειρήσεων, που επιτρέπουν την αποτελεσματική λειτουργία, σε έναν περιβάλλον συνεχών ανατροπών. Προσαρμοστικότητα στις αλλαγές, ανθεκτικότητα στους κινδύνους και δημιουργικότητα στις λύσεις. Επιχειρήσεις με αυτά τα χαρακτηριστικά στην τεχνολογική βάση, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα πιέσεις μου μπορεί να εμφανιστούν στο πεδίο των πωλήσεων ή από τον ανταγωνισμό. Επίσης δεν επηρεάζονται από ενδεχόμενη αβεβαιότητα στην αγορα ή μεταβαλλόμενες επιχειρηματικές ανάγκες. Σύμφωνα με στοιχεία του οίκου Forrester, όσες επιχειρήσεις βελτιστοποιούν την τεχνολογική τους βάση ως προς τα χαρακτηριστικά, αυτά αναπτύσσονται με τριπλάσιο ρυθμό από τους ανταγωνιστές τους. Ακόμη και ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να επηρεάσει θετικά τον ρυθμό ανάπτυξης της επιχείρησης. 

* Ο Τάσος Κούτλας εργάζεται ως Αναπληρωτής Διευθυντής Ψηφιακών Λύσεων Ευρώπης στην FFW και είναι ειδικός σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, τεχνολογίας και επικοινωνίας.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News