Το μεγάλο ψέμα, το μικρό ψέμα και η (φορο)στατιστική
Ο πατέρας μου μιλούσε για 3 είδη ψέματος, το μεγάλο, το μικρό και τη στατιστική. Η τρίτη έκδοση των στατιστικών στοιχείων του ΟΟΣΑ για τους εταιρικούς φόρους εισοδήματος φαίνεται να τον διαψεύδει. Γιατί τα στατιστικά αυτά φαίνεται να τεκμηριώνουν μια αλήθεια που υποστηρίζουν οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Την αύξηση του εταιρικού κέρδους που καταλήγει τελικά να μην ανήκει σε καμία δικαιοδοσία και να μην υπάγεται σε καμία εξουσία φορολόγησης.
Επιβεβαιώνει την ανάγκη για μια δίκαιη και ισορροπημένη διεθνή συμφωνία, για μια παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση επί των ζητημάτων που άπτονται της ψηφιοποιημένης οικονομίας και της επιβολής ενός παγκόσμιου ελάχιστου εταιρικού φόρου. Η προσπάθεια αυτή είναι σε εξέλιξη και τον Οκτώβριο αναμένονται καταλυτικές εξελίξεις.
Επιστρέφοντας στα στατιστικά του ΟΟΣΑ, αυτό που αναδεικνύεται με «γυμνό» μάτι είναι η διαρκής πτώση των ονομαστικών συντελεστών εταιρικής φορολόγησης και της τελικής φορολογικής επιβάρυνσης που προκύπτει μέσα από σειρά απαλλαγών που παρέχουν οι κατά τόπους φορολογικές νομοθεσίες. Μια πτώση που εκτείνεται σε βάθος εικοσαετίας και που μέχρι πρόσφατα δεν έδειχνε σημάδια ανάσχεσης.
Η έκθεση περιλαμβάνει αναφορές σε φορολογικές μεταρρυθμίσεις επί εταιρικών φορολογικών συντελεστών και σε παροχές κινήτρων, ιδιαίτερα για έρευνα και ανάπτυξη, που βελτιστοποιούν την τελική φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων, χωρίς όμως να δαιμονοποιεί την παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη υποδομών, τεχνολογικών και μη.
Επιδιώκει επίσης να δώσει έμφαση στην τελική φορολογική επιβάρυνση, αποσυνδέοντάς την από τον ονομαστικό συντελεστή και στη σύνδεση μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας και ωφέλειας με το παρεχόμενο κίνητρο.
Και τούτο διότι ένα σημαντικό μέρος της επιχειρηματολογίας για μια παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση έχει στηριχθεί στην αναντιστοιχία ανάμεσα στην ονομαστική και την τελική φορολόγηση των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων αλλά και –ειδικά σε ό,τι αφορά τους τεχνολογικούς κολοσσούς– στις διαφορές ανάμεσα στις δικαιοδοσίες που δηλώνονται κέρδη προς φορολόγηση και αυτές που λαμβάνουν χώρα οι οικονομικές δραστηριότητες και υπάρχει η πελατειακή βάση.
Η έκθεση βεβαίως επιφυλάσσεται ως προς την απόλυτη ποιότητα των δεδομένων της, αναφέροντας πως κάνει κυρίως χρήση στοιχείων ομίλων μέσω των εκθέσεων ανά χώρα (γνωστών ως CbCR), η θεσμοθέτηση των οποίων μετράει μόλις 2 χρόνια ζωής.
Σε κάθε περίπτωση, η χρήση των στοιχείων CbCR, τα οποία αφορούν τους πολυεθνικούς ομίλους που έχουν ετήσια ενοποιημένα αποτελέσματα τουλάχιστον 750 εκατομμύρια ευρώ, αποκαλύπτει πως η υποχρέωση δημοσιοποίησης στοιχείων σχετικών με τους εταιρικούς φόρους εδραιώνεται διεθνώς, η ανταλλαγή τους μεταξύ των φορολογικών αρχών αυξάνεται και η επεξεργασία των δηλωθέντων για την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς τη φορολογική συμμόρφωση και την δίκαιη κατανομή της φορολογικής ύλης παγιώνεται.
Στατιστικά δεδομένα, όπως οι φόροι που οφείλονται και αυτοί που πραγματικά πληρώνονται, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και η προέλευση του εισοδήματος, είναι ικανά να αναδείξουν περιπτώσεις κερδών που σωρεύονται σε δικαιοδοσίες με χαμηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις χωρίς να γίνονται σ’ αυτές αντίστοιχες πωλήσεις ή παροχή υπηρεσιών ή να υπάρχει ικανός αριθμός προσωπικού.
Πέραν της έκθεσης του ΟΟΣΑ, σε όμοια λογική κινείται και η πρόσφατη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ψήφιση οδηγίας για τη δημοσιοποίηση στοιχείων σχετικά με τους φόρους που καταβάλλουν οι πολυεθνικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε.
Γίνεται αντιληπτό πως η χρήση στατιστικών και η ανάλυση δεδομένων από τις φορολογικές αρχές για την καταβολή και την κατανομή φόρων σε επίπεδο πολυεθνικών και η αυξανόμενη πίεση για περισσότερη φορολογική και όχι μόνο διαφάνεια (βλέπουμε ήδη δείκτες σχετικούς με το λεγόμενο ESG να απαιτούνται από επενδυτές και δανειστές), γεννούν νέες ανάγκες. Απαιτείται ετοιμότητα των ομίλων να αποδείξουν την ορθή κατανομή των λειτουργιών και των εσόδων τους ανά την υφήλιο. Χρειάζεται δράση και κινήσεις που θα δώσουν απαντήσεις ακόμη και απέναντι στη στατιστική.
* O κ. Αγις Μοσχοβάκος είναι Tax Partner, PwC Ελλάδας. Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
