Η τουρκική λίρα πληρώνει και πάλι τις παρεμβάσεις του Ερντογάν
Η τουρκική λίρα έφτασε και πάλι στα όρια της κατάρρευσής της. Μέσα σε μία ημέρα η ισοτιμία της με το δολάριο εκτοξεύτηκε από 7,2 σε 8,5 όσο και τον Νοέμβριο 2020, όταν μετρούσε απώλειες 30% από την αρχή εκείνου του χρόνου και 45% κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο. Αναγκάσθηκε τότε ο Ερντογάν να εγκαταλείψει τις ανορθόδοξες τακτικές του και κυρίως να αφήσει τον νέο διοικητή της τράπεζας να αυξήσει τα επιτόκια στο 17%, προσφέροντας στους αποταμιευτές προστασία από τον υψηλό πληθωρισμό (15%). Τα αποτελέσματα δικαίωσαν αυτή τη στροφή και η λίρα «πήρε πάνω της», κατεβάζοντας την ισοτιμία με το δολάριο στο 7,2.
Πριν από λίγες ημέρες, τα επιτόκια αυξήθηκαν και πάλι, φθάνοντας το 19%, προφανώς γιατί τα δεδομένα της οικονομίας επέβαλλαν αυτή την αλλαγή. Όμως, ο Ερντογάν είχε άλλη άποψη και γι αυτό διόρισε έναν νέο διοικητή, ένα κομματικό στέλεχος πρόθυμο να επαναφέρει την κεντρική τράπεζα στις παλιές ανορθόδοξες πρακτικές. Η κίνηση αυτή ερμηνεύθηκε από τους επενδυτές ως πρόθεση επιστροφής στα χαμηλά επιτόκια και γι αυτό τους οδήγησε στο ξεπούλημα τουρκικών περιουσιακών στοιχείων, ασκώντας ασφυκτικές πιέσεις στη λίρα αλλά και στο χρηματιστήριο.
Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην τουρκική οικονομία, με τις παρεμβάσεις του Ερντογάν, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Για παράδειγμα, στην προσπάθεια του να ενισχύσει την εσωτερική παραγωγή, αύξησε σημαντικά τη ρευστότητα μέσω της απλόχερης χορήγησης δανείων και της έκδοσης ακάλυπτου χρήματος. Όμως, μαζί με τη ζήτηση εγχώριων αγαθών αυξήθηκαν οι εισαγωγές και ενισχύθηκε ο πληθωρισμός, ο οποίος αποδυνάμωσε το νόμισμα και γι αυτό δημιούργησε την ανάγκη αύξησης των επιτοκίων. Η αύξηση αυτή, με τη σειρά της, θα ανεβάσει το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων και αναμένεται να δημιουργήσει επισφάλειες, ενώ παράλληλα θα αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα της ανάπτυξης. Κοντά σε όλα αυτά, υπάρχει και το σημαντικό πρόβλημα της μεγάλης απομείωσης των συναλλαγματικών διαθεσίμων, μετά τη σπατάλη $100 περίπου δις το περασμένο Φθινόπωρο για τη στήριξη της λίρας.
Βέβαια, η τουρκική οικονομία διαθέτει αρκετά και σημαντικά ατού, όπως π.χ. το μεγάλο μέγεθος της, η αρκετά καλή δομή της, οι ικανοποιητικοί ρυθμοί ανάπτυξης (ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας), το χαμηλό κρατικό χρέος (που επιτρέπει την περαιτέρω άντληση σημαντικών κεφαλαίων) κλπ. Όμως, για να αξιοποιηθούν όλα αυτά, θα πρέπει να σταματήσουν οι παρεμβάσεις του Ερντογάν και να αφεθεί η οικονομία να λειτουργήσει ορθόδοξα. Στην αντίθετη περίπτωση, οι ανισοροπίες της οικονομίας θα διαδέχονται η μία την άλλη, προκαλώντας διαρκώς νέα προβλήματα και καθιστώντας τη λίρα όλο και πιο ευάλωτη.
Ο Μιχάλης Γκλεζάκος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
