Βήμα αποκλιμάκωσης;

Οι διαρροές που κατευθύνονταν από τον Λευκό Οίκο και πρωτοεμφανίστηκαν στην Washington Post περί δέσμευσης του Ισραήλ να χτυπήσει μόνο στρατιωτικούς στόχους στο Ιράν αποκλιμάκωσαν τις τιμές του πετρελαίου κατά 5,3% φέρνοντάς τες ξανά στα επίπεδα πριν από την ιρανική επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους της 1ης Οκτωβρίου.

Η κ. Χάρις πρέπει να αισθάνεται ιδιαιτέρως ικανοποιημένη, αλλά τα καλά νέα για την περιοχή και τον υπόλοιπο κόσμο σταματάνε κάπου εκεί. Μέσα σε λίγες ώρες το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού δεν επιβεβαίωσε το κλίμα των αγορών που φαίνεται να αντέδρασαν περισσότερο στα νέα της μειωμένης κινεζικής ζήτησης ως προς τη «διόρθωσή» τους.

Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πιο περίπλοκη από τις αμερικανικές προεκλογικές σκοπιμότητες. Είναι σαφές ότι οι Ισραηλινοί δεν διαθέτουν –και οι Αμερικανοί δεν θα τους δώσουν– εκείνα τα διατρητικά πυρομαχικά που θα μπορούσαν να κάνουν ουσιαστική ζημιά στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο αναπόφευκτα πλέον οι Ιρανοί θα επιταχύνουν είτε στοχοποιηθούν είτε όχι οι πυρηνικές τους εγκαταστάσεις.

Οι ισραηλινοί από μόνοι τους ωστόσο μπορούν να κάνουν μεγάλη ζημιά στην ιρανική οικονομία καταστρέφοντας τις ενεργειακές της υποδομές τόσο τις εσωτερικές όσο και τις εξαγωγικές. Ασχέτως ποιες από τις δύο κατηγορίες υποδομών στοχοποιηθούν το Ιράν είναι σαφές ότι θα αντιδράσει οργανώνοντας επιθέσεις κορεσμού εναντίον των ελαχίστων κρίσιμων ενεργειακών υποδομών του Ισραήλ.

Οπως επιβεβαίωσαν η ιρανική επίθεση της 1ης Οκτωβρίου και η διάτρηση του Iron Dome από τη Χεζμπολάχ κατά την επίθεση στη μεραρχία Golani κανένα αντιαεροπορικό σύστημα δεν είναι άτρωτο. Η αποστολή μιας πυροβολαρχίας του αμερικανικού συστήματος μέσου βεληνεκούς THHAD αναδεικνύει την αναγκαιότητα κάλυψης των κενών αεράμυνας αλλά και της στενότητας των διαθέσιμων αντιαεροπορικών πυρομαχικών με τις δυνατότητες της εγχώριας ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας να έχουν φτάσει στα άκρα με τα «χειρότερα να έπονται».

Αρκεί κανείς να λάβει υπόψη του ότι από την 7η Οκτωβρίου του 2023 έως και σήμερα το Ισραήλ έχει δεχθεί και σε μεγάλο βαθμό αναχαιτίσει περίπου 20.000 βλήματα, πυραύλους και μαχητικά μη επανδρωμένα οχήματα. Αρκεί κανείς να συνειδητοποιήσει ότι η Χεζμπολάχ ακόμη και τώρα χρησιμοποιεί μόλις το 10% της πυραυλικής δυνατότητας που διαθέτει, η οποία πριν από την έναρξη της ισραηλινής κλιμάκωσης τον περασμένο μήνα αριθμούσε 2.000 βλήματα ημερησίως.

Εάν ένας ιρανικός ή λιβανικός βαλλιστικός πύραυλος χτυπήσει τα δύο διυλιστήρια του Ισραήλ στην Ασντόντ και τη Χάιφα ή τις πλατφόρμες παραγωγής φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, όπως προειδοποίησε στις 4 Οκτωβρίου ο επικεφαλής των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, τότε μπορεί να επιφέρει παραλυτικές επιπτώσεις στην ισραηλινή οικονομία, κάτι που αναπόφευκτα θα επηρεάσει σοβαρά και την Αίγυπτο εάν διακοπούν οι ισραηλινές εξαγωγές.

Μια τέτοια εξέλιξη θα αποσταθεροποιήσει ενεργειακά την Ανατολική Μεσόγειο και κυρίως την Αίγυπτο που αποτελεί και τον μεγαλύτερο καταναλωτή ισραηλινού αερίου. Ο βαθμός της επίθεσης του Ισραήλ στο ιρανικό ενεργειακό σύστημα θα είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ο ένας μετά τον άλλον οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο κλείνουν τον εναέριο χώρο τους σε ισραηλινά μαχητικά προειδοποιώντας με συνέπειες τις ΗΠΑ εάν χρησιμοποιηθούν οι αμερικανικές βάσεις που φιλοξενούνται στα εδάφη τους. Ο λόγος είναι πολύ απλός. Οι Ιρανοί έχουν απειλήσει ευθέως τους γείτονές τους στη δυτική ακτή του Κόλπου ότι θα θεωρηθούν συνυπεύθυνοι ενός ισραηλινού/αμερικανικού πλήγματος που θα χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο τους.

Και εδώ βρίσκεται η ουσία του ρίσκου για την παγκόσμια οικονομία. Οι Ιρανοί εμμέσως υποδεικνύουν ότι το κέντρο βάρους μιας δυνητικής τους αντίδρασης δεν θα επικεντρωθεί στην απόπειρα κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ. Κάτι τέτοιο άλλωστε θα είναι καταστρεπτικό και για τους ίδιους, ενώ δεν διαθέτουν την αεροναυτική ισχύ για να κλείσουν τα Στενά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Εχουν αποδείξει ωστόσο μετά την επίθεσή τους κατά της Σαουδικής Αραβίας το 2019 ότι εάν φτάσουν στο έσχατο σημείο θα στοχοποιήσουν τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις των γειτόνων τους και αυτό είναι ένα σενάριο που κανείς δεν θα ήθελε να δει να υλοποιείται.

Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι οι Ισραηλινοί θα (αυτο)περιορίσουν τα αντίποινά τους σε αμιγώς στρατιωτικούς ιρανικούς στόχους.

*Ο δρ Θεόδωρος Τσακίρης είναι καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News