Η «ριζική αβεβαιότητα» του Κέυνς και ο πρόεδρος της Fed

Στη στήλη Markets Insight των Financial Times, ο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν (“Volatility looks more likely after Jackson Hole”, 27 Αυγούστου) παραθέτει ορισμένα σημαντικά σχόλια από την ομιλία του προέδρου της Fed, Τζέι Πάουελ, στο φετινό συμπόσιο στο Jackson Hole.

Ωστόσο, ένα θέμα που δεν αναφέρει ο Ελ-Εριάν είναι το σχόλιο του Πάουελ ότι η διακοπή των οικονομικών δραστηριοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο εξαιτίας της πανδημίας Covid-19 δημιούργησε «μία περίοδο ριζικής αβεβαιότητας».

Η ριζική αβεβαιότητα είναι μια έννοια που ανέπτυξε ο Τζον Μέυναρντ Κέυνς. Ο Ρόμπερτ Σκιντέλσκι στην εισαγωγή του στο βιβλίο The Essential Keynes εξηγεί τη ριζική αβεβαιότητα του Κέυνς ως θεωρητική δομή της Γενικής Θεωρίας που διατύπωσε ο μεγάλος Βρετανός οικονομολόγος του 20ου αιώνα. Δεδομένου ότι τα οικονομικά προϋποθέτουν τέλεια πληροφόρηση, μία οικονομία που έχει χτιστεί προσποιούμενη ότι υπάρχει πλήρης γνώση πιθανώς να κατέρρεε ξαφνικά όταν προσέκρουε στην πραγματικότητα· και τότε η εμπιστοσύνη, μόλις αποκαλυπτόταν ότι ήταν ψευδεπίγραφη, δεν θα μπορούσε πλέον να ανακτηθεί εύκολα.

Ο Μπάρι Άιχενγκριν, ο διακεκριμένος ειδικός στο δολάριο και τον ρόλο του στην παγκόσμια οικονομία, σε συνέντευξη με τον Ρόμπερτ Άρμστρονγκ των FT (Unhedged, 9 Αυγούστου) επίσης ανέσυρε αυτό το θέμα της αβεβαιότητας, σχολιάζοντας ότι η Fed λειτουργεί σε ένα πέπλο αβεβαιότητας – αβεβαιότητα σχετικά με το επίπεδο του ουδέτερου επιτοκίου, τη σχέση ανάμεσα στους στόχους πολιτικής και των μεταβλητών, τον οικονομικό κύκλο και την αξιοπιστία διάφορων πρόδρομων δεικτών ύφεσης.

Ο Ελ-Εριάν καταλήγει στο άρθρο του επικαλούμενος την αποστροφή του επικεφαλής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας ότι τα όρια της γνώσης μας «απαιτούν σεμνότητα και ένα πνεύμα αμφισβήτησης που να επικεντρώνεται στο να λαμβάνουμε τα διδάγματα του παρελθόντος και να τα εφαρμόζουμε με ευελιξία ανταποκρινόμενοι στις τρέχουσες προκλήσεις μας».
Εξάλλου, όπως εύστοχα σημείωνε το κύριο άρθρο των Financial Times σχετικά με τον γρίφο της μείωσης των επιτοκίων από τη Fed (FT View, 16 Σεπτεμβρίου), ο Πάουελ μπορεί να κάνει κινήσεις νομισματικής πολιτικής μόνο βάσει όσων γνωρίζει τη δεδομένη χρονική στιγμή, πολλώ δε μάλλον επειδή οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών είναι μία όχι ακριβής επιστήμη· κάτι το οποίο ο Κέυνς είχε αναγνωρίσει πολύ καιρό πριν.

*Ο Κωνσταντίνος Γκράβας είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, εντεταλμένος διδάσκων του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας του βιβλίου «Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη» (εκδόσεις Ι. Σιδέρης, πρόλογος: Γιάννης Στουρνάρας) και συν-συγγραφέας του βιβλίου «Κεντρικές Τράπεζες» (εκδόσεις Παπαδόπουλος).   

**Το άρθρο αυτό βασίζεται σε επιστολή του κ. Γκράβα που δημοσιεύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου στους Financial Times.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News