Το πολιτικό κόστος της ισότητας στον γάμο

Στον δημόσιο διάλογο κυριαρχεί το επιχείρημα ότι η νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο από την παρούσα κυβέρνηση θα έχει πολιτικό κόστος. Προσεκτικότερη όμως ανάλυση των δεδομένων οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα.

Κατ’ αρχάς, η χώρα μας δεν ανακαλύπτει την πυρίτιδα. Τριάντα έξι χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν ήδη νομοθετήσει την ισότητα στον γάμο και 39 την ισότητα στην τεκνοθεσία και μπορούμε να μελετήσουμε την εμπειρία τους. Καμία χώρα δεν το έχει μετανιώσει – πόσο μάλλον να αντιστρέψει τη νομοθεσία. Η δημόσια συζήτηση –όσο έντονη και να είναι πριν από τη νομοθέτηση– λήγει γρήγορα αμέσως μετά, όπως άλλωστε έγινε και στη χώρα μας με το σύμφωνο συμβίωσης το 2015 και την αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια του 2018, ζητήματα που δεν αποτέλεσαν διακυβεύματα στις εκλογές του 2019. Το ζήτημα της ισότητας στον γάμο δεν αποτελεί μείζον θέμα εκλογικών αντιπαραθέσεων για τον απλό λόγο ότι τα δικαιώματα μειονοτήτων αφορούν εξ ορισμού λίγους ανθρώπους και οι πολλοί δεν βλέπουν αλλαγή στη ζωή τους.

Το κοντινότερο παράδειγμα νομοθέτησης από συντηρητική παράταξη ήταν από την κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2013. Δημοσκοπήσεις που είχαν δημοσιευθεί τότε στον συντηρητικό Τύπο υποστήριζαν ότι 1 στους 5 ψηφοφόρους θα εγκατέλειπε το Κόμμα των Συντηρητικών αν ψηφιζόταν η ισότητα στον γάμο. Τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Στις εκλογές του 2015 που ακολούθησαν, ο Κάμερον θριάμβευσε με οριακά υψηλότερο ποσοστό και περισσότερες έδρες από το 2010.

Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η αποδοχή από την κοινωνία αυξάνεται σταθερά μετά τη νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο, για τον απλό λόγο ότι η καταστροφή που προβλέπουν οι πολέμιοι της ισότητας δεν έρχεται ποτέ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, βουλευτές που καταψήφισαν την ισότητα στον γάμο άλλαξαν δημόσια τη γνώμη τους έπειτα από χρόνια. Αλλά και στη χώρα μας, βουλευτές που στήριξαν το σύμφωνο συμβίωσης το 2015 σήμερα είναι υπουργοί και ένας εξ αυτών πρωθυπουργός.

Η ανάλυση της πρόσφατης ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι επιδερμική. Η αποδοχή του θεσμού έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες, που ακροδεξιά κόμματα, για παράδειγμα στην Ολλανδία και στη Σουηδία, χρησιμοποιούν πλέον την ισότητα στον γάμο ως επιχείρημα κατά των μεταναστών («δεν θέλουμε τους μετανάστες διότι δεν έχουν τις ίδιες αξίες με εμάς, για παράδειγμα δεν δέχονται ότι ομοφυλόφιλοι συμπολίτες μας πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα»).

Οι εκλογές φυσικά κερδίζονται στο Κέντρο, όπως απέδειξε η Ν.Δ. έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις. Η στρατηγική της τριγωνοποίησης αποδίδει καρπούς.

Ομως υπάρχει μια αρκετά μεγαλύτερη εικόνα που είναι ακόμα πιο σημαντική: Αν κοιτάξουμε σε ένα χάρτη τις χώρες που έχουν νομοθετήσει την ισότητα στον γάμο, θα παρατηρήσουμε ότι η διαφορά ανάμεσα σε Ευρώπη/αμερική και Ασία/αφρική είναι ξεκάθαρη. Πρόκειται για χώρες που ιεραρχούν ψηλά την αξία της ελευθερίας αλλά και της ισότητας απέναντι στον νόμο. Γιατί τελικά αυτά οδηγούν στην πραγματική, βιωμένη, ευημερία. Χώρες στις οποίες πολλοί θέλουν να ζήσουν. Το 1981 μπήκαμε στην ΕΟΚ ως το 10ο μέλος της κοινότητας. Δεν θα ήταν ακόλουθο να γίνουμε το 16ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα νομοθετήσει την ισότητα στον γάμο; Δεν είναι τυχαίο ότι η ερώτηση προς τον πρωθυπουργό για αυτό το θέμα έγινε σε συνέντευξη στο Bloomberg.

Ιστορικά, η Νέα Δημοκρατία είναι το κόμμα που υπηρέτησε το ευρωπαϊκό όραμα πιο πιστά από όλα. Και που επιβραβεύθηκε για αυτό τον λόγο διαχρονικά από το εκλογικό σώμα, επιβιώνοντας και της πολυετούς κρίσης, διότι ο ψηφοφόρος ξέρει ότι η Ν.Δ. θα είναι στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας». (Αντίστροφα, τις λίγες φορές που δεν το έκανε αυτό, π.χ. πηγαίνοντας ενάντια στην ισότητα των δύο φύλων στις αρχές της δεκαετίας του ’80, το πλήρωσε ακριβά.) Γι’ αυτό και φέτος γιορτάζει τα 50 χρόνια της, μαζί με τη δημοκρατία.

Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η αποδοχή από την κοινωνία αυξάνεται σταθερά μετά τη νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο, για τον απλό λόγο ότι η καταστροφή που προβλέπουν οι πολέμιοί της δεν έρχεται ποτέ.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πρώτος διατύπωσε τη φράση «ανήκομεν εις την Δύσιν» και έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ ενάντια στις δημοσκοπήσεις. Η Νέα Δημοκρατία ήταν το κόμμα που κράτησε τη χώρα στο ευρώ την περασμένη δεκαετία αντιστεκόμενη στις σειρήνες του λαϊκισμού.

Η νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο υπηρετεί τον εθνικό στόχο της ευρωπαϊκής σύγκλισης και του πολυδιάστατου εκσυγχρονισμού. Και γι’ αυτόν τον λόγο θα φέρει πολιτικό όφελος και όχι κόστος στη Ν.Δ., τοποθετώντας τη για μια ακόμα φορά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.

* Ο κ. Αλέξης Πατέλης είναι επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού.

** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News