ιερό δικαίωμα

Η ανάλυση της εισηγήτριας του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτας Β. Μούρκου για την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών που περιλαμβάνεται στη συλλογική έκδοση για τα ενενήντα έτη της Εταιρίας Διοικητικών Μελετών (εκδόσεις Σάκκουλα 2022 σελ 115-149) περιλαμβάνει μία ομαδοποίηση διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών ως προς το μάθημα αυτό. Συγκεκριμένα, η εισηγήτρια διαχωρίζει μία ομάδα χωρών όπου το μάθημα είναι θρησκειολογίας (Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο), και μία ομάδα όπου το μάθημα είναι ομολογιακό, διαχωριζόμενη σε δύο υποομάδες. Στην πρώτη υποομάδα, το μάθημα είναι προαιρετικό (Βέλγιο, Ισπανία, Τσεχία Ολλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία και Ουγγαρία) ενώ στη δεύτερη είναι υποχρεωτικό με δυνατότητα εξαίρεσης (Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα, Μάλτα, Ιρλανδία, Ρουμανία και Κύπρος).

Πριν από μερικούς μήνες είχαμε εξετάσει τη συσχέτιση της ομαδοποίησης αυτής με την ευτυχία & την ευημερία, την ανισότητα των φύλων και τη διαφθορά. Φυσικά δεν είναι δυνατόν από τη συσχέτιση και μόνο να συνάγουμε αιτίαση, όμως οι συσχετίσεις φαίνεται να είναι πολλές. Έτσι, μετά την εξέταση της συμμετοχής των ψηφοφόρων στις εκλογές την προηγούμενη εβδομάδα, προέκυψε το ερώτημα εάν και σε αυτό τον τομέα υπάρχει συσχέτιση.

Αντλήσαμε πρωτογενή δεδομένα από το International Institute for Democracy and Electoral Assistance, τα οποία έχουν ως εξής:

Τα στοιχεία αναφέρονται στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση σε κάθε μία από τις χώρες. Στην ομάδα 1, το 74,22% των ψηφοφόρων κατά μέσο όρο προσήλθε στις κάλπες στις τελευταίες εκλογές, ενώ στην ομάδα 2 το ποσοστό αυτό ήταν 69,41%. Υπάρχει, δε, σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ της ομάδας των χωρών όπου το μάθημα είναι προαιρετικό (υποομάδα 2Α) όπου ο μέσος όρος συμμετοχής στις εκλογές είναι 73,16% και της υποομάδας 2Β, με μέσο όρο 65,13%.

Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος και παντού βρίσκεται αλυσοδεμένος. Κι όποιος πιστεύει ότι είναι κύριος των άλλων δεν είναι λιγότερο δούλος. Πως συνέβη αυτή η μεταβολή; Το αγνοώ. Τι είναι εκείνο που μπορεί να την καθιστά νόμιμη; Πιστεύω ότι σ’ αυτό μπορώ να απαντήσω.

Αν δεν λογάριαζα παρά μόνο την ισχύ και τα αποτελέσματά της, θα έλεγα: όσο ένας λαός αναγκάζεται να υπακούει και δεν αντιδρά, καλώς πράττει ͘ αλλά μόλις βρει τη δύναμη να αποτινάξει το ζυγό και το πραγματοποιεί, πράττει ακόμα καλύτερα. Διότι, ανακτώντας την ελευθερία του με τη χρήση του ίδιου δικαιώματος με το οποίο του την αφαίρεσαν, είτε ο λαός δικαιούται να την ανακτήσει, είτε όσοι του την αφαίρεσαν δεν είχαν αυτό το δικαίωμα. Όμως, η διοργάνωση κοινωνίας είναι ιερό δικαίωμα και η βάση όλων των άλλων. Εντούτοις, αυτό το δικαίωμα δεν προέρχεται από τη φύση ͘ θεμελιώνεται λοιπόν στις συμβάσεις. Το ζήτημα επομένως είναι να μάθουμε ποιες είναι αυτές οι συμβάσεις.

Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, Το κοινωνικό Συμβόλαιο, 1762, μετάφραση Βασιλική Γρηγοροπούλου, Αλβέρτος Σταϊνχάουερ, Εκδόσεις Πόλις, 2004.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News