Ένας δεύτερος εμφύλιος πόλεμος στις ΗΠΑ;
Η Barbara F. Walter, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, έχει πάρει συνεντεύξεις από πολλούς ανθρώπους που έχουν ζήσει εμφύλιους πολέμους. Μου είπε ότι όλοι ισχυρίζονται ότι δεν μπορούσαν να τον προβλέψουν. «Είναι όλοι έκπληκτοι. Ακόμα και όταν, για κάποιον που τον μελετά, είναι πασιφανές χρόνια πριν (το ξέσπασμά του)».
Αυτό αξίζει να το έχετε στο νου αν θέλετε να απορρίψετε την ιδέα ότι η Αμερική θα μπορούσε να ξανακυλήσει στον εμφύλιο πόλεμο. Ακόμη και τώρα, παρά τη συνεχή φρίκη για την αποσύνθεση της χώρας, βρίσκω την ιδέα μιας ολοκληρωτικής κατάρρευσης πολύ δύσκολη για να την επεξεργαστεί το μυαλό μου. Αλλά σε μερικούς, όπως η Walter, οι οποίοι μελετούν τον εμφύλιο πόλεμο, μια αμερικανική κατάρρευση φαίνεται, αν όχι προφανής, καθόλου απίθανη, ειδικά από τις 6 Ιανουαρίου του 2021.
Δύο βιβλία που κυκλοφόρησαν αυτόν τον μήνα προειδοποιούν ότι η Αμερική είναι πιο κοντά στον εμφύλιο πόλεμο από όσο κατανοούν οι περισσότεροι. Στο «How Civil Wars Start: And How to Stop Them», γράφει η Walter, «έχω δει πώς ξεκινούν οι εμφύλιοι πόλεμοι και ξέρω τα σημάδια που αγνοούν οι άνθρωποι. Και μπορώ να δω αυτά τα σημάδια να αναδύονται εδώ με εκπληκτικά γρήγορο ρυθμό». Ο Καναδός μυθιστοριογράφος και κριτικός Stephen Marche είναι ακόμη πιο έντονος στο βιβλίο του, το «The Next Civil War: Dispatches From the American Future». «Οι Ηνωμένες Πολιτείες πλησιάζουν στο τέλος τους», γράφει. «Το ερώτημα είναι πώς».
Στο «Toronto’s Globe and Mail», ο Thomas Homer-Dixon, ένας μελετητής των βίαιων συγκρούσεων, προέτρεψε την καναδική κυβέρνηση να προετοιμαστεί για μια αμερικανική κατάρρευση. «Μέχρι το 2025, η αμερικανική δημοκρατία θα μπορούσε να καταρρεύσει, προκαλώντας ακραία εσωτερική πολιτική αστάθεια, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης πολιτικής βίας», έγραψε. «Μέχρι το 2030, αν όχι νωρίτερα, η χώρα θα μπορούσε να κυβερνηθεί από μια δεξιά δικτατορία». Όπως αναφέρει ο John Harris στο Politico, «σοβαροί άνθρωποι επικαλούνται τώρα τον “Εμφύλιο” όχι ως μεταφορά αλλά ως κυριολεξία».
Όχι όλοι οι σοβαροί άνθρωποι. Ο πολιτικός επιστήμονας του Χάρβαρντ Josh Kertzer έγραψε στο Twitter ότι γνωρίζει πολλούς μελετητές του εμφυλίου πολέμου και «πολύ λίγοι από αυτούς πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο χείλος ενός εμφυλίου πολέμου». Ωστόσο, ακόμη και κάποιοι που απωθούν τις συζητήσεις για τον εμφύλιο πόλεμο τείνουν να αναγνωρίζουν σε τι επικίνδυνο μέρος βρίσκεται η Αμερική. Στο «The Atlantic» , ο Fintan O’ Toole, αναφερόμενος στο βιβλίο του Marche, προειδοποιεί οτι οι προφητείες μπορεί να αποδειχθούν αυτοεκπληρούμενες. Κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας σύγκρουσης στην Ιρλανδία, λέει, κάθε πλευρά έπραττε υπό τον φόβο ότι η άλλη πλευρά θα δρούσε. Είναι ένα πράγμα, γράφει, «να γνωρίζουμε την πραγματική πιθανότητα οι ΗΠΑ να διαλυθούν και αυτό να το κάνουν βίαια. Αλλά είναι εντελώς διαφορετικό να χαρακτηρίζουμε αυτή την πιθανότητα ως αναπόφευκτη».
Συμφωνώ με τον O’ Toole ότι είναι παράλογο να αντιμετωπίζουμε τον εμφύλιο πόλεμο ως προκαθορισμένο συμπέρασμα. Όμως, είναι κακό που ένα τέτοιο σενάριο τώρα φαίνεται σαφώς πιο πιθανό. To γεγονός δε, ότι οι εικασίες για τον εμφύλιο πόλεμο έχουν γίνει mainstream, συνιστά ένδειξη του πόσο διαλυμένη είναι η χώρα.
Το είδος του εμφυλίου πολέμου για τον οποίο ανησυχούν η Walter και ο Marche δεν θα περιλαμβάνει κόκκινους και μπλε στρατούς σε κάποιο πεδίο μάχης. Εάν συμβεί, θα είναι περισσότερο μια αντάρτικη εξέγερση. Όπως μου είπε η Walter, αυτή -όπως και ο Marche- βασίζεται σε έναν ακαδημαϊκό ορισμό της «μείζονος ένοπλης σύγκρουσης» ως ένα φαινόμενο που προκαλεί τουλάχιστον 1.000 θανάτους ετησίως. Μια «μικρή ένοπλη σύγκρουση» είναι αυτή που σκοτώνει τουλάχιστον 25 άτομα τον χρόνο. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, όπως υποστηρίζει ο Marche, «η Αμερική βρίσκεται ήδη σε κατάσταση εμφύλιων συρράξεων». Σύμφωνα με την Anti-Defamation League, διάφοροι εξτρεμιστές -οι περισσότεροι δεξιοί- σκότωσαν 54 άτομα το 2018 και 45 άτομα το 2019. (Το 2020 σκότωσαν 17 άτομα, ένας αριθμός που ήταν χαμηλότερος πιθανώς λόγω της πανδημίας).
Η Walter υποστηρίζει ότι οι εμφύλιοι πόλεμοι έχουν προβλέψιμα μοτίβα και ξοδεύει περισσότερο από το μισό της βιβλίο παρουσιάζοντας πώς αυτά τα μοτίβα έχουν εξελιχθεί σε άλλες χώρες. Συναντώνται περισσότερο σε ημι-δημοκρατίες ή «ανοκρατίες», δηλαδή χώρες που δεν είναι «ούτε πλήρως απολυταρχίες ούτε πλήρως δημοκρατικές, αλλά κάτι ενδιάμεσο». Τα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν την αύξηση της πολιτικής πόλωσης, η οποία βασίζεται στην ταυτότητα και όχι στην ιδεολογία, και ιδιαίτερα την πόλωση μεταξύ δύο ομάδων περίπου ίσου μεγέθους, καθεμία από τις οποίες φοβάται ότι θα συντριβεί από την άλλη.
Υποκινητές της εμφύλιας βίας, γράφει, τείνουν να είναι κυρίαρχες ομάδες που βλέπουν την εξουσία να φεύγει από τα χέρια τους . «Οι εθνοτικές ομάδες που ξεκινούν πολέμους, είναι εκείνες που ισχυρίζονται ότι η χώρα “είναι ή πρέπει να είναι δική τους”», γράφει. Αυτός είναι ένας λόγος -αν και υπάρχουν βίαια στοιχεία στα αριστερά- να μην πιστεύουν (ούτε αυτή ούτε ο Marche) ότι η αριστερά θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν εμφύλιο πόλεμο. Όπως γράφει ο Marche, «ο αριστερός ριζοσπαστισμός έχει σημασία απλά και μόνο επειδή δημιουργεί τις συνθήκες για τη δεξιά ριζοσπαστικοποίηση».
Δεν είναι μυστικό ότι πολλοί στη δεξιά φαντασιώνονται και σχεδιάζουν έναν εμφύλιο πόλεμο. Μερικοί από εκείνους που κατακλύστηκαν στο Καπιτώλιο πριν από ένα χρόνο φορούσαν μαύρα φούτερ με τη γραφή «MAGA Εμφύλιος Πόλεμος». Το Boogaloo Bois, ένα σουρεαλιστικό, βίαιο, αντικυβερνητικό κίνημα με εμμονή στα memes, πήρε το όνομά του από ένα αστείο για τη συνέχιση του Εμφυλίου Πολέμου. Οι Ρεπουμπλικάνοι στρέφονται όλο και περισσότερο στην ιδέα της ένοπλης σύγκρουσης. Τον Αύγουστο, ο βουλευτής της Βόρειας Καρολίνας, Madison Cawthorn, είπε: «Εάν τα εκλογικά μας συστήματα συνεχίσουν να είναι στημένα και να μας κλέβουν, τότε αυτό θα οδηγήσει στην αιματοχυσία», και δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος, αν και διστακτικός , να πάρει τα όπλα.
Υπάρχουν μέρη του επιχειρήματος της Walter για τα οποία δεν είμαι αρκετά πεπεισμένη. Σκεφτείτε το καθεστώς της Αμερικής ως ημι-δημοκρατία. Δεν αμφισβητώ τα μέτρα πολιτικής επιστήμης στα οποία βασίζεται για να δείξει την ανησυχητική έκταση της οπισθοδρόμησης στην Αμερική. Αλλά νομίζω ότι υποτιμά τη διαφορά μεταξύ των χωρών που κινούνται από τον αυταρχισμό προς τη δημοκρατία, και εκείνων που πηγαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Μπορούσατε να δείτε γιατί μια χώρα, όπως η Γιουγκοσλαβία, θα εκρήγνυτο όταν εξαφανιζόταν το αυταρχικό σύστημα που την κρατούσε ενωμένη. Οι νέες ελευθερίες και ο δημοκρατικός ανταγωνισμός επιτρέπουν την εμφάνιση αυτού, το οποίο ο Walter περιγράφει ως «εθνικούς επιχειρηματίες».
Δεν είναι σαφές ότι η μετάβαση από τη δημοκρατία προς τον αυταρχισμό θα ήταν αποσταθεροποιητική με τον ίδιο τρόπο. Όπως παραδέχεται η Walter, «η παρακμή των φιλελεύθερων δημοκρατιών είναι ένα νέο φαινόμενο και καμία χώρα δεν έχει περιπέσει σε ολοκληρωτικό εμφύλιο πόλεμο — ακόμη».
Για μένα, η απειλή του εγκλωβισμού της Αμερικής σε μια δεξιά απολυταρχία υπό έναν Ρεπουμπλικανό πρόεδρο φαίνεται πιο πιθανή από τη μαζική εμφύλια σύρραξη. Η θεωρία της Walter βασίζεται σε μια δεξιά ομάδα, η οποία επαναστατεί ενάντια στην απώλεια της εξουσίας της. Αλλά όλο και περισσότερο, η δεξιά νοθεύει το σύστημα ώστε να μπορεί να διατηρήσει την εξουσία, είτε το θέλουν οι ψηφοφόροι είτε όχι.
Το βιβλίο του Marche παρουσιάζει πέντε σενάρια για το πώς θα μπορούσε να ανατραπεί αυτή η χώρα. Μερικά από αυτά δεν μου φαίνονται απολύτως εύλογα.
Ωστόσο, οι περισσότερες αφηγήσεις του Marche φαίνονται πιο φανταστικές από ότι φαίνεται ένα μέλλον στο οποίο η 6η Ιανουαρίου του 2021 αποδεικνύεται ότι είναι η κορύφωση της εξέγερσης της δεξιάς και η Αμερική καταλήγει να είναι «Οk». «Είναι τόσο εύκολο να προσποιηθείς ότι όλα θα πάνε καλά», γράφει. Δεν το βρίσκω εύκολο.
*Η Michelle Goldberg είναι αρθρογράφος στους Times και συγγραφέας αρκετών βιβλίων σχετικά με την πολιτική, τη θρησκεία και τα δικαιώματα των γυναικών. Ήταν μέλος της ομάδας, η οποία κέρδισε Βραβείο Πούλιτζερ το 2018 για τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στους εργασιακούς χώρους.
Copyright:
2021 The New York Times
Διαβάστε επίσης:
Ποια είναι τα σύνορα των χωρών στο διάστημα
Κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης και ξεκίνησε… πόλεμο
Τι κρύβεται πίσω από τη διπλωματία του Πούτιν στην Ουκρανία
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
