Φούσκες στις αγορές: Φέρνουν καταστροφή και… πρόοδο
Ας μιλήσουμε για το τι κοινό έχουν η φούσκα των ποδηλάτων στη Βρετανία πριν από περισσότερο από έναν αιώνα με τη σημερινή φρενίτιδα για τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία (NFTs), τις τεχνολογικές startups και τις εταιρείες ηλεκτρικών οχημάτων.
Εδώ και περισσότερο από 10 χρόνια ζούμε μία τεχνολική φρενίτιδα που σε ορισμένες τις διαστάσεις δεν βγάζει κανένα νόημα. Εάν αυτή υποχωρήσει, κάποιοι θα μπορούσαν να χάσουν μία περιουσία. Ωστόσο συνολικά οι τεχνολογικές μανίες έχουν τα καλά τους. Όπως λέει η συνάδελφός μου Έριν Γκρίφιθ «οι φούσκες, αν και χαοτικές, οδηγούν σε πρόοδο».
Μίλησα πρόσφατα με τον Γουίλιαμ Κουίν, λέκτορα στο Queen’s University του Μπέλφαστ και συγγραφέα του βιβλίου «Boom and Bust», μία ιστορία για τις φούσκες, συμπεριλαμβανομένου του κραχ του 1929 και της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Το βιβλίο προσδιορίζει τρεις παράγοντες που οδηγούν σε φούσκα: Ο δανεισμός είναι πολύ φθηνός ή οι άνθρωποι έχουν αποταμιεύσει μεγάλες ποσότητες χρήματος. Γίνεται πιο εύκολο να αγοράσεις και να πουλήσεις ενεργητικό, όπως συμβαίνει τώρα για παράδειγμα με πλατφόρμες συναλλαγών, όπως η Robinhood. Και υπάρχει η νοοτροπία ότι οι τιμές των στοιχείων ενεργητικού μπορούν να πάνε μόνο προς τα επάνω.
Όλες αυτές οι συνθήκες ισχύουν σήμερα, όπως έγραψε πρόσφατα η κ. Γκρίφιθ. Αυτό εξηγεί εν μέρει το γιατί βλέπουμε meme μετοχές, όπως η GameStop, να απογειώνονται, τα NTFs να γίνονται της μόδας και κάποιες IPO να ξαφνιάζουν τους πάντες.
Αλλά ο κ. Κουίν μου είπε ότι οι φούσκες που συνδέονται με την τεχνολογία είναι διαφορετικές. Καταρχήν δεν καταστρέφουν τον κόσμο. «Δεν ανησυχώ ότι τα NTFs ή κάτι τέτοιο θα προκαλέσουν την επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση» εξηγεί. Και όπως επισημαίνει ο κ. Κουίν, όταν οι τεχνολογικές φούσκες σπάνε, μπορούν να αφήσουν πίσω τους κάτι θετικό. Και εδώ ερχόμαστε στη φούσκα των ποδηλάτων.
Η εφεύρεση του ποδηλάτου «ασφαλείας» στα τέλη της δεκαετίας του 1800 ήταν μία αποκάλυψη. Ήταν μία σπουδαία καινοτομία για ένα σχετικά αξιόπιστο και προσιτό οικονομικά μέσο μεταφοράς. Παράλληλα πυροδότησε μία μανία εισαγωγής στο χρηματιστήριο στις εταιρείες κατασκευής ποδηλάτων. Οι τιμές των μετοχών εκτινάχθηκαν στα ύψη και μετά κατέρρευσαν. Αυτό που έμεινε πίσω ωστόσο είναι άνθρωποι και εταιρείες που έφεραν νέες καινοτομίες με αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες και ελαστικά.
Όπως και με τη φούσκα εκείνης της εποχής, καλά πράγματα ήρθαν και μετά την φούσκα του dot.com στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στις ΗΠΑ. Εταιρείες όπως η Amazon επέζησαν και θριάμβευσαν. Χρεοκοπημένες εταιερίες τηλεπικοινωνιών άφησαν πίσω τους χρήσιμες υποδομές internet, που επέτρεψαν την online έκρηξη.
Δεν θέλω να αγνοήσω τις πληγές που ανοίγουν οι τεχνολογικές φούσκες. Όταν οι φούσκες σπάνε, άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις της τις αποταμιεύσεις τους. Ο κ. Κουίν πιστεύει ότι είναι οι ρυθμιστικές αρχές εκείνες που θα πρέπει να προστατεύσουν τους ανθρώπους από το να εξαπατηθούν από απατεώνες, που φεύγουν με εκατομμύρια.
Ο κ. Κουίν πιστεύει ακόμη ότι οι φούσκες, που ήταν σχετικά σπάνιες από τη δεκαετία του 1920 έως και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, σήμερα είναι πιο συχνές. Το χρήμα και η πληροφορία ταξιδεύουν ανά τον κόσμο, γεγονός που δίνει πρόσφορο έδαφος για φρενίτιδες στις αγορές. Οι φούσκες ίσως είναι τελικά ένα χαρακτηριστικό της σύγχρονης ζωής- με όλους τους πιθανούς κινδύνους και οφέλη που κομίζουν.
Copyright:
2021 The New York Times
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
