Η νέα μεγάλη ιδέα του Ερντογάν που φέρνει φουρτούνες
Το απρόβλεπτο τρενάκι του τρόμου στην τουρκική πολιτική σκηνή ήταν σε κοινή θέα πρόσφατα, όταν 104 απόστρατοι ναύαρχοι αμφισβήτησαν δημοσίως τον πρόεδρο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ανοιχτή επιστολή – και 10 εξ αυτών κατέληξαν στη φυλακή, κατηγορούμενοι ότι σχεδίαζαν πραξικόπημα.
Το επειδόσιο συνέβη την ώρα που η επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων και των συνθηκών στην οικονομία έχουν αφήσει τον Ερντογάν να ολισθαίνει στις δημοσκοπήσεις, παρά το γεγονός ότι συγκεντρώνει ολοένα και περισσότερες εξουσίες.
Για να εμπνεύσει τα έμπιστα στελέχη του κόμματος ο κ. Ερντογάν επέστρεψε σε μία από τις αγαπημένες «μεγάλες ιδέες» του: τη διάνοιξη διώρυγας, μέσω της Κωνσταντινούπολης, από τη Μαύρη Θάλασσα έως τη Θάλασσα του Μαρμαρά, για να ανοίξει μία νέα πλωτή οδό παράλληλη με τα Στενά του Βοσπόρου. Η χρήση των φυσικών αυτών θαλάσσιων οδών καθορίζεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ, μία διεθνή σύμβαση που υπεγράφη το 1936 σε μία προσπάθεια να περιοριστούν οι εντάσεις σε ένα από τα καθοριστικά σημεία του πλανήτη για τη ναυτιλία. Βάσει της συνθήκης η Τουρκία συμφώνησε να απελευθερώσει το πέρασμα επιβατικών και εμπορικών πλοίων, αλλά έθεσε αυστηρούς περιορισμούς στα πολεμικά πλοία.
Αναλυτές αναφέρουν ότι η παραβίαση της συμφωνίας είναι επικίνδυνη για την Τουρκία, αλλά ο κ. Ερντογάν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει. Μεταξύ των πρώτων που αντέδρασαν ήταν οι απόστρατοι ναύαρχοι, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι η συνθήκη ήταν ένα σημαντικότατο έγγραφο για την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία της Τουρκίας.
Στις 5 Απριλίου ο κ. Ερντογάν επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του στη Συνθήκη, αλλά αποκήρυξε τους ναυάρχους. Δύο ημέρες αργότερα σε ομιλία του σε εκδήλωση του κόμματός του AKP κατηγόρησε την αντιπολίτευση για το επεισόδιο. Το ζήτημα, έγραψε στο blog του ο Τούρκος πολιτικός σχολιαστής, Μουράτ Γιέτκιν «μετατοπίζει την ατζέντα από την πανδημία και την οικονομία στα πεδία που αρέσουν στο AKP».
Περισσότερα από 50.000 νέα κρούσματα καταγράφονται ημερησίως στην Τουρκία την ώρα που η χώρα κινδυνεύει με οικονομική ασφυξία. Η στήριξη της κυβέρνησης για τις επιχειρήσεις έχει προγραμματιστεί να λήξει, ενώ πληθωρισμός και ανεργία παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Το κόμμα του Ερντογάν έχει υποχωρήσει κάτω από το 30% σε πρόσφατη δημοσκόπηση και ο πολιτικός σύμμαχός του, το Εθνικιστικό Κίνημα, έχει πέσει κάτω από το 6%, γεγονός που καθιστά την επανεκλογή το 2023 δύσκολη.
Ο κ. Ερντογάν έχει υποσχεθεί ότι η διώρυγα των πολλών δισεκατομμυρίων θα πυροδοτούσε ανάκαμψη των κατασκευών και του real estate και θα έφερνε έσοδα από τις αυξημένες θαλάσσιες μεταφορές. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν χαρακτηρίσει το project διαφθαρμένο όχημα παραγωγής χρήματος, προειδοποιώντας ότι η διώρυγα θα είναι οικονομικά μη βιώσιμη, ενώ θα καταστρέψει την Κωνσταντινούπολη με ανεξέλεγκτη αστική εξάπλωση.
Η αντιπαράθεση αποκαλύπτει το βαθύ χάσμα ανάμεσα στους κοσμικούς και τους ισλαμιστές. Επηρεασμένοι από την απέχθειά τους για το κοσμικό κράτος, που αντικατέστησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Ισλαμιστές δεν εμπιστεύονται τη συνθήκη, λέει η Ασλί Αντιντασμπάς, senior fellow του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις Διεθνείς Σχέσεις. Αλλά ο κ. Ερντογάν «αισθάνεται την ανάγκη εκσυχρονισμού της συνθήκης για να ανταποκρίνεται στον νέο ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης» προσθέτει.
Οι περισσότεροι Τούρκοι διπλωμάτες και ειδικοί σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής πιστεύουν ότι η τήρηση της συνθήκης είναι καθοριστικής σημασίας για την τουρκική ανεξαρτησία και τη σταθερότητα στην περιοχή. Η Ρωσία θα είχε τα περισσότερα να χάσει από μία αλλαγή στη συνθήκη, λέει ο Σερχάτ Γκουβέντς, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης. Οι ΗΠΑ και η Κίνα θα επωφελούνταν από τώρα δεν επιτρέπεται να μετακινήσουν μεγάλα πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. «Η Ρωσία θα αισθανόταν δυσφορία, θα αισθανόταν να προκαλείται» προειδοποιεί ο Γκουβέντς.
Copyright:
2021 The New York Times
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
