29 τρισ. δολάρια: Οι αναδυόμενες οικονομίες λυγίζουν από το βάρος του χρέους
Στη σύνοδο για την παγκόσμια κρίση χρέους που έγινε πριν μερικές εβδομάδες στο Βατικανό, ο Πάπας Φραγκίσκος είπε σε τραπεζίτες και οικονομολόγους ότι οι φτωχότερες χώρες του κόσμου συνθλίβονται από το ανεξέλεγκτο χρέος και ότι οι πλούσιες χώρες οφείλουν να βοηθήσουν περισσότερο.
Οι αναδυόμενες οικονομίες βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα «τσουνάμι» δημοσίου χρέους ύψους 29 τρισ. δολαρίων. 15 χώρες ξοδεύουν περισσότερα σε τόκους παρά σε εκπαίδευση, σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ. 46 ξοδεύουν περισσότερα σε δόσεις χρέους παρά στην υγεία. Συνολικά, το κρατικό χρέος διεθνώς είναι τετραπλάσιο σε σύγκριση με το 2000.
Ένας λόγος είναι οι υπερβολικές δαπάνες ή η κακή διαχείριση από τις κυβερνήσεις, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παγκόσμια γεγονότα ενέτειναν το πρόβλημα του χρέους. Η πανδημία για παράδειγμα ισοπέδωσε τα κέρδη των επιχειρήσεων και τις αποδοχές των εργαζομένων, όσο τα υγειονομικά κόστη και τα κόστη των μέτρων στήριξης αυξάνονταν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και άλλες γεωπολιτικές εξελίξεις συνέβαλαν στην άνοδο του κόστους ενέργειας και τροφίμων. Οι κεντρικές τράπεζες ανέβασαν τα επιτόκια δανεισμού, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον καλπάζοντα πληθωρισμό. Η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνθηκε.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος υπηρέτησε ως Καρδινάλιος στην Αργεντινή το 2001, στην κορύφωση δηλαδή της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας, είδε από πρώτο χέρι τη δυστυχία και τις βίαιες διαμαρτυρίες που θα μπορούσε να προκαλέσει μια κρίση χρέους. Έτσι, ζήτησε να γίνει αναδιάρθρωση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και διαγραφή χρεών.
«Ας σκεφτούμε μια νέα διεθνή χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική, η οποία θα είναι τολμηρή και δημιουργική», δήλωσε στη σύνοδο.
Τα περασμένα χρόνια, το παγκόσμιο κρατικό χρέος βρισκόταν υπό τη διαχείριση λίγων και μεγάλων τραπεζών της Δύσης, καθώς και διεθνών οργανισμών ανάπτυξης με μακρά ιστορία. Σήμερα, πλέον αυτών, οι χώρες χρωστούν σε χιλιάδες ιδιώτες και άλλους πιστωτές όπως η Κίνα, αλλά και συχνά κλείνουν κρυφές συμφωνίες χρέους που διέπονται από διαφορετικούς κανονισμούς.
Οι κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ κατέστησαν δυσκολότερη την επίλυση κρίσεων χρέους. Και δεν υπάρχει διεθνής διαιτητής με αρμοδιότητα επί των πιστωτών για τη διευθέτηση των διαφορών. Επίσης, η χρηματοδότηση θεσμών όπως το ΔΝΤ δεν μπορεί να ακολουθήσει τον ρυθμό της αύξησης της παγκόσμιας οικονομίας ή του χρέους.
Ο Martin Guzmán, πρώην υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής, βρισκόταν στη σύνοδο στο Βατικανό. Πιστεύει ότι η στήριξη του ΔΝΤ είναι μερικές φορές αντιπαραγωγική, με τα δάνεια διάσωσης και δεδομένων τώρα των ανεβασμένων επιτοκίων, καθώς τελικά διογκώνουν το χρέος του δανειζόμενου.
Επέκρινε επίσης τις επιπλέον χρεώσεις που επιβάλλει το ΔΝΤ στους δανειολήπτες υψηλού ρίσκου. Οι πέντε μεγαλύτεροι δανειολήπτες -Ουκρανία, Αίγυπτος, Αργεντινή, Εκουαδόρ και Πακιστάν- πλήρωσαν 2 δισ. δολάρια μόνο σε επιπλέον χρεώσεις πέρυσι, σύμφωνα με το Center for Economic and Policy Research. Κατά μέσον όρο, οι επιβαρύνσεις αυτές ανέβασαν το κόστος δανεισμού για όλες τις επηρεαζόμενες χώρες κατά σχεδόν 50%.
Αυτή τη στιγμή, οι προοπτικές για τα κράτη με υψηλό χρέος είναι απαισιόδοξες, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πόσο αργά αναπτύσσονται οι οικονομίες τους. Περίπου το 60% των φτωχών χωρών είτε έχουν υψηλό χρέος είτε κινδυνεύουν να αποκτήσουν, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Παράλληλα, απαιτούνται τρισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου οι ίδιες χώρες να προστατευθούν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και να μπορέσουν να φτάσουν τους κλιματικούς τους στόχους.
Η διαγραφή του χρέους «είναι το ασθενέστερο κομμάτι της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής», δήλωσε ο Indermit Gill, επικεφαλής οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα. Οι αλλαγές στον δανεισμό, προσέθεσε, «απαιτούν ένα νέο πλαίσιο αναδιάρθρωσης χρέους, το οποίο δεν έχουμε ακόμα καθορίσει».
Copyright:
2024 The New York Times
Διαβάστε επίσης:
Κλιματική κρίση: Έκρηξη στις πληρωμές χρεών από τις πιο ευάλωτες χώρες
Κύμα αναβαθμίσεων στις αναδυόμενες: Μια αναστροφή με αστερίσκους
Bloomberg: Πρόωρη αποπληρωμή δανείων διάσωσης 8 δισ. – Τα σχέδια αποκρατικοποιήσεων
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
