Το πρώτο χρηματιστηριακό σκάνδαλο της Ελλάδας – Κι ας μην υπήρχε χρηματιστήριο τότε  

Ήταν την περίοδο 1873 – 1875 όταν έλαβε χώρα το πρώτο επιχειρηματικό σκάνδαλο στην Ελλάδα. Και μάλιστα, για πολλούς, αποτελεί και το πρώτο χρηματιστηριακό σκάνδαλο, ανεξαρτήτως αν εκείνη την περίοδο η χώρα δεν διέθετε χρηματιστηριακή αγορά (το Χ.Α. ιδρύθηκε επισήμως το 1876).

Όλα ξεκίνησαν όταν ένας Ιταλός επιχειρηματίας, ο Ιωάννης Βαπτιστής Σερπιέρι, αγόρασε και επένδυσε στα μεταλλεία του Λαυρίου. Το συνολικό ποσό που δαπάνησε ανερχόταν σε 15 εκατ. χρυσές δραχμές -διόλου ευκαταφρόνητο για την εποχή και το «φτωχό» ελληνικό κράτος. 

Ωστόσο, τα κέρδη του Ιταλού ήταν ακόμη μεγαλύτερα, κάτι που άρχισε να ανησυχεί τους κατοίκους της Αθήνας, οι οποίοι ένιωθαν «προσβεβλημένοι» από το γεγονός ότι ένας ξένος αποκομίζει κέρδος από τη δική τους γη. 

Το συγκεκριμένο αίσθημα άρχισε να καθίσταται εντονότερο, όταν ξεκίνησε να κυκλοφορεί η φήμη περί ύπαρξης χρυσού στα λατομεία του Λαυρίου. «Υπάρχει χρυσός και θα τον αφήσουμε στον Ιταλό» ήταν η φράση που ακουγόταν σε πολλά καφενεία της Αθήνας.  

Η τότε ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να αναλάβει δράση. Αρχικά, αύξησε στα ύψη τη φορολογία του Σερπιέρι, ενώ στη συνέχεια άσκησε πιέσεις προκειμένου ο Ιταλός να πουλήσει τα μεταλλεία δημόσιο. Όμως, το ποσό που αξίωνε ο επιχειρηματίας, θεωρούταν υπέρογκο (20 εκατ. δραχμές) για τις δυνατότητες του ελληνικού κράτους, το οποίο έτσι προσέφυγε σε έναν Έλληνα του εξωτερικού. 

Ο λόγος για τον Ανδρέα Συγγρό, ο οποίος έφθασε από την Κωνσταντινούπολη και αγόρασε τα δικαιώματα της εταιρείας που εκμεταλλευόταν τα μεταλλεία. Ωστόσο, ως σωστός επιχειρηματίας, αποφάσισε να κάνει κάτι αρκετά καινοτόμο και ριψοκίνδυνο για την εποχή. Προκειμένου να μην επωμιστεί οικονομικά το κόστος της αγοράς, αποφάσισε να εκδώσει 100.000 μετοχές και να τις πουλήσει στον κόσμο, αξιοποιώντας φυσικά και τη φήμη περί χρυσού. 

Το πρόβλημα όμως, ήταν ότι στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε ούτε χρηματιστήριο, ούτε οργανωμένη οικονομία. Και έτσι, δεν άργησε να γίνει το κακό. Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, ότι οι αγοραπωλησίες των μετοχών λάμβαναν χώρα σε ένα καφενείο της πλατείας Ομόνοιας, «Η Ωραία Ελλάς». 

Οι μετοχές των μεταλλείων ξεκίνησαν να διαπραγματεύονται στην τιμή των 200 δραχμών, ενώ κάποια στιγμή έφθασαν έως τις 310 δραχμές. Δεν ήταν λίγοι οι Αθηναίοι, οι οποίοι πωλούσαν ό,τι είχαν για να αγοράσουν μία μετοχή, με την ελπίδα ότι θα γινόντουσαν πλούσιοι από τον χρυσό. 

Η φούσκα άρχισε να σκάει το 1975, όταν η εταιρεία καθυστέρησε την εκταμίευση της τρίτης δόσης του μερίσματος προς τους μετόχους. Αμέσως προκλήθηκε πανικός, με τη τιμή της μετοχής να κατρακυλάει και τους Αθηναίους να χάνουν όλες τις αποταμιεύσεις τους.   

Ο Συγγρός, από την πλευρά του, αποποιήθηκε των ευθυνών του, αν και πολλοί τον κατηγόρησαν ότι χειραγώγησε την κοινή γνώμη, «παίζοντας» εντέχνως με τη φήμη περί χρυσού. 

«Ευκολόπιστοι και καλόπιστοι, οι Αθηναίοι πιστεύουν ότι είναι δυνατόν μια επιχείρηση αμελημένη από την αρχαιότητα, να τους λύσει το οικονομικό πρόβλημα και να μετατρέψει τη χώρα σε γη της επαγγελίας» έγραψε στην αυτοβιογραφία του ο Έλληνας επιχειρηματίας, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα στις 13 Φεβρουαρίου του 1899. 

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

Το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους όλων των εποχών

Πώς πήρε το όνομά της η Mercedes: Ο ζαχαροπλάστης που έφτιαξε το πρώτο αυτοκίνητο

Η εταιρεία που έκανε τον Στιβ Τζομπς δισεκατομμυριούχο δεν είναι αυτή που νομίζετε

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News