Ο πιο έξυπνος άνθρωπος στο δωμάτιο – Έστηνε την επιχείρηση του μέλλοντος, κατέληξε στη φυλακή
23 Οκτωβρίου 2006
Ο πρώην CEO της Enron, Jeff Skilling, καταδικάζεται σε 24 χρόνια φυλάκισης για τον ρόλο του σε ένα από τα πιο σοκαριστικά επιχειρηματικά σκάνδαλα όλων των εποχών. Τελικά, η ποινή του –η αυστηρότερη ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους στην κατάρρευση αυτού του ενεργειακού γίγαντα- θα μειωθεί στα 14 χρόνια, λόγω ενός λάθους που έκανε ο δικαστής. Ο πρώην CEO θα αποφυλακιστεί τον Φεβρουάριο του 2019, σε ηλικία 65 ετών, λόγω καλής συμπεριφοράς, έχοντας παραμείνει στη φυλακή πάνω από 12 χρόνια.
Ο Jeffrey Skilling θεωρείται η ιδιοφυΐα πίσω από την άνοδο της Enron. Ένα «golden boy» με MBA από το Χάρβαρντ και καριέρα στην McKinsey που ήθελε να μετατρέψει την Enron σε μία επιχείρηση του μέλλοντος: Αυτή η άλλοτε βαρετή εταιρεία αγωγών φυσικού αερίου του Χιούστον ασχολούνταν πλέον με τα προθεσμιακά συμβόλαια του καιρού και το streaming ταινιών.
Τίποτα δεν έμοιαζε εξωφρενικό όταν έβγαινε από στο στόμα του Skilling. Ήταν άλλωστε, ο άνθρωπος που όταν ένας καθηγητής του Χάρβαρντ τον είχε ρωτήσει εάν είναι έξυπνος, στη συνέντευξη για να γίνει δεκτός στο πανεπιστήμιο, είχε δώσει την θρυλική και αποστομωτική απάντηση: «Είμαι f***ing έξυπνος».
Πραγματικά, όπως συχνά λεγόταν για αυτόν, ο Skilling ήταν πάντα ο πιο έξυπνος άνθρωπος στο δωμάτιο. Αποφοίτησε από το Χάρβαρντ μέσα στο 5% των καλύτερων της χρονιάς του και έγινε ένας από τους νεότερους partners στην ιστορία της McKinsey. Η δουλειά που έκανε ως υπάλληλος της συμβουλευτικής εταιρείας για λογαριασμό της Enron εντυπωσίασε τόσο τον ιδρυτή της εταιρείας, Kenneth Lay, ώστε το 1990 τον προσέλαβε ως CEΟ της μονάδας Capital and Trade Resources του ομίλου.
Ο Skilling πίστεψε ότι η Enron είχε τεράστιες δυνατότητες, αλλά όχι πια στην παραγωγή και μεταφορά ενέργειας, αλλά στο trading τίτλων με βάση την αξία της ενέργειας.
Κάπως έτσι, έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η άλλοτε «βαρετή» εταιρεία του Χιούστον είχε μεταμορφωθεί σε έναν γίγαντα του trading, αξίας 100 δισ. δολαρίων. Το Fortune της έδωσε τον τίτλο της πιο καινοτόμου εταιρείας της Αμερικής για έξι συναπτά έτη και το 2000, ο Skilling είχε υπερηφανευτεί: «Δεν είμαστε πια μια εταιρεία ενέργειας. Είμαστε μια εταιρεία που φτιάχνει αγορές».
Την εποχή εκείνη, η Enron ήταν η έβδομη μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση αμερικανική επιχείρηση και έκανε trading στο χαρτί, τον άνθρακα, τα μέταλλα, τα πλαστικά, τα χημικά, ακόμα και το bandwidth του ίντερνετ.
Μάλιστα, ο Skilling είχε αποκαλέσει την ExxonMobil «δεινόσαυρο», καθώς ισχυριζόταν ότι η δική του εταιρεία, η Enron, θα γινόταν η μεγαλύτερη του κόσμου.
Βέβαια, η άνοδος της Enron ήταν κυρίως αποτέλεσμα «φουσκωμένων» κερδών και μιας επιχειρηματικής δομής τόσο θολής ώστε λίγοι άνθρωποι πέρα από μερικά ανώτερα στελέχη της γνώριζαν τι πραγματικά συνέβαινε.
Οι ερωτήσεις γύρω από τα οικονομικά της άρχισαν να κυκλοφορούν στις αρχές του 2001. Το πιο εξοργιστικό είναι ότι ο Skilling διαβεβαίωνε τους πάντες ότι όλα ήταν μια χαρά, την ώρα που ο ίδιος πουλούσε τις μετοχές του. Αυτή η συμπεριφορά του εκτιμάται ότι κλόνισε για πάντα την εμπιστοσύνη του κοινού στους CEOs και τους μάνατζερ.
Τελικά, εξαιτίας της χρεοκοπίας της Enron, στην οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, χιλιάδες υπάλληλοι έχασαν τις δουλειές τους, πολλοί έχασαν τις αποταμιεύσεις για τη συνταξιοδότησή τους και μεγάλα ποσά από τις επενδύσεις τους στη μετοχή. Η ίδια η πόλη του Χιούστον, που είχε συνδέσει σε μεγάλο βαθμό την τύχη της με μια εταιρεία που θεωρούνταν κάποτε ανάμεσα στις πιο καινοτόμες του κόσμου, έκανε χρόνια να βρει ξανά τον βηματισμό της.
Ο Skilling καταδικάστηκε για 12 κατηγορίες χρηματιστηριακής απάτης, πέντε κατηγορίες ψευδών δηλώσεων προς τους ελεγκτές, μία κατηγορία insider trading και μία κατηγορία συνωμοσίας για τον ρόλο του στην απόκρυψη των χρεών της Enron.
Η χρεοκοπία της Enron
Μία ενεργειακή εταιρεία με έδρα το Χιούστον του Τέξας, η Enron δημιουργήθηκε το 1985 από τη συγχώνευση δύο εταιρειών φυσικού αερίου, της Houston Natural Gas και της Internorth. Υπό τον πρόεδρο και CEO Kenneth Lay, η Enron έφτασε έως και την έβδομη θέση της λίστας του περιοδικού Fortune με τις 500 μεγαλύτερες αμερικανικές επιχειρήσεις.
Το 2000, απασχολούσε 21.000 άτομα και εμφάνιζε τζίρο 111 δισ. δολαρίων. Όμως τον επόμενο χρόνο, η μετοχή της εταιρείας βρέθηκε σε μία δραματική κατρακύλα, πέφτοντας από τα 90,75 δολάρια τον Αύγουστο του 2000 στα 0,26 δολάρια στις 30 Νοεμβρίου του 2001.
Καθώς η τιμή έπεφτε, ο Lay όσο και ο Skilling ξεπουλούσαν τις μετοχές που κατείχαν, ενώ παράλληλα ενθάρρυναν τους υπαλλήλους της Enron να αγοράζουν και τους διαβεβαίωναν ότι η εταιρεία θα ανέκαμπτε.
Οι υπάλληλοι είδαν τις αποταμιεύσεις για τις συντάξεις τους να εξανεμίζονται, καθώς η μετοχή συνέχιζε να πέφτει.
Όταν μία άλλη ενεργειακή εταιρεία, η Dynegy, ακύρωσε την σχεδιαζόμενη εξαγορά της μέσω δανεικών κεφαλαίων, ύψους 8,4 δισ. δολαρίων, στα τέλη του Νοεμβρίου, η Enron κήρυξε πτώχευση. Έως τα τέλη του έτους, η κατάρρευση της Enron είχε κοστίσει στους επενδυτές δισεκατομμύρια δολάρια, είχε εξαφανίσει 5.600 θέσεις εργασίας και είχε γίνει αιτία για να χαθούν 2,1 δισ. δολάρια από συνταξιοδοτικά προγράμματα.
Τα επόμενα χρόνια, το όνομα Enron έγινε συνώνυμο της επιχειρηματικής απάτης και διαφθοράς, καθώς έρευνα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης αποκάλυψε ότι η Enron είχε «φουσκώσει» τεχνητά τα αποτελέσματά της, κρύβοντας χρέη και ζημιές σε θυγατρικές.
Η αμερικανική κυβέρνηση κατηγόρησε τον Lay και τον Skilling, ο οποίος ήταν CEO από τον Φεβρουάριο έως τον Αύγουστο του 2021, ότι συνωμότησαν για να κρύψουν τις οικονομικές αδυναμίες της Enron από τους επενδυτές. Η έρευνα επίσης οδήγησε στην κατάρρευση του γίγαντα των ορκωτών λογιστών Arthur Andersen, καθώς οι ελεγκτές του βρέθηκαν ένοχοι για την σκόπιμη καταστροφή εγγράφων που ενοχοποιούσαν την Enron.
Τον Ιούλιο του 2004, δικαστήριο του Χιούστον απήγγειλε σε βάρος του Skilling 35 κατηγορίες απάτης, συνωμοσίας και insider trading. Ο Lay κατηγορήθηκε για 11 παρόμοια εγκλήματα.
Η δίκη άρχισε στις 30 Ιανουαρίου του 2006 στο Χιούστον. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Skilling, που είχε «ξεφορτωθεί» μετοχές της Enron αξίας 60 εκατ. δολαρίων λίγο μετά την παραίτησή του, αλλά αρνούνταν να παραδεχθεί ότι γνώριζε την επικείμενη κατάρρευσή της, αναδείχθηκε ως ο πρωταγωνιστής αυτού του σκανδάλου που μονοπώλησε τότε το ενδιαφέρον.
Τον Μάιο του 2006, ο Skilling καταδικάστηκε για τις 19 από τις 35 κατηγορίες, ενώ ο Lay βρέθηκε ένοχος για 10 κατηγορίες απάτης και συνωμοσίας.
Ο Lay πέθανε από καρδιά, μόλις δύο μήνες αργότερα, πριν να αποφασιστεί η ποινή του.
Ο Skilling αποφυλακίστηκε το 2019 και επιχείρησε να επιστρέψει στον ενεργειακό κλάδο. Το σίγουρο είναι ότι πλέον κρατά χαμηλό προφίλ.
moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης:
Πανικός στη Wall Street και o ηλικιωμένος τραπεζίτης που έσωσε μόνος του την αμερικανική οικονομία
Ο μάγος του Μένλο Παρκ: 1.093 πατέντες, πάνω από 100 εταιρείες και ένα όνομα που μπήκε σε κάθε σπίτι
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
