Πώς αλλάζεις τον παγκόσμιο χάρτη με 375 εκατ. δολάρια – Και το ανταγωνιστικό έργο που δεν έγινε ποτέ

10 Οκτωβρίου 1911

Ανοίγει η Διώρυγα του Παναμά, ένα θαύμα της αμερικανικής μηχανικής και ένα από τα σημαντικότερα δημόσια έργα του 20ου αιώνα. Για τα επόμενα 100 και πλέον χρόνια θα αποδειχθεί μία κρίσιμη αρτηρία για την παγκόσμια οικονομία.

Η Διώρυγα του Παναμά ενώνει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό μέσω ενός καναλιού 65 χιλιομέτρων, επιτρέποντας για παράδειγμα στα πλοία που ταξιδεύουν από την Ανατολική στην Δυτική Ακτή των ΗΠΑ να συντομεύσουν το ταξίδι τους κατά 8.000 ναυτικά μίλια (15.000 χιλιόμετρα).

Η κατασκευή της διώρυγας άρχισε το 1904 και το πρώτο εμπορικό πλοίο την διέσχισε στις 15 Αυγούστου του 1914, δύο εβδομάδες μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη.

Το έργο κόστισε 375 εκατ. δολάρια.

Τις επόμενες δεκαετίες, η διώρυγα έβαλε τον Παναμά, μία χώρα με λίγους φυσικούς πόρους, στην παγκόσμια οικονομική σκακιέρα.

Οι ΗΠΑ είχαν τον έλεγχο της διώρυγας έως και το 1979, στη συνέχεια η διαχείριση του έργου γινόταν από την επιτροπή στην οποία συμμετείχαν οι ΗΠΑ και ο Παναμάς, ενώ ο πλήρης έλεγχος πέρασε στον Παναμά την 31η Δεκεμβρίου του 1999.

Τα τελευταία χρόνια, καθώς τα πλοία γίνονται όλο και μεγαλύτερα, η διώρυγα χρειάστηκε να επεκταθεί.

Φορτία συνολικής αξίας 270 δισ. δολαρίων υπολογίζεται ότι περνούν τη διώρυγα κάθε χρόνο, για να καταλήξουν σε περισσότερες από 170 χώρες.  

Όμως τελευταία, η ξηρασία δυσκολεύει χαρακτηριστικά τις δραστηριότητες στη διώρυγα. Προ ημερών, οι αρμόδιες αρχές ανακοίνωσαν ότι θα μειώσουν τον μέγιστο αριθμό των πλοίων που περνούν τη διώρυγα στα 31 την ημέρα, από 32 που ήταν τον Αύγουστο, καθώς λόγω των περιορισμένων βροχοπτώσεων, δεν υπάρχει αρκετό νερό για να λειτουργήσουν κανονικά τα «υδάτινα σκαλοπάτια», μέσω των οποίων μεταφέρονται τα σκάφη.

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι σε κανονικές συνθήκες, τη διώρυγα περνούν 36-38 πλοία την ημέρα.

Λόγω των καθυστερήσεων στον Παναμά, κάποια πλοία επιλέγουν να ακολουθήσουν άλλες διαδρομές. Και όπως έγραφε πρόσφατα το BBC, κάποιοι βγάζουν από το συρτάρι παλιές ιδέες για τη μετακίνηση των πλοίων και των φορτίων τους  από τον Ειρηνικό στον Ατλαντικό.

Στις αρχές του 1900, οι ΗΠΑ βρίσκονταν μπροστά σε δύο επιλογές: Να χτίσουν μια διώρυγα στην Νικαράγουα ή στον Παναμά. Τότε, η αμερικανική Γερουσία ψήφισε υπέρ της επιλογής του Παναμά, καθώς η διαδρομή ήταν συντομότερη  και σε αντίθεση με την περίπτωση της Νικαράγουας, δεν περνούσε ανάμεσα σε μια σειρά από ενεργά ηφαίστεια.

Όμως, η ιδέα της διώρυγας στη Νικαράγουα δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ εντελώς. Πριν από μία δεκαετία, ένα Κινέζος επιχειρηματίας προωθούσε ένα τεράστιο project για την κατασκευή της διώρυγας αυτής, έως το 2020. Παρά τα μεγαλεπήβολα σχέδια, το project δεν υλοποιήθηκε ποτέ.  

Όμως λόγω της κλιματικής αλλαγής, η συζήτηση για μια δεύτερη διώρυγα στη Νικαράγουα επιστρέφει.

Τεχνικά, είναι εφικτό να γίνει, λέει στο BBC ο Jean-Paul Rodrigue του Hofstra University, ο οποίος έχει μελετήσει το ζήτημα. Αλλά τα εμπόδια είναι πολλά, καθώς οι αποστάσεις είναι πολύ μεγαλύτερες.

Η διαδρομή θα έπρεπε να αποτελείται από δύο κανάλια, που θα ενώνουν την Λίμνη Νικαράγουα με τον Ειρηνικό στα δυτικά και με τον Ατλαντικό στα ανατολικά. Το πρώτο κανάλι θα  έχει μήκος 25 χιλιομέτρων και το δεύτερο θα είναι ακόμα μεγαλύτερο, γύρω στα 100 χιλιόμετρα.  Όσο για το κόστος; Αυτό θα ξεπερνούσε τα 40 δισ. δολάρια, υπολογίζει ο Rodrigue.

Παρά το οικονομικό αλλά και το περιβαλλοντικό κόστος (καταστροφή τροπικού δάσους και υδροβιοτόπων, μόλυνση του νερού της λίμνης Νικαράγουα κ.α.), το 2013, η κινεζική εταιρεία HKND υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Νικαράγουα, εξασφαλίζοντας για 50 χρόνια (με δυνητική ανανέωση για άλλα 50) το δικαίωμα της κατασκευής της διώρυγας.  Μέχρι στιγμής, η συμφωνία δεν έχει φέρει κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, ενώ η HKND έκλεισε τα γραφεία της στο Χονγκ Κονγκ το 2018.

Παρόλα αυτά, αξιωματούχοι της Νικαράγουας επιμένουν ότι το project δεν έχει πεθάνει, αλλά θα πραγματοποιηθεί, με κάποια συμμετοχή της Λευκορωσίας.

moneyreview.gr 

Διαβάστε επίσης: 

Χτίζοντας την «αρτηρία» του παγκόσμιου εμπορίου

Η κρίση που έκανε τον Αριστοτέλη Ωνάση τον πλουσιότερο άνθρωπο της γης

Τι είναι 38.780 ελέφαντες στη θάλασσα; 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News