Προτιμώ να είμαι τύραννος του εαυτού μου: Πώς έκανε το όνομά του συνώνυμο του πλούτου
23 Μαΐου 1937
Πεθαίνει ο John D. Rockefeller, ο πρώτος δισεκατομμυριούχος της ιστορίας αλλά και ο άνθρωπος του οποίου το όνομα έγινε συνώνυμο του πλούτου.
Για τους επικριτές του, ο Rockefeller ήταν ένας άπληστος και αδίστακτος καπιταλιστής, που συνέθλιψε τους ανταγωνιστές του και δημιούργησε ένα μισητό μονοπώλιο. Για τους θαυμαστές του, ήταν μια ιδιοφυΐα των επιχειρήσεων που δεν είχε ποτέ μία ζημιογόνο χρονιά, αφού έβγαζε κέρδη ακόμα και σε περιόδους ύφεσης και αποτελούσε το πρότυπο του αυτοδημιούργητου άνδρα.
«Σπάνια έχουν εμφανιστεί τόσο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ιστορία», έχει πει για εκείνον ο γνωστός βιογράφος Ron Chernow.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του, σε μια μικρή πόλη της δυτικής Νέας Υόρκης αλλά και η πρώτη του δουλειά, ως του τελευταίου τροχού σε αμάξης σε μία ναυτιλιακή εταιρεία του Κλίβελαντ, μάλλον δεν προμήνυαν την μετέπειτα εξέλιξή του.
Ωστόσο, ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να γίνει το αφεντικό του εαυτού του, έστω και εάν έπρεπε να ζήσει λιτά και να δείξει εξαιρετική αυτοσυγκράτηση για να το πετύχει.
«Φορούσα ένα λεπτό σακάκι και σκεφτόμουν πόσο άνετος θα ήμουν εάν μπορούσα να αγοράσω ένα μακρύ, χοντρό παλτό. Κουβαλούσα το μεσημεριανό μου μέσα στην τσέπη μου μέχρι που έγινα πλούσιος. Εκπαίδευσα τον εαυτό μου στη σχολή του αυτο-ελέγχου και της αυταπάρνησης. Πέρασα δύσκολα, αλλά προτιμούσα να είμαι τύραννος του εαυτού μου, παρά να έχω κάποιον άλλο να με τυραννά», θα έλεγε αργότερα.
Έτσι, ο Rockefeller εξοικονόμησε χρήματα από τον χαμηλό μισθό του και μπήκε στις business του πετρελαίου, που τότε άνθιζαν, το 1863, επενδύοντας σε ένα διυλιστήριο στο Οχάιο.
Το 1870 ίδρυσε την Standard Oil, η οποία στις αρχές της επόμενης δεκαετίας ήλεγχε το 90% των αμερικανικών διυλιστηρίων και αγωγών πετρελαίου.
Ο Rockefeller εφάρμοσε τεχνικές που μεταμόρφωσαν τη βιομηχανία του πετρελαίου. Την εποχή εκείνη, η βασική ζήτηση ήταν για κηροζίνη. H διαδικασία της διύλισης για τη μετατροπή του αργού πετρελαίου σε κηροζίνη παράγει πολλά υπο-προϊόντα, τα όποια όλοι τότε είχαν για πέταμα. Όμως, ο Rockefeller βρήκε σε αυτά μία φλέβα χρυσού.
Πουλούσε την παραφίνη σε αυτούς που φτιάχνουν κεριά και την βαζελίνη στις εταιρείες ιατρικών προμηθειών. Άλλα υπο-προϊόντα πωλούνταν ως υλικά για το στρώσιμο των δρόμων.
Ο Rockefeller απαιτούσε εκπτώσεις από τους σιδηροδρόμους, έφτιαχνε τα δικά του βαρέλια και χρησιμοποιούσε κάθε μέθοδο για να μειώσει την τελική τιμή του πετρελαίου για τους πελάτες τους. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα κέρδη του εκτινάχθηκαν και οι ανταγωνιστές του εξολοθρεύθηκαν ένας-ένας.
Οι επικριτές του τον κατηγόρησαν ότι χρησιμοποιούσε ανήθικες πρακτικές για να βγάλει από τη μέση τους ανταγωνιστές και να κερδίσει το μονοπώλιο. Το 1911, το αμερικανικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η Standard Oil είχε παραβιάσει τους αντιμονοπωλιακούς νόμους και διέταξε τη διάλυσή της. Η εταιρεία έσπασε σε περισσότερα από 30 κομμάτια.
Ο τεράστιος πλούτος του και η επιτυχία του τον έβαλαν στο στόχαστρο δημοσιογράφων, πολιτικών και άλλων, που τον παρουσίασαν σαν το σύμβολο της απληστίας του επιχειρείν.
Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος της πετρελαϊκής του αυτοκρατορίας, αρκεί να αναλογιστεί ότι από τα κομμάτια της Standard Oil γεννήθηκαν οι εταιρείες που πρωταγωνιστούν μέχρι και σήμερα στη βιομηχανία αυτή: BP, Exxon, ConocoPhillips και Chevron, μεταξύ άλλων.
Μάλιστα, η δικαστική απόφαση για τη διάλυση του πετρελαϊκού μονοπωλίου του κατέληξε να τον κάνει… ακόμα πλουσιότερο. Ο Rockefeller κατείχε το ένα τέταρτο των μετοχών της Standard Oil μετά τη συνταξιοδότησή του. Και καθώς τα μεμονωμένα κομμάτια στα οποία έσπασε η εταιρεία άξιζαν πλέον περισσότερα από ό,τι η Standard Oil όταν ήταν μία επιχείρηση, ο Rockefeller κατάφερε να γίνει το 1916 ο πρώτος δισεκατομμυριούχος του κόσμου, με την περιουσία του να φτάνει να αποτελεί το 2% ολόκληρης της αμερικανικής οικονομίας.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Rockefeller δώρισε περισσότερα από 500 εκατ. δολάρια σε διάφορους φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Παρότι έζησε έως τα 97 του χρόνια, ο ίδιος δεν έδινε τόση σημασία στα γενέθλια. Προτιμούσε να γιορτάζει αυτήν που αποκαλούσε «ημέρα δουλειάς» στις 26 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου. Αυτή την ημέρα, το 1855, μια εμπορική επιχείρηση του Κλίβελαντ, η Hewitt and Tuttle, προσέλαβε τον έφηβο τότε Rockefeller ως βοηθό λογιστή. Ο μετέπειτα πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου θεωρούσε, λοιπόν, ότι η ημέρα που μπήκε στον κόσμο των επιχειρήσεων ήταν πιο σημαντική και από την ημέρα που ήρθε στη ζωή. «Όλο μου το μέλλον φαινόταν να εξαρτάται από εκείνη την ημέρα. Συχνά τρέμω όταν κάνω στον εαυτό μου την ερώτηση: Και εάν δεν είχα πάρει τη δουλειά;», θα έλεγε κάποτε.
Όταν πέθανε, στις 23 Μαΐου του 1937, ο John D. Rockefeller άφησε ανεκπλήρωτο τον ένα από τους δύο στόχους που είχε βάλει στη ζωή του. Στα νιάτα του, υπερηφανευόταν ότι μια μέρα θα έβγαζε πάνω από 100.000 δολάρια (κάτι που ασφαλώς είχε πετύχει προ πολλού) αλλά και ότι θα ζούσε έως τα 100. Όταν πέθανε στον ύπνο του, ήταν 97 ετών.
moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης:
JP Morgan – Ο άνθρωπος πίσω από το όνομα: Ληστής βαρόνος ή ήρωας;
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
