Γνωρίζετε την ιστορία του μολυβιού; Όταν τα λάθη έσβηναν με ψωμί και η ακύρωση της «χρυσής» πατέντας

30 Μαρτίου 1858

Είναι από αυτά τα πράγματα που όλοι παίρνουμε σαν δεδομένα: Το μολύβι και η γόμα που είναι στερεωμένη στην κορυφή του κάνουν ένα τόσο ταιριαστό ζευγάρι που κανείς εύκολα μπορεί να υποθέσει ότι ήταν πάντα έτσι. Όμως το μολύβι με την ενσωματωμένη γόμα υπήρξε δημιούργημα του Hyman Lipman, ενός γεννημένου στην Τζαμάικα εφευρέτη από την Φιλαδέλφεια, ο οποίος το κατοχύρωσε στις 30 Μαρτίου του 1858. (Για αυτό και η 30η Μαρτίου γιορτάζεται στις ΗΠΑ ως η Εθνική Ημέρα Μολυβιού).

Ήταν η ίδια χρονιά που στον κόσμο συστήθηκαν και άλλα είδη καθημερινής χρήσης που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα, όπως το ανοιχτήρι για κονσέρβες, το γυάλινο βαζάκι με το μεταλλικό καπάκι και η σιδερώστρα.

Ασφαλώς, η ιστορία του μολυβιού ξεκινά πολύ νωρίτερα. Ορόσημο στην ανάπτυξή του υπήρξε η ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος γραφίτη στην Αγγλία,  τον 16ο αιώνα, που είχε ως αποτέλεσμα το υλικό αυτό να αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως στη γραφή. Αρχικά, όσοι χρησιμοποιούσαν τον γραφίτη τον τύλιγαν σε σπάγκο, για να μην λερώνουν τα χέρια τους. Αργότερα, μπήκε μέσα σε κούφιο ξύλο.

Η γόμα φτιάχτηκε το 1770 από τον Βρετανό μηχανικό Edward Nairne, καθώς έως τότε, για να σβήσουν τα λάθη τους χρησιμοποιούσαν κυρίως το μαλακό μέρος του ψωμιού.

Βέβαια, όταν ο Lipman κατοχύρωσε την πατέντα για το μολύβι με την ενσωματωμένη γόμα, αυτό δεν έμοιαζε πολύ με τα μολύβια που χρησιμοποιούμε σήμερα. Η γόμα βρισκόταν και αυτή μέσα στο κούφιο μέρος του ξύλου. Το μεγαλύτερο μέρος του μολυβιού ήταν γεμισμένο με γραφίτη, ενώ το πιο πάνω κομμάτι του με τη γόμα. Έτσι, για να σβήσει κάποιος έπρεπε να ξύσει το πάνω μέρος του μολυβιού με μία ξύστρα, όπως ακριβώς κάνουμε σήμερα με την μύτη ενός μολυβιού, όταν θέλουμε να γράψουμε.

Συνεπώς, εκείνο το πρώτο μολύβι με γόμα θύμιζε περισσότερο τα σημερινά μηχανικά μολύβια, υπό την έννοια ότι η γόμα ήταν πολύ λεπτή και αρκετά μυτερή.

Η εφεύρεση αυτή έκανε τον Lipman πλούσιο. Ένας επιχειρηματίας, που ονομαζόταν Joseph Reckendorfer, προέβλεψε ότι το μολύβι με την ενσωματωμένη γόμα θα έκανε μεγάλη επιτυχία και έδωσε στον Lipman 100.000 δολάρια (περισσότερα από 2 εκατ. δολάρια σε σημερινά χρήματα) για να αγοράσει την πατέντα.

Όμως για κακή του τύχη, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ είχε διαφορετική άποψη. Το 1875 αποφάσισε να ακυρώσει την πατέντα για το μολύβι με την ενσωματωμένη γόμα, με το σκεπτικό ότι τόσο το μολύβι όσο και η γόμα ήταν ήδη γνωστές εφευρέσεις.

 Εάν η πατέντα δεν είχε ακυρωθεί, το πιθανότερο είναι ότι ο Reckendorfer θα γινόταν ένας μεγιστάνας, με το όνομά του να είναι διάσημο μέχρι και σήμερα. Και αυτό γιατί περίπου 60 χρόνια μετά την εφεύρεση του Lipman, το μολύβι με την ενσωματωμένη γόμα έκανε τεράστια επιτυχία στις ΗΠΑ. Έως τη δεκαετία του 1920, σχεδόν όλα τα μολύβια που πωλούνταν σε ολόκληρη την αμερικανική αγορά ήταν με γόμα.

Μάλιστα, την εποχή εκείνη, οι Αμερικανοί διαπίστωναν έκπληκτοι ότι το προϊόν που οι ίδιοι θεωρούσαν τόσο αυτονόητο δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ευρώπη ή και αλλού.

«Σε όλη την Ευρώπη, το μολύβι με την μύτη από γόμα είναι πρακτικά άγνωστο. Ίσως γιατί οι ξένοι θεωρούν τους εαυτούς τους λιγότερο επιρρεπείς στα λάθη από ό,τι οι ξέγνοιαστοι Αμερικανοί», έγραφε το 1922 ένα άρθρο στο American Stationer and Office Outfitter.

moneyreview.gr 

Διαβάστε επίσης: 

Η γραμματέας που μετέτρεψε τα λάθη της σε μια εταιρεία αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων

Από τις οδοντόβουρτσες στα καλσόν: Η εφεύρεση που κέρδισε πολέμους και προκάλεσε εξεγέρσεις

Η κατά λάθος εφεύρεση: Ο απλός λόγος γιατί τα Post-it είναι κίτρινα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News