Kαθημερινή Summits, ESG – 4 ρεπόρτερ της πρώτης γραμμής μιλούν για τα αίτια και τα «μαθήματα» της πύρινης κόλασης του καλοκαιριού 

Τέσσερις δημοσιογράφοι της Καθημερινής που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του ρεπορτάζ καλύπτοντας τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού μίλησαν στο 1st Καθημερινή Athens ESG Summit για τα όσα κατέγραψαν. Οι Γ. Λιάλιος, Γ. Παπαδόπουλος, Γ. Σουλιώτης και Τ. Τέλλογλου μίλησαν για τους παράγοντες που καθιστούν πιο συχνές πια τέτοιου είδους mega fires και τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας, σε μία συζήτηση που συντόνισε η Η. Μάγρα. Από την 1η Ιανουαρίου περισσότερα από 1,3 εκατ. στρέμματα έχουν καεί στη χώρα μας. Φυσικός πλούτος, αλλά και η περιουσία των πολιτών έγιναν στάχτη. Ένα βασικό συμπέρασμα της συζήτησης ήταν πως δεν αρκεί να αγοράζουμε και να εκμισθώνουμε ολοένα και περισσότερα εναέρια μέσα. Πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερα στην πρόληψη, αλλά και στην εκπαίδευση, όπως και στον εξοπλισμό του πυροσβεστικού σώματος και των εθελοντών. Το σημερινό μοντέλο δεν αποδίδει και θα πρέπει να αλλάξει. 

Ο Τάσος Τέλλογλου μετέφερε την εμπειρία του από τις πληγείσες περιοχές στην Εύβοια, όπου συνάντησε ανθρώπους «μίας άλλης εποχής». Πρόκειται για ανθρώπους που ακολουθούν τη διαδικασία της εκκαμίνευσης. Παλιά ζούσαν εκατοντάδες τέτοιοι άνθρωποι στην Εύβοια στο δάσος, αλλά σήμερα είναι μόνο 30. Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 οι άνθρωποι αυτοί ήταν οι πρώτοι πληροφοριοδότες όταν ξεσπούσαν πυρκαγιές και ο πρώτος «στρατός» που συγκέντρωναν δίπλα τους οι δασικοί υπάλληλοι. Ήταν εκείνοι που χωρίς εναέρια μέσα περιόριζαν τη φωτιά. Έφτιαχναν αντιπυρικές ζώνες, τις λεγόμενες «αναποδοφωτιές» και η μία γενιά περνούσε τη γνώση αυτή στην επόμενη. «Τώρα δεν γνωρίζουν οι νεότεροι. Δεν έχουν ιδέα πώς να συμπεριφερθούν σε μία τέτοια πυρκαγιά» είπε ο κ. Τέλλογλου. Σημείωσε ακόμη ότι πλέον το καθάρισμα του δάσους δεν γίνεται  από τους ανθρώπους που το εκμεταλλεύονται, αλλά από το κράτος. «Και αν το κράτος δεν δώσει λεφτά δεν καθαρίζεται» ανέφερε. Όταν δε ήρθε η ώρα της αποκατάστασης, το κράτος κατέφυγε και πάλι «σε κάτι τύπους άλλης εποχής»: Ανθρώπους που δουλεύουν με άλογα. Μία από τις μεγάλες προκλήσεις για την πολιτεία είναι να δημιουργήσει τις συνθήκες, ώστε κάποιοι να καθαρίζουν το δάσος πριν φτάσει η αντιπυρική περίοδος. 

Από την πλευρά του ο Γιάννης Παπαδόπουλος ανέφερε πως οι δασικές πυρκαγιές έχουν μία συμπεριφορά που μπορεί να είναι απρόβλεπτη. «Σε μία περίτπωση επί 3 ώρες οι πυροσβέστες κυνηγούσαν τις φλόγες» είπε χαρακτηριστικά, εξηγώντας πως η καύσιμη ύλη μέσω της καύτρας μεταφέρεται σε άλλα σημεία και είναι πολύ εύκολο να κυκλώσει και να παγιδεύσει κάποιον. Υπογράμμισε δε τον σημαντικό ρόλο των εθελοντών πυροσβεστών. «Στην Ελλάδα έχουμε μείνει λίγο πίσω στον εξοπλισμό και την επαρκή εκπαίδευση» είπε, προσθέτοντας ότι τον εξοπλισμό τον καλύπτουν οι ίδιοι από δωρεές.  

Κληθείς να σχολιάσει τους μύθους που αναπτύσσονται γύρω από τις πυρκαγιές σημείωσε: «Όποτε αντιμετωπίζουμε μία μεγάλη φωτιά το πιο εύκολο είναι να θεωρήσουμε ότι υπάρχει κάποιο οργανωμένο σχέδιο, μία πλεκτάνη κτλ. Σίγουρα κάποιες πυρκαγιές ξεκινούν από εμπρηστές από πρόθεση. Είναι όμως πολύ περισσότερες οι φωτιές από αμέλεια σε σχέση με εκείνες από πρόθεση, με βάση τα επιίσημα στοιχεία». Παρόλα αυτά, «είναι πιο εύκολο να μιλάς για έναν αόρατο, εχθρό παρά για το πραγματικό πρόβλημα, που είναι ότι οι άνθρωποι δεν προσέχουν τις ημέρες υψηλού κινδύνου» σχολίασε.  

Για τους μύθους περί σκόπιμων ενεργειών από “συμφέροντα” μίλησε και ο Γιώργος Λιάλιος. Παλαιότερα, όπως είπε,οι καταπατήσεις ήταν πιο εύκολες. Σήμερα, όμως, τα πράγματα τώρα έχουν τώρα αλλάξει. «Υπάρχουν αεροφωτογραφίες στο κτηματολόγιο. Δεν μπορείς απλά περιφράσσοντας μία έκταση να αποδείξεις ότι είναι δική σου» εξήγησε. Όσον αφορά δε στις θεωρίες συνωμοσίας για τις ανεμονεγεννήτριες, ξεκαθάρισε: «Η νομοθεσία επιτρέπει τα αιολικά πάρκα να γίνουν και σε δασικές και σε αναδασωτέες περιοχές. Επομένως η κάθε εταιρεία δεν έχει ανάγκη να κάψει το δάσος, γιατί μπορεί να κάνει εγκαταστάσεις και σε δάσος». 
Πρόσθεσε πάντως ότι δεν είναι πάντα σωστό πολιτικοί και δημοσιογράφοι να κουνούν το δάχτυλο σοτυς πολίτες. Και τούτο γιατί οι πολιτικές- ακόμη και οι ευρωπαϊκές- των τελευταίων 30 -40 ετών είχαν ως αποτέλεσμα την μετακίνηση του κόσμου από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα. Πολλές αγροτικές περιοχές έτσι δασώθηκαν. Επίσης ηδη από τη δεκαετία του 1990 μειώθηκαν πολύ οι πόροι για τη διαχείριση των δασών. «Έχουμε ένα εκρηκτικό μείγμα» τόνισε. 
Παρατήρησε ακόμη ότι έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια οι λεγόμενες mega fires, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Έχουμε περισσότερες ξηρές περιόδους και περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες. Στον ευρωπαϊκό Νότο οι συνθήκες γίνονται ολοένα και δυσκολότερες για τα δασικά οικοσυστήματα. 

Ο Γιάννης Σουλιώτης κλήθηκε να απαντήσει τι πήγε λάθος επιχειρησιακά. Σημείωσε ότι φέτος μισθώσαμε τα περισσότερα εναέρια μέσα από ποτέ (31), αλλά παρόλα αυτά κατά γενική ομολογία δεν ήταν επιτυχημένη η διαχείριση. Ποιο είναι το μεγάλο μειονέκτημα; Η Πυροσβεστική δεν έχει τη δυνατότητα να επιχειρήσει μέσα στο δάσος. Στις Αφίδνες είχε την ευκαιρία να θέσει στον επικεφαλής των Γάλλων πυροσβεστών το ακόλουθο ερώτημα: «Ποια είναι η βασική διαφορά Ελλάδας – Γαλλίας στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών;». Η απάντηση σαφής: «Πρώτη φορά βλέπω τόσα πολλά εναέρια μέσα, αλλά οι πυροσβέστες σας δεν μπορούν να μπουν στο δάσος». «Το δικό μας πυροσβεστικό σώμα υστερεί σε αυτό το κομμάτι για αυτό και τώρα ετοιμάζει μία νέα ομάδα δασο- κομάντος» ανέφερε ο δημοσιογράφος, ενώ πρόσθεσε ότι η Ε.Ε. έχει διαμηνύσει στην Αθήνα πως πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση και στην πρόληψη και όχι μόνο στην καταστολή. 

Περιγράφοντας τις συνθήκες στη φωτιά στα Βίλια, είπε: «Ελικόπτερα στη σειρά περίμεναν να τραβήξουν νερό το ένα μετά το άλλο, αλλά η φωτιά δεν έσβηνε. Οι υδροφόρες ήταν στην άκρη του δρόμου και οι πυροσβέστες περίμεναν να έρθει η φωτιά σε αυτούς. Αυτό τους επέτρεπαν τα μέσα που είχαν στα χέρια τους». 

Όσον αφορά στη φωτιά στη Βαρυμπόμπη τέλος, είπε ότι η έρευνα δείχνει μέχρι στιγμής πως κατά 99,9% ξεκίνησε από το δίκτυο της ΔΕΗ, ενώ η δεύτερη φωτιά ήταν επιβεβαιωμένα αναζωπύρωση. Και αυτό ήταν ένα από τα βασικά επιχειρησιακά λάθη.  

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News