Ενεργειακή κρίση: Το σχέδιο της Ε.Ε και ο νέος «πόλεμος» με τη Ρωσία

Αυξημένες επιδοτήσεις ρεύματος και θέρμανσης, εξόφληση λογαριασμών σε δόσεις, φοροελαφρύνσεις και στοχευμένες παρεμβάσεις για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων επιστρατεύουν η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες για να θέσουν υπό έλεγχο τις «φωτιές» που ανάβουν οι ανατιμήσεις στην ενέργεια και βασικά αγαθά. Παράλληλα εντείνονται και οι πιέσεις για ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο, που θα πηγαίνει πολύ πέραν της εργαλειοθήκης της Κομισιόν, ενώ χείρα βοηθείας σπεύδει να δώσει και η Ρωσία, που δια στόματος Πούτιν διαβεβαίωσε για τη δυνατότητα της Gazprom να αυξήσει άμεσα τις εξαγωγές φυσικού αερίου. 

Το σκηνικό αυτό όμως αντί να «ζεστάνει» μάλλον έρχεται να ψυχράνει περαιτέρω τις γεωπολιτικές σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας. Πολλοί στη γηραιά ήπειρο πιστεύουν ότι το Κρεμλίνο εκμεταλλεύεται την ενεργειακή κρίση για να προωθήσει εκβιαστικά την ταχύτερη αδειοδότηση του Nord Stream 2, ενός έργου που διχάζει. Αλλά και η Μόσχα από την πλευρά της θεωρεί ότι απειελείται από τα μεσοπρόθεσμα σχέδια της Ε.Ε. στον τομέα της ενεργειακής μετάβασης και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Το νέο μέτωπο σύγκρουσης ανοίγει στην Αρκτική. Η Κομισιόν προτείνει μεταξύ άλλων την απαγόρευση εκμετάλλευσης νέων αποθεμάτων πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου στην Αρκτική με στόχο να βάλει φρένο στην κλιματική κρίση. Αλλά η Ρωσία έχει μεγάλα συμφέροντα στην περιοχή και δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά της για τα σχέδιά των Βρυξελλών.

Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλεξάντερ Νόβακ, έκανε λόγο για «παράλογη» και «πολιτικά υποκινούμενη» πρόταση. «Εξεπλάγην όταν άκουσα για αυτό. Γιατί την Αρκτική; Γιατί όχι τον Ισημερινό; Κανείς θα μπορούσε να σκεφτεί διάφορα μέρη ανά τον κόσμο, όπου θα πρέπει να απαγορευθεί η παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου» είπε χαρακτηριστικά στη Ρωσική Εβδομάδα Ενέργειας. «Η πρόταση αυτή δεν έχει άλλο κίνητρο πέραν του πολιτικού» υπογράμμισε και συμπλήρωσε: «Δηλαδή μας λένε ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να παράγουμε αέριο αυτή την κρίσιμη στιγμή; Δεν έχει λογική. Νομίζω ότι οι συντάκτες του σχεδίου (της Κομισιόν) δεν έχουν καλή αντίληψη της κατάστασης». 

Οι εντάσεις για την Αρκτική έρχονται να προστεθούν σε εκείνες για τον NordStream σε μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι όμως νέες. Επί χρόνια οι περιφερειακές δυνάμεις ανησυχούν για την σιωπηρή, αλλά διαρκή επέκταση της πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή. Στόχος της ΕΕ είναι να ενισχύσει και τη δική της παρουσία, αφού σε αντίθεση με τη Ρωσία είναι πολύ νέος παίχτης, ενώ δεν είναι καν μέλος του Αρκτικού Συμβουλίου, στο οποίο συμμετέχουν απλά τρεις χώρες της: Η Δανία, η Φινλανδία και η Σουηδία.

Αυτό γίνεται σαφές στην σχέδιο που παρουσίασε την περασμένη Τετάρτη. Αν και τα μέσα εστίασαν πρωτίστως στην εργαλειοθήκη, που θέτει στη διάθεση των κυβερνήσεων, οι αναφορές στην πολιτικής της απέναντι στην κλιματική κρίση, αλλά και στη γεωπολιτική στρατηγική της είναι εξίσου σημαντικές. Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι «η περιοχή της Αρκτικής είναι κορυφαίας σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή, τις πρώτες ύλες, αλλά και τη γεωστρατηγική επιρροή».  Η Κομισιόν τονίζει δε ότι θέλει να αυξήσει την εμπλοκής της Ένωσης προκειμένου όπως λέει να «συμβάλει στη διατήρηση ενός ειρηνικού, εποικοδομητικού διαλόγου και της συνεργασίας σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο, με στόχο την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Αρκτικής». 

Σχεδιάζει να πιέσει «να μείνει το πετρέλαιο, ο άνθρακας και το φυσικό αέριο στο έδαφος»  και να στηριχθεί μία πιο βιώσμη ανάπτυξη στην περιοχή προς όφελος των σημερινών κατοίκων και των μελλοντικών γενεών. 

Δεν μπορεί ωστόσο να κινηθεί χωρίς να υπολογίζει τη Ρωσία, για την οικονομία της οποίας η Αρκτική είναι ζωτικής σημασίας. Το 53% της ακτογραμμής του Αρκτικού Ωκεανού είναι σε ρωσικό έδαφος σύμφωνα με στοιχεία του CNBC. Στην περιοχή ζουν δε περίπου 2 εκατομμύρια Ρώσοι υπήκοοι, που αντιστοιχούν σχεδόν ήμισυ του συνολικού πληθυσμού της Αρκτικής. Τον περασμένο Ιούνιο ο Ρώσος υπουργός Ανάπτυξης, Αλεξέι Τσεκούνοφ, είχε αποκαλύψει ότι η Αρκτική είναι «κινητήριος δύναμη» της ρωσικής οικονομίας με τη συμβολή της στο ΑΕΠ να ανέρχεται στο 10% και στις εξαγωγές στο 20%. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News