Νέο «Εξοικονομώ»: Μπόνους 10% για τις πολυκατοικίες – Τα ποσοστά της επιδότησης

Την έναρξη της προετοιμασίας όλων των ενδιαφερόμενων για συμμετοχή στο νέο «Εξοικονομώ» σηματοδοτεί η προδημοσίευση του οδηγού του νέου προγράμματος στην ιστοσελίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπου θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 17 Σεπτεμβρίου. Το άνοιγμα της πλατφόρμας του προγράμματος για την υποβολή των αιτήσεων αναμένεται εντός του Οκτωβρίου. Όπως έχει ήδη γράψει το MR, επιδίωξη του ΥΠΕΝ είναι να ενημερωθούν έγκαιρα όλοι οι ενδιαφερόμενοι (δυνητικά ωφελούμενοι, μηχανικοί), ενόψει της προκήρυξης του Προγράμματος, για να ετοιμάσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά υποβολής των αιτήσεων και να εξοικειωθούν με τις αλλαγές που εισάγονται σε σχέση με τις προηγούμενες δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων. Η υποβολή αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα ενός μήνα από την ημερομηνία έναρξης του Προγράμματος και θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την Επικράτεια.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του Προγράμματος (δημοσία δαπάνη από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης) ανέρχεται σε 632 εκατομμύρια ευρώ και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ. Η μέση εκτιμώμενη επιδότηση φτάνει στο 62% της συνολικής δαπάνης, ενώ αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 38% περισσότερες κατοικίες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο του προγράμματος. Επιδιώκεται ειδικότερα να αναβαθμιστούν ενεργειακά πάνω από 50.000 κατοικίες,  συμβάλλοντας στον στόχο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για τη συνολική ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το 2030.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, «Στο νέο Πρόγραμμα λαμβάνουμε ειδική μέριμνα για τους οικονομικά ασθενέστερους συμπολίτες μας με τη δημιουργία ξεχωριστού προϋπολογισμού ύψους 100 εκατ. ευρώ για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας. Για να κάνουμε το Πρόγραμμα πιο δίκαιο, καταργούμε τη χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων, δημιουργούμε λίστα επιλαχόντων, ενώ θεσπίζουμε ως σημαντικότερο κριτήριο την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων. Έχουμε δρομολογήσει ένα τεράστιο κύμα ενεργειακής αναβάθμισης εκατοντάδων χιλιάδων κτιρίων την επόμενη πενταετία, προκειμένου να πετύχουμε τους φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνοντας παράλληλα τη δημοσία υγεία και την ποιότητα ζωής των πολιτών».

Οι βασικές αλλαγές που έρχονται

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, οι βασικές αλλαγές στο νέο «Εξοικονομώ» σε σχέση με τα προηγούμενα είναι οι ακόλουθες:

• Καταργείται η χρονική ιεράρχηση υποβολής αιτήσεων και εισάγονται κριτήρια αξιολόγησης.
• Δημιουργείται νέα κατηγορία μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά με ξεχωριστό προϋπολογισμό ύψους 100 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας τις πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
• Εισάγονται για πρώτη φορά κοινωνικά κριτήρια για ΑμεΑ, πολύτεκνους και μονογονεϊκές οικογένειες, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 21% του ποσοστού μοριοδότησης.
• Για πρώτη φορά εισάγεται το κριτήριο των βαθμοημερών, με το οποίο λαμβάνονται υπ’ όψιν οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή.
• Η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων θα αποτελέσει το σημαντικότερο κριτήριο σε ποσοστό 50% και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%.
• Για την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, η κατανομή τους θα γίνεται ανά Περιφερειακή Ενότητα (νομός) και όχι ανά Περιφέρεια όπως στο παρελθόν.
• Αλλάζει το καθεστώς των ωφελούμενων, καθώς δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους κα περιορίζεται ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο σε μία αίτηση
• Καταργούνται οι αιτήσεις αποκλειστικά για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους σε πολυκατοικίες.
• Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθίσταται υποχρεωτική και επιδοτείται στο πλαίσιο του Προγράμματος.
• Δημιουργείται λίστα επιλαχόντων για τη διασφάλιση της απορρόφησης των διαθέσιμων πόρων και την αύξηση των δικαιούχων.
• Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος αναλαμβάνει τη διαχείριση του προγράμματος (λειτουργία της πλατφόρμας, αξιολόγηση αιτήσεων κ.λπ.).

Τα κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης

Όπως είναι ήδη γνωστό, το σύστημα ένταξης με σειρά προτεραιότητας που ίσχυε στα προηγούμενα προγράμματα καταργείται και εισάγεται σύστημα αξιολόγησης των αιτήσεων με μοριοδότηση ενεργειακών, οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων, που διαμορφώνονται ως εξής: 

-Κόστος εξοικονόμησης ενέργειας (50 %).

-Το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα (14 %).

-Οι βαθμοημέρες θέρμανσης (7 %)

– Μονογονεϊκή οικογένεια (7 %)

-ΑΜΕΑ (7%)

-Πολύτεκνοι (7%)

-Η υφιστάμενη ενεργειακή κλάση του ακινήτου (5 %).

-Η παλαιότητα κατασκευής (3 %).

Τα κριτήρια για την προτεραιοποίηση των αιτήσεων διαμορφώνονται ως εξής:

Εισοδηματικές κατηγορίες- Ποσοστά επιδότησης

Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει πέντε κατηγορίες επιδοτήσεων, στις οποίες οι Ωφελούμενοι εντάσσονται ανάλογα με το εισόδημά τους.

Εάν ο ενδιαφερόμενος είναι έγγαμος ή αν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια, η κατάταξη γίνεται σύμφωνε με το οικογενειακό εισόδημα.

Για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε Πολυκατοικία, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ορίζεται ως εξής: 

Όπως προκύπτει από τους πίνακες, σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία. Εάν η χρήση της κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας. Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά στον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελούμενου.

Ένα νέο στοιχείο που υπάρχει στον οδηγό είναι ότι όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της πολυκατοικίας στο «Εξοικονομώ», προβλέπεται bonus 10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε διαμερίσματος που συμμετέχει.

Η διαδικασία

Το νέο «Εξοικονομώ» αφορά σε κτήρια που υφίστανται νόμιμα (όπως προκύπτει από την οικοδομική τους άδεια) χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία, έχουν καταταγεί σύμφωνα με το Α’ ΠΕΑ σε ενεργειακή κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ και οι ιδιοκτήτες των οποίων πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια.

Κάθε πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο Πρόγραμμα εξετάζει εάν πληροί τα κριτήρια, συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ). Κατόπιν, κατά το διάστημα υποβολής αιτήσεων -30 ημέρες από το άνοιγμα της πλατφόρμας- συμπληρώνει την αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος.

Η αξιολόγηση και ο έλεγχος των αιτήσεων θα γίνει στη βάση συγκριτικής αξιολόγησης, δηλαδή βαθμολόγησης της κάθε αίτησης στη βάση των προκαθορισμένων κριτηρίων.

Οι υπαγωγές στο Πρόγραμμα πραγματοποιούνται, μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων ανά Νομό, με βάση τη σειρά κατάταξης που έχει προκύψει από τη συγκριτική αξιολόγηση.

Οι αιτήσεις, οι οποίες δε θα λάβουν απόφαση υπαγωγής, διατηρούν τη θέση τους στους πίνακες οριστικής κατάταξης. Σε περίπτωση μη αποδοχής της υπαγωγής, θα γίνεται κάλυψη της θέσης από την αμέσως επόμενη αίτηση σύμφωνα με τους πίνακες οριστικής κατάταξης και στα πλαίσια διαθεσιμότητας των αντίστοιχων πόρων.

Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων, διενεργείται επιθεώρηση από Ενεργειακό Επιθεωρητή (διαφορετικό από αυτόν που συνέταξε το Α’ ΠΕΑ), και εκδίδεται νέο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Β’ ΠΕΑ). Στη βάση του Β’ ΠΕΑ και αφού διαπιστωθεί η επίτευξη του ενεργειακού στόχου και της απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας και ελεγχθούν τα δικαιολογητικά ολοκληρώνεται η καταβολή των κινήτρων του Προγράμματος στους Ωφελούμενους.

Ενεργειακός Στόχος και  Επιλέξιμες παρεμβάσεις

Η πρόταση (συνδυασμός παρεμβάσεων) για ενεργειακή αναβάθμιση, που υποβάλλεται με την αίτηση, θα πρέπει να οδηγεί σε αναβάθμιση της κατοικίας κατά τρεις ενεργειακές κατηγορίες σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη στο Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ). Με άλλα λόγια, αν με το Α’ ΠΕΑ κατατάχθηκε στην κατηγορία Γ, μετά τις παρεμβάσεις η κατοικία θα πρέπει να «προαχθεί» στην κατηγορία Α, εάν ξεκίνησε από την κατηγορία Δ θα πρέπει να καταλήξει στην κατηγορία Β+ κ.ο.κ.

Κατά την ολοκλήρωση του έργου και βάσει του Β’ ΠΕΑ θα γίνουν έλεγχοι επίτευξης τόσο για τον ελάχιστο ενεργειακό στόχο, όσο και για την επίτευξη της εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι παρεμβάσεις που είναι επιλέξιμες αφορούν κατά κύριο λόγο σε κουφώματα/συστήματα σκίασης/αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης/ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης, συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home) και αναβάθμιση φωτισμού.

Τα ορόσημα για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων

Τα έργα των ωφελούμενων (δηλαδή οι παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών)  θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα δώδεκα μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής. Εντός 6 μηνών θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το 30% των επιλέξιμων εργασιών βάσει του επιλέξιμου προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση, η αίτηση θα οδηγείται σε απένταξη. Πέραν της προθεσμίας των 12 μηνών ολοκλήρωσης των παρεμβάσεων, δίνεται δυνατότητα παράτασης για προκαθορισμένο διάστημα σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, κατόπιν εξέτασης αιτιολογημένου αιτήματος.

Επιλέξιμος Προϋπολογισμός  Παρεμβάσεων-Λοιπές δαπάνες

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση Ωφελούμενου δεν μπορεί να υπερβαίνει:

α) το γινόμενο του 0,9€ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α΄ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης

β) Το γινόμενο του 180€ επί την επιφάνεια κυρίων χώρων (όπως αυτή προκύπτει από το έντυπο Ε9).

γ) τα 28.000€ για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα/διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε  πολυκατοικία.

Σε κάθε περίπτωση ισχύουν τα επιμέρους ανώτατα όρια ανά επιλέξιμη κατηγορία παρέμβασης.

Επιπρόσθετα, επιχορηγούνται από το Πρόγραμμα σε ποσοστό 80% της δαπάνης -υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης σε αυτό και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου και της εξοικονομούμενης ενέργειας- οι δαπάνες έκδοσης Α’ και Β’ ΠΕΑ, του συμβούλου έργου, και της έκδοσης Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Για την κάλυψη της ίδιας συμμετοχής στα πλαίσια του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων, παρέχεται η δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού. Το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης είναι επιδοτούμενο σε ποσοστό 100% για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι πάνω από το 55% των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών της χώρας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, ενώ η πλειονότητα αυτών έχει χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (ενεργειακές κλάσεις Ζ ή Η). Το πρόγραμμα στοχεύει στην αδιαμφισβήτητη ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη εξοικονόμηση κόστους ενέργειας για τους πολίτες αλλά και τη βελτίωση των καθημερινών συνθηκών διαβίωσης, ασφάλειας και υγείας τους.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News