Οι κεντρικές τράπεζες στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής: Τα «όπλα» τους
Μερικές από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες έχουν αρχίσει να κάνουν ενεργά βήματα προς την προστασία του περιβάλλοντος. Αν και το λιώσιμο των πάγων δεν φαίνεται να συνδέεται με νομισματικές αποφάσεις, όλο και περισσότερες τράπεζες δηλώνουν πως οφείλουν να αντιδράσουν σε ενέργειες οι οποίες δυνητικά μπορούν να ανατρέψουν την παγκόσμια οικονομία. Οι περισσότερες τράπεζες προσπαθούν να ελιχθούν στο υπάρχον νομικό και πολιτικό πλαίσιο ή να δημιουργήσουν τις συνθήκες για λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, επικριτές δηλώνουν πως έχουν ακόμα πολύ δρόμο μπροστά τους.
Ερευνητές που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή δηλώνουν πως η κλιματική κρίση έχει την δυνατότητα να διαταράξει ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία σε βάθος χρόνου. Οι επιπτώσεις που θα έχει στον πληθωρισμό και στην οικονομική σταθερότητα είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουν αποφάσεις οι κεντρικές τράπεζες και καθορίζουν την παγκόσμια χρηματοοικονομική ηρεμία. Ακόμα και αν οι στόχοι σχετικά με την μείωση της παγκόσμιας θερμοκρασίας επιτευχθούν, οι εθνικές οικονομίες δύναται να επηρεαστούν από χαμηλότερη παραγωγικότητα, περισσότερες μεταναστευτικές ροές και αυξημένη θνησιμότητα. Καθώς οι επιπτώσεις συνδυάζονται με συχνότερες και πιο σοβαρές φυσικές καταστροφές, η παγκόσμια οικονομία αδυνατεί να μείνει ανεπηρέαστη.
Η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε μια διαδικασία επανακοστολόγησης, η οποία συμπεριλαμβάνει πλήγμα σε επενδυτικά αγαθά, δημιουργεί νέες οικονομικές υποχρεώσεις στις εταιρείες ή αυξάνει σημαντικά την τιμή σε ασφάλειες. Η υιοθέτηση σκληρών μέτρων, όπως φόροι του διοξειδίου του άνθρακα και κανονισμοί σχετικά με την παραμονή των ορυκτών καυσίμων στο έδαφος, μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μια ξαφνική πτώση στην αξία διαφόρων οικονομιών πόρων.
Οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να έχουν ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω διαφόρων εργαλείων. Η έρευνα που διεξάγουν, οι διάφοροι κανονισμοί που θέτουν και ο τρόπος με τον οποίο οργανώνουν τα ιδρύματά τους επηρεάζει έμμεσα και άμεσα την λήψη αποφάσεων από πολιτικούς οργανισμούς. Επίσης, η άσκηση των ρυθμιστικών εξουσιών που διαθέτουν συνεπάγεται πως μπορούν να προβλέψουν – και να αποτρέψουν – μεγάλες πιθανές απώλειες οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές διεθνείς επιπτώσεις.
Σε ότι σχετίζεται με την νομισματικής πολιτικής, η διενέργεια των πράξεων είναι πιθανό να υποστεί αλλαγές. Η εισαγωγή βιώσιμων εργαλείων με σκοπό την αποφυγή οικονομικών ρίσκων που μπορούν να ανατρέψουν τον υπάρχον τρόπο λειτουργίας των κεντρικών τραπεζών είναι αρκετά πιθανό σενάριο. Θέματα όπως η «πράσινη» ποσοτική χαλάρωση, σύμφωνα με την οποία οι τράπεζες θα επενδύουν σκόπιμα σε ερευνητικά σχέδια και εταιρείες φιλικές προς το περιβάλλον, αποκτούν επίσης κεντρική θέση σε τωρινές και μελλοντικές συζητήσεις.
Μέχρι στιγμής, οι κεντρικές τράπεζες υιοθετούν εξατομικευμένες αποφάσεις, οι οποίες εξαρτώνται από το νομικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν. Η Κεντρική Τράπεζα του Καναδά το 2020 αποφάσισε να επενδύσει σε ένα σχέδιο το οποίο θα την βοηθήσει να μειώσει την έκθεση σε κλιματικούς κινδύνους. Αντίστοιχα, η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας έχει στραφεί στον ιδιωτικό τομέα παρέχοντας δάνεια για την μετατροπή επιχειρήσεων σε πιο οικολογικά μοντέλα φιλικά προς το περιβάλλον. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχεδίασε ένα πλάνο για τα επόμενα 3 χρόνια, το οποίο περιλαμβάνει τον σχεδιασμό μοντέλων και δεικτών οι οποίο θα παρακολουθούν τις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας και θα εξασφαλίζουν την τήρηση των κανόνων σχετικά με αγορές εταιρικών περιουσιακών στοιχείων.
Καθώς οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να δημιουργήσουν νέους νόμους ή κανονισμούς πέραν από αυτούς που ορίζει η κυβέρνησή τους, είναι φορείς οι οποίοι είναι ανεξάρτητοι και εκτός του χώρου της πολιτικής. Ένα γεγονός το οποίο προβληματίζει όμως είναι πως, μιας και οι κεντρικές τράπεζες σχεδιάζουν τις χρηματοοικονομικές αποφάσεις τους ανά 3 χρόνια, τα μέτρα που θα λάβουν σχετικά με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι δύσκολο να κάνουν κάποια σημαντική αλλαγή. Γι’ αυτό, η άμεση επίλυση της κλιματική κρίσης είναι μάλλον εκτός των δυνατοτήτων τους. Η συμβολή τους προς την δημιουργία λύσεων, βέβαια, είναι αρκετά σημαντική.
Moneyreview.gr με πληροφορίες από Bloomberg.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
