Καιρός να αναλογιστούμε τι σημαίνει να είσαι τουρίστας

«Υπάρχουν πολλοί τουρίστες εδώ», αναφωνούν ακόμα και οι ίδιοι οι τουρίστες στους πιο δημοφιλείς προορισμούς του κόσμου. Η ταξιδιωτική έκρηξη μετά την πανδημία της Covid-19 είχε επιπτώσεις σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο, με τους ταξιδιώτες να τα μεταμορφώνουν, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο.

«Να είσαι ταξιδιώτης, όχι τουρίστας», ήταν το motto του διάσημου σεφ Anthony Bourdain στην τηλεοπτική εκπομπή No Reservations. Μπορεί να ειπώθηκε για πρώτη φορά πριν από σχεδόν 20 χρόνια, όμως όλα αυτά τα χρόνια οι τουρίστες δεν μοιάζουν καθόλου «cool», με την τάση τους να αναζητούν τις ανέσεις του σπιτιού, να ταξιδεύουν σε μεγάλους αριθμούς και να ενοχλούν τους πάντες με τη συμπεριφορά τους, απλά και μόνο ποζάροντας για μια φωτογραφία.

Η κακή συμπεριφορά των τουριστών έφτασε σε σημείο καμπής το περασμένο καλοκαίρι, με τον όρο «τουρίστας» να συνδέεται με την καταστροφή των πόλεων και την εκδίωξη των κατοίκων τους, την καταπάτηση της φύσης, την καταστροφή αρχαιολογικών χώρων ακόμη και την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Παρά το γεγονός όμως ότι δεν πρέπει να παίρνουμε ελαφρά τη καρδία την ετικέτα «τουρίστας», δεν συνεπάγεται ότι είναι πάντα κακή.

Τουρισμός: Οικοδομεί ή διαλύει;

Η Paige McClanahan, Αμερικανίδα δημοσιογράφος που ζει στη Γαλλία, στο βιβλίο της The New Tourist καταγράφει το διαρκώς ταλαντευόμενο εκκρεμές της δύναμης που έχουν τα ταξίδια να μεταμορφώνουν μέρη σε όλο τον κόσμο προς το καλύτερο ή το χειρότερο. 

Συμπεραίνει ότι ο τουρισμός έχει τη δύναμη να βγάλει χώρες από την οικονομική καταστροφή, όπως συνέβη στην Ισλανδία, αλλά ο υπερτουρισμός μπορεί να οδηγήσει σε αυτή, καθώς η φύση και οι ντόπιοι επιβαρύνονται υπερβολικά.

Τελικά ο τουρισμός οικοδομεί τον κόσμο μας ή τον διαλύει; Η μόνη απάντηση και στα δύο αυτά ερωτήματα είναι «ναι», σύμφωνα με την McClanahan.

Ο τουρισμός είναι σημαντικός και όπως κάθε ισχυρή δύναμη μπορεί να κάνει πολύ καλό ή πολύ κακό, κατά την ίδια. Προτείνει να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι είμαστε μέρος αυτής της τεράστιας δύναμης, ώστε να γίνουμε φορείς αλλαγής.

«Αν σκεφτούμε, όχι, εγώ είμαι ταξιδιώτης και αυτοί οι άνθρωποι είναι τουρίστες, τότε τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει στον τουρισμό, επειδή κανείς δεν θα αισθάνεται ότι εμπλέκεται», διευκρινίζει, προσθέτοντας πως πρέπει να αναβαθμίσουμε τις προσδοκίες μας για το τι σημαίνει να είσαι τουρίστας. 

Ακόμα και για τον τουρισμό της «τελευταίας ευκαιρίας» οι ερευνητές εστιάζουν στις προθέσεις των επισκεπτών να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, αφού επισκεφθούν αυτές τις τοποθεσίες. Για παράδειγμα, η επίσκεψη σε έναν παγετώνα που απειλείται με εξαφάνιση, αν γίνεται υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να εμπνεύσει τους ανθρώπους να θέλουν να είναι πιο φιλικοί προς το περιβάλλον στις καθημερινές τους ενέργειες και τις μελλοντικές τους επιλογές.

Επομένως, σύμφωνα με τη συγγραφέα, ο θετικός αντίκτυπος του τουρίστα έγκειται στη σωσή εκπαίδευση και το αίσθημα του «εμπλέκεσθαι». Οι τουριστικοί πράκτορες πρέπει να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να δημιουργήσουν μια εμπειρία που θα οδηγήσει σε αυτή την κατεύθυνση. 

Η επίδραση των social media

Ένα άλλο περίπλοκο θέμα είναι η επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στον τουρισμό. Σύγχρονη μορφή ταξιδιωτικής γραφής τα χαρακτηρίζει η McClanahan. Τα τελευταία περίπου 100 χρόνια, αποτελούσε πεδίο δράσης των πλούσιων, πολύ προνομιούχων λευκών ανδρών, με κάποιες πολύ σημαντικές εξαιρέσεις. 

Τώρα έχουμε τη δύναμη να γίνουμε ο αφηγητής των δικών μας περιπετειών. Όλοι έχουμε τη δύναμη να αφηγηθούμε τις δικές μας ιστορίες.

Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν επηρεάσει θετικά τα ταξίδια και έχουν εκτοξεύσει την πολυφωνία στις ιστορίες ταξιδιού.

Εναπόκειται στον καθένα μας να χρησιμοποιούμε αυτό το εργαλείο υπεύθυνα, με σύνεση και λογική ακόμα και όσοι δεν έχουν πολλούς ακολούθους στα social media, οι οποίοι όμως επηρεάζουν τους φίλους και την οικογένειά τους.

Είναι εύκολο να ρίχνουμε το φταίξιμο στους τουρίστες και να λέμε «εμείς δεν είμαστε σαν και αυτούς». Αυτό είναι το σημείο που θα πρέπει να προσέξουμε καθώς είμαστε όλοι υπεύθυνοι για την ταξιδιωτική μας συμπεριφορά.

Επιπλέον και βασικότερο στοιχείο είναι ότι, σε πολλά μέρη που πλήττονται από υπερτουρισμό, οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν πολιτικές με επενδύσεις, προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα.

moneyreview.gr με πληροφορίες από το bbc

Διαβάστε επίσης:

Υπερτουρισμός: Η «άβολη» πρεμιέρα του εισιτηρίου 5 ευρώ στη Βενετία

Tourist go home: Πού και πώς οι τουρίστες έγιναν ανεπιθύμητοι

Ισορροπία στον τουρισμό: Αύξηση των τουριστικών χρεώσεων εξετάζει η Ισλανδία

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News