Δημόσια Έκθεση Ανά Χώρα (Public CbCR): Τι είναι και ποιες επιχειρήσεις εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής;

Η φοροδιαφυγή και η μετατόπιση κερδών (profit shifting), έχουν οδηγήσει παγκοσμίως σε απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους περίπου 100-240 δισ. δολαρίων ετησίως, πυροδοτώντας πολιτικές αντιδράσεις, όπως το Σχέδιο Δράσεων BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) του ΟΟΣΑ και η σειρά Οδηγιών ATAD (Anti-Tax Avoidance Directives) της Ε.Ε. Στο πλαίσιο μιας εντεινόμενης προσπάθειας να ενισχυθεί η διαφάνεια της εταιρικής φορολόγησης, ως επακόλουθο της τέταρτης Οδηγίας για τη Διοικητική Συνεργασία σε Φορολογικά Θέματα (DAC4), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 11 Νοεμβρίου 2021, ενέκρινε την Οδηγία για τη Δημόσια Έκθεση ανά Xώρα («Δημόσια ΕαΧ» ή «Public CbCR»).

H Oδηγία για τη Δημόσια ΕαΧ, απαιτεί από τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις να δημοσιοποιούν μια σειρά πληροφοριών που σχετίζονται με τη φορολογία, συμπεριλαμβανομένου του φόρου εισοδήματος που κατέβαλαν σε κάθε Κράτος Μέλος. Υπόχρεοι της σύνταξης Δημόσιας ΕαΧ είναι, τόσο οι όμιλοι πολυεθνικών επιχειρήσεων με έδρα στην Ε.Ε., όσο και αυτοί με έδρα σε τρίτες χώρες, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σήμερα στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά μέσω μεσαίων ή μεγάλων θυγατρικών ή υποκαταστημάτων, και έχουν παγκόσμια ενοποιημένα έσοδα που υπερβαίνουν το όριο των 750 εκατ. ευρώ, σε καθένα από τα δύο τελευταία συνεχή έτη.

Για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις με έδρα εντός της Ε.Ε., η Οδηγία Δημόσιας ΕαΧ απαιτεί η Έκθεση να συντάσσεται, να δημοσιεύεται στον δικτυακό τους τόπο ή/και να υποβάλλεται στο εμπορικό μητρώο του Κράτους Μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένες και να καθίσταται διαθέσιμη στο κοινό από τη μητρική επιχείρηση. Για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις με έδρα εκτός Ε.Ε., κάθε θυγατρική ή υποκατάστημα που πληροί τις προϋποθέσεις, πρέπει να δημοσιεύει την Έκθεσή της στον διαδικτυακό της τόπο ή/και να την υποβάλλει στο εμπορικό μητρώο του Κράτους Μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη, εκτός εάν η μητρική εκτός Ε.Ε. (οικεία βουλήσει) δημοσιεύει την Δημόσια ΕαΧ στον ιστότοπό της και αναθέτει σε μία θυγατρική ή υποκατάστημα με έδρα την Ε.Ε., να δημοσιεύει, επίσης, την Έκθεση στον ιστότοπό της ή/και να την υποβάλλει στο εμπορικό μητρώο του Κράτους Μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη.

Σημειώνεται ότι, κατά την κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων εταιρειών με έδρα εντός Ε.Ε., οφείλεται να αναφέρεται στην έκθεση ελέγχου εάν η επιχείρηση είναι υπόχρεη προς σύνταξη Έκθεσης σχετικά με τις πληροφορίες για τη φορολογία εισοδήματος, και εάν ναι, αν η έκθεση αυτή δημοσιεύθηκε.

Περαιτέρω, τα Κράτη Μέλη συμφώνησαν να ενσωματώσουν την Οδηγία για τη Δημόσια ΕαΧ στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 22 Ιουνίου 2023 (μέχρι την συγγραφή δεν έχει ενσωματωθεί στο Ελληνικό δίκαιο).

Το πρώτο οικονομικό έτος αναφοράς των πληροφοριών για τη φορολογία εισοδήματος, θα είναι το αργότερο το έτος που αρχίζει από ή μετά τις 22 Ιουνίου 2024 – εφόσον τα Κράτη Μέλη δεν επιλέξουν να εφαρμόσουν τους κανόνες νωρίτερα αν ασκήσουν το σχετικό δικαίωμα που τους δίνει η Οδηγία.

Η δημοσιοποίηση της Δημόσιας ΕαΧ θα πρέπει να γίνεται εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού του σχετικού φορολογικού έτους.

Εν είδει παραδείγματος, για φορολογούμενο με φορολογικό έτος ίδιο με το ημερολογιακό έτος, ήτοι ημερομηνία ισολογισμού, 31 Δεκεμβρίου:

• τα πρώτα στοιχεία προς δημοσίευση (πρώτο έτος αναφοράς) θα είναι το 2025
• η πρώτη ΕαΧ θα πρέπει να δημοσιευθεί το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026
• απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο υπόχρεος να καλύπτει το όριο των 750 εκατ. ενοποιημένων εσόδων για τα έτη 2023 και 2024.

Η Έκθεση θα πρέπει να συντάσσεται σε τουλάχιστον μία από τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. (συνεπώς και στα ελληνικά), να είναι προσβάσιμη στον ιστότοπο της εταιρείας για τουλάχιστον πέντε συνεχόμενα έτη ή/και να υποβάλλεται, επίσης, στο δημόσιο εμπορικό μητρώο του οικείου Κράτους Μέλους.

Τι πρέπει να προσέξουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις

Με την υιοθέτηση της Οδηγίας για υποβολή Δημόσιας Έκθεσης ανά Χώρα, οι διεθνείς απαιτήσεις για φορολογική διαφάνεια αποκτούν μεγαλύτερη δυναμική, καθώς τα φορολογικά δεδομένα των πολυεθνικών επιχειρήσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής, καθίστανται προσβάσιμα, όχι μόνο στις φορολογικές αρχές (όπως με την ΕαΧ/CbCR, σύμφωνα με τη Δράση 13 των BEPS του ΟΟΣΑ), αλλά σε κάθε ενδιαφερόμενο. Έως σήμερα, χώρες όπως η Σλοβακία, η Ισπανία και η Ρουμανία, έχουν ήδη υιοθετήσει τη Δημόσια ΕαΧ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αυστραλία εξετάζουν τη θέσπιση παρόμοιας νομοθεσίας.

Βάσει των παραπάνω, προκειμένου οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στα ανωτέρω θα πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα για τη Δημόσια ΕαΧ, και συνιστώνται τα εξής:

• Να έχουν επίγνωση του διαφορετικού κοινού στο οποίο απευθύνεται και του σχετικού αντίκτυπου, καθώς, πέρα από τις φορολογικές αρχές, θα έχουν πρόσβαση στα δημοσιευμένα δεδομένα και επενδυτές, ανταγωνιστές, οίκοι αξιολόγησης ESG και το ευρύ κοινό
• Να παρέχουν ποιοτικές εξηγήσεις, για να μπορεί το ευρύ κοινό να κατανοεί τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη Δημόσια ΕαΧ, προσφέροντας διευκρινίσεις και θέτοντας συγκεκριμένο πλαίσιο
• Να μελετήσουν προσεκτικά το περιεχόμενο των πληροφοριών που θα περιέχονται στη Δημόσια ΕαΧ και να προετοιμαστούν έγκαιρα, μέσω αξιοποίησης ψηφιακών λύσεων συλλογής δεδομένων, διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση και παρέχοντας μία πλατφόρμα για αποτελεσματική διαχείριση και έλεγχο των δεδομένων που εμπεριέχονται στη συγκεκριμένη ΕαΧ.

* Ο Χρήστος Μπούρκουλας είναι Εταίρος στο Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών της EY Ελλάδος

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News