Ο κίνδυνος κερδοσκοπίας στις αγορές σιτηρών

Οι κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά μέσω της άμεσης στήριξης των νοικοκυριών έφεραν μια σύντομη ανάπαυλα στους Ευρωπαίους πολίτες, ούτως ώστε να μετριαστεί η κρίση στο κόστος διαβίωσης. Το ήπιο πρώιμο φθινόπωρο έπαιξε επίσης θετικό ρόλο. Αλλά η επισφαλής κατάσταση πολυάριθμων πολιτών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είναι προφανής. Ο πληθωρισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε σχεδόν στο 11% τον Σεπτέμβριο, από 3,6% ένα χρόνο νωρίτερα.

Οι καταναλωτές αισθάνονται τις επιπτώσεις άμεσα, ειδικά μέσω των τιμών των τροφίμων, μιας και το δωδεκάμηνο Νοεμβρίου 2021 έως και φέτος τον Οκτώβριο, αυτές αυξήθηκαν κατά 17,3%. Μεταξύ άλλων, το αυξημένο ενεργειακό κόστος για τα λιπάσματα και τις ζωοτροφές, ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, θεωρείται η αιτία της αύξησης των τιμών. Ωστόσο, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις υποψιάζονται ότι αν και πολλές αυξήσεις τιμών δικαιολογούνται από την αύξηση του ενεργειακού κόστους, αυτές έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα. Επί παραδείγματι, οι τιμές των σιτηρών και του γάλακτος αυξήθηκαν απότομα ακόμη και πριν από τον πόλεμο. Αιτία ήταν οι υψηλές τιμές στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων.

Οι ειδικευμένοι καλλιεργητές σιτηρών στην Αυστρία συγκέντρωσαν εισόδημα κατά 40% υψηλότερο το 2021 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων οι τιμές διαπραγματεύονται μέσω μιας τυποποιημένης διαδικασίας. Στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης τα εμπορεύματα αγοράζονται σε μια συγκεκριμένη τιμή, προτού να καταστούν διαθέσιμα, όπως πριν από τη συγκομιδή.

Η υποκείμενη θεωρία είναι ότι ο αγροτικός παραγωγός μπορεί να υπολογίζει σε ένα σταθερό εισόδημα με την ευκαιρία της συγκομιδής, ενώ ο αγοραστής λαμβάνει δέσμευση παράδοσης σε σταθερή τιμή. Οι παράγοντες των διεθνών κεφαλαιαγορών συμμετέχουν πλέον σε μεγάλη κλίμακα ως μεσάζοντες στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Αγοράζουν ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης, το οποίο τους δίνει το δικαίωμα να λάβουν ένα εμπόρευμα σε μια συγκεκριμένη τιμή. Περιμένουν έως ότου αυτή η συμφωνηθείσα τιμή είναι σημαντικά χαμηλότερη από ό,τι στην άμεση αγορά, όπου ισχύουν βραχυπρόθεσμες τιμές. Οσο μεγαλύτερο είναι αυτό το περιθώριο, τόσο πιο επιθυμητό γίνεται το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης για άλλους κερδοσκόπους. Το συμβόλαιο μπορεί έτσι να πωληθεί σε υψηλή τιμή, ίσως πολλές φορές.

Οι αποφάσεις αυτών των παραγόντων των διεθνών κεφαλαιαγορών δεν καθορίζονται από τα θεμελιώδη στοιχεία της προσφοράς και της ζήτησης. Ως αποτέλεσμα, οι τάσεις που απορρέουν από τα πραγματικά οικονομικά αίτια ενισχύονται μέσω της κερδοσκοπίας, όπως ο εκθετικός πληθωρισμός που προέρχεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι κυρίαρχοι όμιλοι εμπορίας εμπορευμάτων στη γεωργία αποτελούν τη λεγόμενη ομάδα ABCD Group (ADM, Bunge, Cargill και Louis Dreyfus). Καλύπτουν το 70%-90% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών και κερδίζουν από την αβεβαιότητα των χρηματοπιστωτικών παραγόντων και τα σοκ της προσφοράς στην πραγματική οικονομία.

«Οι παγκόσμιες αγορές σιτηρών είναι ακόμη πιο συσπειρωμένες από τις αγορές ενέργειας και ακόμη λιγότερο διαφανείς, επομένως ο κίνδυνος κερδοσκοπίας είναι υψηλός», δήλωσε μέλος της Διεθνούς Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τα Αειφόρα Συστήματα Τροφίμων.

Η συσπείρωση των δυνάμεων της αγοράς στη γεωργία και στα τρόφιμα σημαίνει ότι οι εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ολιγοπωλιακή ή ακόμη και τη μονοπωλιακή θέση τους, ενώ εντείνεται η αποσύνδεση του εμπορίου από την παραγωγή. Θα είναι καθήκον των αρχών ανταγωνισμού στην Ευρώπη να ελέγχουν προσεκτικά τις αυξήσεις τιμών σε άλλες αγορές, που υποτίθεται ότι προκαλούνται από τις τιμές της ενέργειας.

* H κ. Σουζάν Γουίξφορθείναι αναπληρώτρια διευθύντριατου Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του Επιμελητηρίου Εργασίαςτης Βιέννης και η κ. Καουτάρ Χαντούτι, σπουδάστρια Πολιτικής και Ιστορίας σε Χαϊδελβέργη και Παρίσι. Το άρθρο δημοσιεύεται στη σελίδα socialeurope.eu.

Πηγή: kathimerini.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News