Η Lehman Brothers των κρυπτονομισμάτων

Η κατάρρευση ενός εκ των δύο μεγαλύτερων χρηματιστηρίων κρυπτονομισμάτων στον κόσμο, του FTX, δεν ήρθε εν αιθρία και πιθανότατα δεν πρόκειται να περάσει όσο αθόρυβα πέρασαν άλλες. Ακόμη και αν υπάρχει μια δόση υπερβολής στο στερεοτυπικό πλέον «Lehman των κρύπτο», η πτώση του ενδέχεται να αποδειχθεί κομβικό σημείο για τον κλάδο. Και όχι μόνον εξαιτίας της ισχύος της συγκεκριμένης εταιρείας και της μεγάλης κεφαλαιοποίησής της. Ούτε εξαιτίας των διασυνδέσεων του ιδρυτή της, Μπάνκμαν Φράιντ, ενός τριαντάρη που συνηθίζει να εμφανίζεται στα διεθνή forum αχτένιστος φορώντας σορτς και κάποια στιγμή πέρυσι φιλοδοξούσε να εξαγοράσει την Goldman Sachs και θεωρήθηκε το πλέον φερέγγυο πρόσωπο των «κρύπτο». Υπάρχουν σαφώς σοβαρότεροι παράγοντες ικανοί να προκαλέσουν ισχυρότατους κραδασμούς στον κλάδο, όπως η απουσία ρυθμίσεων, η αδιαφάνεια, οι εξωφρενικές διακυμάνσεις των τιμών. Προπαντός αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός ότι βασίζεται σε μια τεχνολογία κρυπτογράφησης μάλλον απρόσιτη για τον πολύ κόσμο. Ακόμη και γιατί ο στόχος της είναι να παρακάμψει τις κεντρικές νομισματικές αρχές.

Δεν ήρθε εν αιθρία, επίσης, εφόσον η χρονιά που διανύουμε ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της κυριολεκτικά καταστρεπτική γι’ αυτήν τη βιομηχανία, που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της ευρύτερης κοινής γνώμης εδώ και μόλις πέντε χρόνια, περίπου. Έχει προηγηθεί η κατάρρευση πολλών άλλων εταιρειών του κλάδου, μεταξύ των οποίων και ορισμένες τις οποίες έσπευσε να διασώσει το FTX, όπως οι τράπεζες κρυπτονομισμάτων Celsius Network, Voyager Digital και BlockFi, και το hedge fund «κρύπτο» Three Arrows Capital. Εχει επίσης προηγηθεί η διψήφια «βουτιά» που σημείωσαν οι τιμές των κρυπτονομισμάτων, με το μεγαλύτερο και πλέον δημοφιλές όλων, bitcoin, να έχει περιοριστεί περίπου σε 16.000 δολ. από 40.000 και πλέον, στα οποία είχε εκτοξευθεί σταδιακά μέσα στην προηγούμενη διετία. Η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς κρυπτονομισμάτων έχει περιοριστεί στα 900 δισ. δολάρια από τα τρία τρισ. δολάρια την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους.

Η επίδραση των επιτοκίων

Η πτώση αυτή ήταν συνάρτηση της μεγάλης αστάθειας που γνώρισαν φέτος τα χρηματιστήρια, καθώς οι κεντρικές τράπεζες ανέβαζαν τα επιτόκια, η ενεργειακή κρίση κλιμακωνόταν όπως και ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επενδυτές εγκατέλειπαν τις ριψοκίνδυνες επενδύσεις.

Το ερώτημα είναι τι πρόκειται να γίνει με τα χρήματα των επενδυτών, δεδομένου ότι σε αντίθεση με τους τραπεζικούς λογαριασμούς δεν έχουν την εγγύηση του κράτους και θα πρέπει να τα διεκδικήσουν δικαστικώς. Εξίσου καυτό είναι το ερώτημα εάν θα υπάρξουν επιπτώσεις μεγάλης κλίμακας στην αγορά κρυπτονομισμάτων ή και στην ευρύτερη αγορά, κάτι που σχεδόν αποκλείει ο οίκος Moody’s. Την ώρα που συντασσόταν το παρόν, φαινόταν να έχει ήδη αρχίσει ένα ντόμινο στην αγορά καθώς το BlockFi, το οποίο είχε διασώσει ο Μπάκμαν Φράιντ επεκτείνοντας δάνειο ύψους 250 εκατ. δολ., «πάγωσε» τις αναλήψεις των πελατών του. Υποχωρούσαν, άλλωστε, όχι μόνον τα κρυπτονομίσματα αλλά και οι μετοχές εταιρειών του κλάδου τους όπως η Coinbase. Στις Μπαχάμες, άλλωστε, όπου έχει την έδρα του το FTX, οι Αρχές είχαν ήδη «παγώσει» τα περιουσιακά στοιχεία του και είχαν διορίσει επόπτη για την εκκαθάρισή του. Σε ό,τι αφορά τους επενδυτές του FTX, στους οποίους συγκαταλέγονται η BlackRock, το συνταξιοδοτικό ταμείο των καθηγητών του Καναδά Ontario Teachers, οι Sequoia Capital, Lightspeed Venture Partners και η SoftBank, είναι πολύ πιθανόν να χάσουν όλες τις επενδύσεις τους. Και βέβαια ένα τελευταίο ερώτημα είναι ποια θα είναι η τύχη του Σαμ Μπάνκμαν Φράιντ, ο οποίος μέχρι πριν από λίγες ημέρες ήταν ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς της βιομηχανίας των «κρύπτο». Η προσωπική του περιουσία υπολογιζόταν ότι υπερέβαινε τα 15 δισ. δολ. Ομως με την κατάρρευση του FTX, ο προσωπικός του πλούτος μειώθηκε αστραπιαία κατά 94% και ήδη ανακρίνεται από την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Η αρχή του τέλους του Σαμ Μπάνκμαν Φράιντ

Του Κέβιν Ρόουζ/The New York Times 

Η βιομηχανία των κρυπτονομισμάτων φημίζεται για τις θεαματικές ανατροπές, τις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών και τις περιουσίες που εμφανίζονται και εξαφανίζονται εν μια νυκτί. Ακόμη και με τα στάνταρ της βιομηχανίας των «κρύπτο», ωστόσο, αυτό που συνέβη μέσα στην εβδομάδα ήταν εξωφρενικό. Για όσους δεν έχουν σχέση με τον κόσμο των κρυπτογραφημένων αξιών, η κατάρρευση του FTX, ενός εκ των μεγαλυτέρων χρηματιστηρίων κρυπτονομισμάτων στον κόσμο, είναι μια ανιαρή και αδιάφορη είδηση την οποία προσπερνούν ευχαρίστως για να διαβάσουν τις τελευταίες περιπέτειες του Ελον Μασκ με το Twitter. Στον κόσμο των «κρύπτο», όμως, σχολιάζεται ήδη ως «η Lehman των κρυπτονομισμάτων» κατ’ αναλογία με την πτώση της Lehman Brothers το 2008, που προκάλεσε παγκόσμιο πανικό στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και γνωστοποίησε στον απλό κόσμο τα χάλια στα οποία βρισκόταν τότε η Wall Street.

Πράγματι η πτώση του FTX, όπως και η απόφαση της ανταγωνίστριάς του Binance να ακυρώσει την εξαγορά του, ενδέχεται να εξελιχθεί στην πιο εντυπωσιακή ιστορία της χρονιάς, σε ένα δράμα στο οποίο εμπλέκονται δισεκατομμυριούχοι, φημολογίες για σαμποτάζ και μάχες στις οποίες διακυβεύεται το μέλλον αυτής της βιομηχανίας. Στην ιστορία αυτή χάνει την εύνοια της τύχης και πολλών άλλων μία από τις πλέον προβεβλημένες προσωπικότητες του κόσμου των «κρύπτο», η πτώση του οποίου ίσως υποδηλώνει πως η βιομηχανία αυτή μετά τις ζημίες αυτού του χρόνου θα γνωρίσει και πολύ χειρότερες ημέρες. Για να βγάλει κάποιος άκρη από αυτήν την ιστορία, ας εξετάσουμε τι έχει συμβεί.

Υπάρχουν λοιπόν δύο χρηματιστήρια στα οποία διεξάγεται το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών κρυπτονομισμάτων και είναι το Binance και το FTX. Το μεγαλύτερο, Binance, το διοικεί ο Κινέζος δισεκατομμυριούχους Τσανγκπένγκ Τζάο, ο οποίος είναι γνωστός στους κύκλους των «κρύπτο» ως CZ. Οι δραστηριότητες του Binance είναι κάπως σκοτεινές. Δεν έχει ούτε επίσημα γραφεία ενώ έχει εμπλακεί σε έρευνες των Αρχών και των εποπτών πολλών από τις χώρες στις οποίες λειτουργεί. Εχει, ωστόσο, σημειώσει εξαιρετική επιτυχία και αυτήν τη στιγμή ελέγχει περίπου τη μισή από την αγορά χρηματιστηρίων κρυπτονομισμάτων. Το FTX, που έχει την έδρα του στις Μπαχάμες, το διοικεί ο Σαμ Μπάνκμαν Φράιντ, ένας τριαντάχρονος Αμερικανός δισεκατομμυριούχος και χορηγός των Δημοκρατικών. Εχει χρηματιστηριακή αξία 32 δισ. δολ., στις ΗΠΑ είναι πιο γνωστό από το Binance, εν μέρει επειδή έχει δαπανήσει εκατομμύρια δολάρια για την αγορά δικαιωμάτων σε στάδια και τη διοργάνωση εντυπωσιακών συνεδρίων στα οποία παρευρίσκονται προσωπικότητες όπως ο Μπιλ Κλίντον. 

Εξάλλου, το FTX θεωρείται –για την ακρίβεια εθεωρείτο μέχρι πριν από λίγες ημέρες– μία από τις εταιρείες «κρύπτο μεγάλης κεφαλαιοποίησης», κατά κάποιον τρόπο σταθερή επιχείρηση με επάρκεια κεφαλαίων που επιβίωσε ακόμη και όταν η υπόλοιπη αγορά βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση. 
Φέτος έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς ενισχύοντας άλλες εταιρείες «κρύπτο» και γενικώς αντιμετωπίζεται από τους επενδυτές ως υπεύθυνη εταιρεία που έχει αναπτυχθεί χωρίς να εμπλακεί σε ριψοκίνδυνες κερδοσκοπίες ή σε στοιχήματα με τα κεφάλαια των πελατών της.

Ο «νέος Γουόρεν Μπάφετ» και ο μυστηριώδης Κινέζος που «τρέχει» το Binance

Ο Σαμ Μπάνκμαν Φράιντ, γνωστός και ως SBF, έχει γίνει διάσημος χάρη στην επιτυχία του FTΧ και αντιμετωπίζεται ως το πρόσωπο που προβάλλει τη βιομηχανία των «κρύπτο». Είναι ένας ιδιόρρυθμος, ανεπιτήδευτος μανιώδης της τεχνολογίας, που κυκλοφορεί με σορτς, αθλητικά και αχτένιστα μαλλιά, και έχει καλλιεργήσει τη φήμη του νομοταγούς μεγιστάνα των «κρύπτο». Σημειωτέον ότι πρόσφατο τεύχος του Fortune είχε τη φωτογραφία του στο εξώφυλλο και τον αποκαλούσε «ο επόμενος Γουόρεν Μπάφετ». 

Το αντίπαλον δέος

Ο Τσανγκπένγκ Τζάο, αντιθέτως, είναι γνωστός σαν ένα είδος αποστάτη. Εχει ταχθεί κατά των ρυθμίσεων στα κρυπτονομίσματα και πολλές χώρες έχουν απαγορεύσει το Binance, καθώς λειτουργεί χωρίς άδεια. Υπό τη συστηματική πίεση των αμερικανικών αρχών, το 2019 το Binance εμπόδισε τους χρήστες εντός ΗΠΑ από κάθε πρόσβαση στην κύρια πλατφόρμα του και δημιούργησε το Binance.us, ξεχωριστό χρηματιστήριο που λειτουργεί νόμιμα στην Αμερική. Φέτος που άρχισαν οι έλεγχοι της Ουάσιγκτον στη βιομηχανία των κρυπτονομισμάτων, ο Μπάνκμαν Φράιντ και το FTX άρχισαν να πολιορκούν το Καπιτώλιο με το λόμπι τους και να δαπανούν εκατομμύρια για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη επιφυλακτικών βουλευτών προκειμένου να θεσπιστούν ρυθμίσεις φιλικές προς τον χώρο των «κρύπτο».

Η σύγκρουση

Αυτή η στάση προκάλεσε διχασμό στον κόσμο των «κρύπτο». Ορισμένοι φανατικοί οπαδοί τους τάχθηκαν υπέρ των προσπαθειών για θέσπιση ρυθμίσεων. Κάποιοι άλλοι, όμως, κατηγόρησαν τον Σαμ Μπάνκμαν Φράιντ ότι προσπαθεί να υπονομεύσει την υπόλοιπη βιομηχανία των «κρύπτο» προωθώντας νόμους που θα πλήξουν τους ανταγωνιστές του και θα αφήσουν αλώβητο το FTX. O επικεφαλής του Binance, Τζάο, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που εναντιώθηκαν στις προσπάθειες για επιβολή ρυθμίσεων στον κλάδο. Κάποτε διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον Μπάνκαν Φράιντ και το Binance είχε επενδύσει στο FTX. Οι δύο επιχειρηματίες ήρθαν όμως σε σύγκρουση, καθώς είχαν διαφορετικούς στόχους. Και τώρα διαπληκτίζονται για το θέμα.

Την περασμένη εβδομάδα, η διαδικτυακή εφημερίδα που δημοσιεύει ειδήσεις για τον χώρο των «κρύπτο», CoinDesk, ανέφερε ότι το hedge fund FTX, Alameda Research, και FTX ενώ υποτίθεται ότι ήταν ξεχωριστές επιχειρήσεις, στην πραγματικότητα ήταν στενά συνδεδεμένες. Ορισμένοι παρατηρητές των «κρύπτο» εξέφρασαν την άποψη πως ο Τζάο και το Binance ήταν πίσω από τη διαρροή, ότι είχαν αφήσει σκοπίμως να διαρρεύσει το σχετικό έγγραφο για να ενσπείρουν αμφιβολίες σχετικά με τη σταθερότητα του FTX. Το Binance πάντως το διαψεύδει. Στη συνέχεια, ο Τζάο ανακοίνωσε πως το Binance θα πουλήσει όσα κρυπτονομίσματα του FTX είχε αγοράσει. Φοβούμενοι μήπως χάσουν τα χρήματά τους, οι επενδυτές απέσυραν πάνω από 6 δισ. δολ. από το FTX σε διάστημα τριών ημερών, αφήνοντας την εταιρεία να αναζητεί απεγνωσμένα ρευστότητα για να καλύψει τις υποχρεώσεις της.
Ο Μπάνκμαν Φράιντ προσπάθησε να καθησυχάσει τους επενδυτές με μηνύματα στο Τwitter ότι «το FTX είναι σε πολύ καλή κατάσταση» και ότι «κάποιος ανταγωνιστής μας προσπαθεί να μας υπονομεύσει διασπείροντας ψευδείς φημολογίες». Ο πανικός συνέχισε όμως και ύστερα από κάποιες ατελέσφορες προσπάθειές του να διασφαλίσει ένεση κεφαλαίου από ιδιώτες επενδυτές, ο Μπάνκμαν Φράιντ ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει την εταιρεία του, πλην του αμερικανικού της τμήματος, στον Τζάο και στο Binance. Την Τετάρτη, ωστόσο, το Binance άλλαξε γνώμη και ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τη συμφωνία αφού εξέτασε τα βιβλία της εταιρείας και διαπίστωσε πως «τα προβλήματα του FTX είναι πέραν των δυνατοτήτων μας και δεν μπορούμε να βοηθήσουμε».

Και όλα αυτά εξελίσσονταν σε πραγματικό χρόνο από το Twitter, στο οποίο έχουν ενεργή παρουσία τόσο ο Τζάο όσο και ο Μπάνκμαν Φράιντ. Παρεμπιπτόντως ο Τζάο ήταν μέχρι πριν από λίγες ημέρες εν μέρει ιδιοκτήτης του Twitter, καθώς το Binance έχει επενδύσει περίπου 500 εκατ. δολ. στην εξαγορά του από τον Ελον Μασκ. Στο μεταξύ, υπάλληλοι και επενδυτές προσπαθούσαν να βγάλουν άκρη για το τι έχει συμβεί, ενώ ο Μπάνκμαν Φράιντ με επιστολή του προς τους επενδυτές ζητούσε συγγνώμη που δεν προνόησε να λάβει εγκαίρως καλύτερα και περισσότερα προληπτικά μέτρα.

πηγή: kathimerini.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News