Υπεγράφη η συμφωνία για την απελευθέρωση των σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα

Στην υπογραφή συμφωνίας ορόσημο προχώρησαν σήμερα Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη, Ρωσία και Ουκρανία, βάσει της οποίας θα ανοίξουν τα λιμάνια της δεύτερης στη Μαύρη Θάλασσα, μια συμφωνία που δημιουργεί ελπίδες ότι η διεθνής επισιτιστική κρίση που επιδεινώθηκε από την εισβολή της Μόσχας μπορεί να αμβλυνθεί.

Η συμφωνία έρχεται έπειτα από δύο μήνες συνομιλιών με μεσολάβηση τόσο των Ηνωμένων Εθνών όσο και της Τουρκίας και στόχο αυτό που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες αποκάλεσε «πακέτο»,  το οποίο θα αποκαταστήσει τις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία και θα διευκολύνεις τις αποστολές σιτηρών και λιπασμάτων από τη Ρωσία παρά τις σκληρές κυρώσεις της Δύσης στη Μόσχα.

Ο Γκουτέρες σημείωσε ότι η συμφωνία ανοίγει το δρόμο σε σημαντικούς όγκους εξαγωγών τροφίμων από τρία βασικά λιμάνια της Ουκρανίας –την Οδησσό, το Τσερνομόρσκ και το Γιούζνι. Παράλληλα προσέθεσε ότι ο ΟΗΕ θα δημιουργήσει ένα συντονιστικό κέντρο το οποίο θα παρακολουθεί ότι εφαρμόζεται η συμφωνία.

Η Ρωσία και η Ουκρανία, αμφότερες από τους κορυφαίους εξαγωγείς τροφίμων στον κόσμο, εκπροσωπήθηκαν τους υπουργούς Άμυνας και Υποδομών αντίστοιχα στην Κωνσταντινούπολη για την τελετή υπογραφής, στην οποία παρέστησαν επίσης ο Αντόνιο  Γκουτέρες και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο αποκλεισμός των λιμανιών της Ουκρανίας, κράτησε δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών αποθηκευμένα και προσάραξε πολλά πλοία, έχει επιδεινώσει τα σημεία συμφόρησης στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και μαζί με τις κυρώσεις της Δύσης, έχει πυροδοτήσει τον καλπάζοντα πληθωρισμό στις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας.

Η Μόσχα έχει αρνηθεί την ευθύνη για την επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης, κατηγορώντας τη Δύση και τις κυρώσεις για την επιβράδυνση των δικών της εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων.

Ανώτεροι αξιωματούχοι του ΟΗΕ, ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους την Παρασκευή, δήλωσαν ότι η συμφωνία αναμένεται ισχύσει σε λίγες εβδομάδες.

Η ασφαλής διέλευση από και προς τα λιμάνια θα είναι εγγυημένη σε μια de facto «κατάπαυση του πυρός» για τα πλοία και τις εγκαταστάσεις σύμφωνα με αξιωματούχο, αν και η λέξη «κατάπαυση του πυρός» δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο της συμφωνίας.

Τι προβλέπει η συμφωνία

Η συμφωνία, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο δίμηνης διαπραγμάτευσης και θα υπογραφεί σε λίγες ώρες στο Παλάτι του Ντολμάμπαχτσέ παρουσία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, προβλέπει:

Κέντρο συντονισμού και ελέγχου με έδρα την Κωνσταντινούπολη

Στο κέντρο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των τριών πλευρών, ένας Ουκρανός, ένας Ρώσος, ένας Τούρκος, καθώς και ένας εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και οι ομάδες τους.

Θα είναι επιφορτισμένο με την κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος εναλλαγής των πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα.

Σύμφωνα με ειδικούς που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, θα χρειασθούν ακόμη τρεις έως τέσσερις εβδομάδες για να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες και να ξεκινήσει η λειτουργία του.

Την πραγματοποίηση επιθεωρήσεων των πλοίων κατά την αναχώρησή τους από τα ουκρανικά λιμάνια και κατά την άφιξή τους στην Τουρκία.

Η επιθεώρηση των πλοίων που θα μεταφέρουν τα φορτία των σιτηρών αποτελούσε απαίτηση της Μόσχας που ήθελε να αποκλείσει την παράλληλη μεταφορά όπλων στην Ουκρανία.

Για πρακτικούς λόγους, οι επιθεωρήσεις δεν θα γίνονται εν πλω, ενδεχόμενο που είχε εξετασθεί, αλλά στην Τουρκία, πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη, η οποία διαθέτει δύο σημαντικά εμπορικά λιμάνια, το Χαϊντάρπασά, στην είσοδο του Βοσπόρου και το Αμπαρλι, στην Θάλασσα του Μαρμαρά.

Οι επιθεωρήσεις θα γίνονται από εκπροσώπους των τεσσάρων πλευρών κατά τον απόπλου και τον κατάπλου.

Ασφαλείς διάδρομοι ναυσιπλοΐας

Ρώσοι και Ουκρανοί δεσμεύονται να σεβασθούν του διαδρόμους ναυσιπλοΐας που θα διασχίζουν την Μαύρη Θάλασσα και θα εξαιρούνται από κάθε στρατιωτική δραστηριότητα.

Βάσει της συμφωνίας, εάν χρειασθεί αποναρκοθέτηση, θα πρέπει να γίνει από «τρίτη χώρα» – άλλη από τις τρεις εμπλεκόμενες – η οποία δεν έχει ορισθεί.

Κατά την αναχώρηση από την Ουκρανία, τα πλοία θα συνοδεύονται από ουκρανικά (μάλλον πολεμικά) πλοία, ανοίγοντας τον δρόμο μέχρι την έξοδο από τα ουκρανικά χωρικά ύδατα.

Τετράμηνη ανανεώσιμη ισχύς

Η συμφωνία θα έχει ισχύ τεσσάρων μηνών που θα ανανεώνεται αυτόματα. Αν 20 έως 25 τόνοι σιτηρών βρίσκονται σήμερα αποκλεισμένοι στα σιλό των ουκρανικών λιμανιών, με έναν ρυθμό μεταφοράς 8 τόνων τον μήνα, οι τέσσερις μήνες θα αρκέσουν για την μεταφορά του συνόλου των αποθεμάτων και την εκκένωση των σιλό.

Μνημόνιο για τα ρωσικά σιτηρά και λιπάσματα

Μνημόνιο που θα συνοδεύει την συμφωνία και θα υπογράφεται από τον ΟΗΕ και την Ρωσία θα εγγυάται ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας δεν θα αφορούν τα σιτηρά και τα λιπάσματα κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο. Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί όρο sine qua non (δηλ. αποτελεί προϋπόθεση) για την υπογραφή της συμφωνία από την Μόσχα.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Reuters

Διαβάστε επίσης:

Τουρκία: Σήμερα η συμφωνία Ουκρανίας-Ρωσίας για άνοιγμα των λιμανιών στη Μ. Θάλασσα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News