Πληθωρισμός: Πώς μπορεί να πλήξει αλλά και να βοηθήσει τους καταναλωτές

O πληθωρισμός στις ΗΠΑ εκτινάχθηκε σε νέο υψηλό 40 ετών τον Ιούνιο και οι διαμορφωτές πολιτικής προσπαθούν να τον τιθασεύσουν – διακινδυνεύοντας ίσως και μία ύφεση. 

Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, είχε δηλώσει πριν από ένα μήνα ότι η σταθερότητα των τιμών είναι «η βάση της οικονομίας». «Το χειρότερο λάθος που θα μπορούσαμε να κάνουμε, θα ήταν να αποτύχουμε και αυτό δεν είναι επιλογή», είπε χαρακτηριστικά. 

Ενώ όμως το πλαίσιο ενός μόνιμα υψηλού πληθωρισμού φαίνεται τρομακτικό για τους διαμορφωτές πολιτικής και τους καταναλωτές, οικονομολόγοι αναφέρουν ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ορισμένοι καταναλωτές μπορούν και να ευνοηθούν από τον πληθωρισμό.

Πώς μπορεί όμως να συμβεί αυτό και ποιές είναι οι συνηθισμένες νόρμες σε περίοδο πληθωρισμού:

Το μεγάλο πρόβλημα του πληθωρισμού: Κάνει τους πολίτες πιο φτωχούς

Από τις βασικές ανησυχίες είναι ότι ένας μόνιμα υψηλός πληθωρισμός υποβαθμίζει τις συνθήκες διαβίωσης των Αμερικανών. 

«Το μεγάλο μειονέκτημα αυτού που συμβαίνει αυτή τη στιγμή – το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό αλλά όχι αποκλειστικά στις τιμές των εμπορευμάτων – είναι ότι οι άνθρωποι γίνονται φτωχότεροι», σύμφωνα με τον Alex Arnon, αναπληρωτή διευθυντή ανάλυσης πολιτικής για το Penn Wharton Budget Model, κέντρο ερευνών του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. 

Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορεί να αλλάξουν συμπεριφορά και αγοραστικές συνήθειες για να βοηθήσουν στην κάλυψη του κόστους. Μία διακοπή των δαπανών μπορεί ωστόσο να τροφοδοτήσει την ύφεση, δεδομένου ότι οι καταναλωτικές δαπάνες είναι ο βασικός πυλώνας της αμερικανικής οικονομίας. Η προσωπική κατανάλωση εκπροσωπεί περίπου το 70% του ΑΕΠ.

Υπάρχει όμως και η περίπτωση το οικογενειακό εισόδημα να αυξηθεί, χάρη στις αυξήσεις των μισθών για τους εργαζόμενους και στις προσαρμογές του κόστους ζωής για τους συνταξιούχους.

Θεωρητικά, εάν το εισόδημα κάποιου αυξάνεται ταχύτερα από τις τιμές, το βιοτικό του επίπεδο βελτιώνεται. Σε αυτό το σενάριο, οι λεγόμενοι «πραγματικοί μισθοί» τους (μισθοί μετά τον υπολογισμό του πληθωρισμού) αυξάνονται.

Το πρόβλημα όμως έγκειται στο εξής σημείο: Ο πληθωρισμός ξεπερνά την ιστορικά ισχυρή αύξηση των μισθών.

Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είδαν τα ωρομίσθια κέρδη τους μετά τον πληθωρισμό να μειώνονται κατά 3,6% από τον Ιούνιο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πτώση τουλάχιστον από το 2007, όταν άρχισαν να παρακολουθούνται τα εν λόγω δεδομένα.

Αυξήσεις στις τιμές κατοικιών

Ενώ οι μέσοι μισθοί των νοικοκυριών έχουν συρρικνωθεί λόγω του πληθωρισμού, ορισμένοι Αμερικανοί μπορεί να εξακολουθούν να είναι μπροστά όταν εξετάζουν τον συνολικό τους πλούτο, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Wendy Edelberg στο Brookings Institution. Ο Edelberg ανέφερε ως παράδειγμα τις «εντυπωσιακές αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων». Περίπου τα δύο τρίτα των Αμερικανών έχουν σπίτι. Η αξία ενός τυπικού σπιτιού που πωλήθηκε τον Μάιο ξεπέρασε τα 400.000 δολάρια για πρώτη φορά και αυξήθηκε σχεδόν κατά 15% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Μεσιτών. 

Υπερπληθωρισμός, ένας σπάνιο αλλά καταστροφικό σενάριο

Έπειτα, υπάρχει ο υπερπληθωρισμός: ένα σπάνιο και «καταστροφικό» σενάριο στο οποίο ο πληθωρισμός αυξάνεται κατά 1.000% ή περισσότερο σε ένα χρόνο, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το 2008, η Ζιμπάμπουε είχε ένα από τα χειρότερα επεισόδια υπερπληθωρισμού που σημειώθηκε ποτέ, που σε ένα σημείο εκτιμήθηκε ότι ήταν 500 δισεκατομμύρια τοις εκατό, σύμφωνα με του ΔΝΤ.

Υπό αυτό το πλαίσιο, οι τιμές του ψωμιού, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ξεκινούν και να τελειώνουν τη μέρα σε διαφορετικά επίπεδα – μια δυναμική που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ελλείψεις οι οποίες θα αυξάνουν περαιτέρω τις τιμές. Η αξία του νομίσματος μίας χώρας μπορεί να πέσει σημαντικά, καθιστώντας τις εισαγωγές από άλλες χώρες υπερβολικά δαπανηρές.

Το «κλειδί» οι πληθωριστικές προσδοκίες των καταναλωτών

Ο χαμηλός, σταθερός πληθωρισμός βοηθά στη διατήρηση των προσδοκιών των καταναλωτών υπό έλεγχο. Εάν οι καταναλωτές αναμένουν επίμονα υψηλό πληθωρισμό – ακόμα κι αν αυτές οι προσδοκίες δεν συνάδουν με την πραγματικότητα – μπορούν να γίνουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Ωστόσο, ενώ οι καταναλωτές αναμένουν υψηλότερες τιμές βραχυπρόθεσμα (το επόμενο έτος), οι προσδοκίες τους για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα (τριών και πέντε ετών) μειώθηκαν τον Μάιο, σύμφωνα με έρευνα της Federal Reserve Bank της Νέας Υόρκης που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα.

moneyreview.gr με πληροφορίες από CNBC

Διαβάστε επίσης:

Ευρωζώνη – Κομισιόν: Ανάπτυξη 2,6% και πληθωρισμός 7,6% το 2022

Μπεζ Βιβλίο Fed: Μείωση της ζήτησης και αυξήσεις στις τιμές για το επόμενο 12μηνο

ΗΠΑ: Σε υψηλό σχεδόν 41 ετών ο πληθωρισμός – Στο 9,1% τον Ιούνιο

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News