Η κουλτούρα του «996»: Η αλήθεια για την εργατικότητα των Κινέζων που θαυμάζει ο Elon Musk
Πως γίνεται κανείς ο πλουσιότερος άνδρας του κόσμου; Στην περίπτωση του Elon Musk, αυτό οφείλεται εν μέρει γιατί οι Κινέζοι εργάτες είναι διατεθειμένοι να εργάζονται ώρες που θα θεωρούνταν ανεπίτρεπτες υπό την εργασιακή νομοθεσία άλλων χωρών.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla συνεχάρη, πρόσφατα, τους Κινέζους εργάτες για την ακραία εργατικότητά τους. «Στην Κίνα, υπάρχουν πάρα πολλοί εργατικοί και ταλαντούχοι άνθρωποι, που πιστεύουν πολύ στην βιομηχανία», δήλωσε ο δισεκατομμυριούχος. «Δεν θα δουλεύουν απλώς μέχρι τα μεσάνυχτα, αλλά μπορεί να βρίσκονται εκεί ακόμα και μέχρι τις 3 το πρωί ή να μην φύγουν καν, σε αντίθεση με Αμερικανούς οι οποίοι προσπαθούν θα αποφύγουν να δουλέψουν».
Τα σχόλια του Musk πραγματοποιήθηκαν ενώ το «υπέρ»-εργοστάσιο της Tesla στην Σανγκάη πιέζει τους εργάτες να φτάσουν το μέγιστο βαθμό παραγωγής εν μέσω αυστηρών περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας.
Τον Απρίλιο, η Tesla απαγόρευσε την αποχώρηση εργαζομένων από το εργοστάσιο της Σαγκάης στο πλαίσιο ενός «κλειστού συστήματος» που εμπνεύστηκαν οι Κινέζοι αρχικά για να περιορίσουν τα κρούσματα του κορωνοϊού ανάμεσα σε όσους συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Καθώς ήταν «εγκλωβισμένοι» μέσα στο εργοστάσιο, οι εργαζόμενοι εξαναγκάστηκαν να δουλεύουν για 12 ώρες, 6 μέρες στην σειρά, και να κοιμούνται στο πάτωμα του εργοστασίου. Αυτή την εβδομάδα, η παραγωγή ακινητοποιήθηκε λόγω ελλείψεων σημαντικών υλικών και εξαρτημάτων, δήλωσε η εταιρεία.
Ακόμα και στις ΗΠΑ, είναι γνωστό ότι ο Musk δεν δίνει καμία σημασία στην ισορροπία εργασίας/προσωπικής ζωής. Ο δισεκατομμυριούχος έχει δηλώσει πως «κανείς δεν άλλαξε ποτέ τον κόσμο με 40 ώρες εργασίας μόνο». Σε δηλώσεις του, καυχιέται πως οι εργαζόμενοι της Tesla πραγματοποιούν βάρδιες 100 ωρών την εβδομάδα, ενώ ο ίδιος δουλεύει για 120 ώρες ανά εβδομάδα. Τον Μάρτιο, ο Musk κάλεσε μια συνάντηση όλων των υπαλλήλων της άλλης του εταιρείας, της SpaceX, στη 01:00 το πρωί.
Αυτές οι πρακτικές συμβαδίζουν με την ακραία εργασιακή κουλτούρα στην Κίνα, η οποία ονομάζεται «996», μιας και οι εργαζόμενοι δουλεύουν από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, 6 ημέρες την εβδομάδα. Η εφαρμογή αυτού του συστήματος έχει αποτελέσει ζήτημα διαμαρτυριών τα τελευταία χρόνια, μιας και παρομοιάζεται με σύστημα σύγχρονης δουλείας.
Ο Eli Friedman, ειδικός σε εργατικά ζητήματα της Κίνας και καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Cornell στις ΗΠΑ, εξηγεί ότι οι δηλώσεις του Musk εντάσσονται στο «γενικότερο πλαίσιο όπου αμερικανικές επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται όχι μόνο τα φτηνά εργατικά χέρια στην Κίνα, αλλά και την ευελιξία στην εργασία».
Για επιχειρηματίες όπως ο Musk, αυτό είναι «το συγκριτικό πλεονέκτημα: έχεις εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους τους οποίους μπορείς να ξυπνήσεις στην μέση της νύχτας για να τους τοποθετήσεις στην γραμμή παραγωγής», εξήγησε ο Friedman.
«Το πλαίσιο αυτό φέρνει στο μυαλό φουτουριστικές εικόνες, ξεχωριστές για το Ασιατικό πλαίσιο, με Κινέζους εργαζομένους οι οποίοι δουλεύουν σαν ρομπότ, γεγονός το οποίο ευχαριστεί πολύ τον Musk», συνεχίζει ο Friedman.
Επισήμως, το εργατικό δίκαιο της Κίνας προβλέπει 40 ώρες εργασίας ανά εβδομάδα, και έως και 36 ώρες υπερωρίας ανά μήνα – το οποίο συνολικά ανέρχεται σε 48 ώρες εργασίας ανά εβδομάδα. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει στην πράξη.
«Κανείς δεν προσποιείται πως αυτό το πλαίσιο εφαρμόζεται», δηλώνει ο Friedman. «Οι υπερβολικές υπερωρίες θεωρούνται βασικό χαρακτηριστικό του μοντέλου βιομηχανικής ανάπτυξης της Κίνας. Πολλές ώρες εργασίας και καταναγκαστικές υπερωρίες, αν και παράνομες, θεωρούνται η αποδεκτή καθημερινότητα. Και αυτό συμβαίνει συχνά σε συνεννόηση με τις τοπικές κυβερνήσεις οι οποίες οφείλουν να διασφαλίζουν την ορθή επιβολή των εργασιακών νόμων».
Πολλές φορές, εργαζόμενοι στην Κίνα καλούνται να υπογράψουν «δεσμεύσεις» οι οποίες αφαιρούν το δικαίωμά τους για πληρωμένες υπερωρίες και άδειες. Και ενώ πολλές επιχειρήσεις στην Κίνα έχουν εργατικά σωματεία, τα σωματεία αυτά χρηματοδοτούνται από τους εργοδότες, κάτι που ουσιαστικά μειώνει την διαπραγματευτική τους δύναμη, σημειώνει επίσης ο Friedman.
Το εξουθενωτικό εργασιακό περιβάλλον της Κίνας έχει επαινεθεί από τους δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες της χώρας, όπως ο Jack Ma της Alibaba, ο οποίος θεωρεί πως το σύστημα «996» είναι θεόσταλτο δώρο, και ο Richard Liu της JD.com, ο οποίος έχει αποκαλέσει τους εργαζομένους που δουλεύουν λιγότερες ώρες «τεμπέληδες».
Τα τελευταία χρόνια, ένα συνεχώς αυξανόμενο κίνημα Κινέζων εργαζομένων έχει εμφανιστεί και αντιστέκεται στις εξουθενωτικές υπερωρίες, με μερικούς από τους συμμετέχοντες να χρησιμοποιούν εργαλεία όπως το GitHub για να συνθέσουν λίστες με κινεζικές εταιρείες οι οποίες παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία. Η αγανάκτηση με το υπάρχον πλαίσιο κλιμακώθηκε τον Ιανουάριο, όταν ένας 22χρονος εργαζόμενος της εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου Pinduoduo στη Σανγκάη κατέρρευσε και πέθανε αφότου έφυγε από την δουλειά του στην 01:30 το πρωί, έπειτα από μια σειρά εξουθενωτικών υπερωριών.
Περιστατικά σαν αυτό συνέβαλλαν στην δημιουργία ενός κινήματος νεαρών Κινέζων χρηστών κοινωνικών δικτύων, οι οποίοι εκδηλώνουν την αγανάκτησή τους με το υπάρχον σύστημα μέσω του «tang ping», του να μην κάνουν τίποτα. Το ανώτερο δικαστήριο της Κίνας αποφάσισε ότι οι καταναγκαστικές υπερωρίες είναι ενάντια στο εργατικό δίκαιο ωστόσο η απόφαση αυτή ακόμη δεν εφαρμόζεται σωστά.
Το Κινεζικό και Αμερικανικό εργατικό μοντέλο συγκρούονται τα τελευταία χρόνια, καθώς εργοδότες ανταγωνίζονται μεταξύ τους.
Το ντοκιμαντέρ, «American Factory» το οποίο εμφανίστηκε στο Netflix το 2019, περιγράφει τις συγκρούσεις οι οποίες εμφανίστηκαν αφού ο Κινέζος εκατομμυριούχος Cao Dewang άνοιξε ένα εργοστάσιο στο Οχάιο. Σε ένα σημείο της ταινίας, ο Cao παραπονέθηκε ότι οι Αμερικανοί εργαζόμενοι «δεν είναι αποδοτικοί και η παραγωγή είναι χαμηλή».
Την περασμένη εβδομάδα, η Wall Street Journal αποκάλυψε ότι μερικοί Αμερικανοί εργαζόμενοι οι οποίοι δουλεύουν για την Κινεζική TikTok έπρεπε να πραγματοποιήσουν συνεχόμενες ολονυχτίες και να περνούν τουλάχιστον 85 ώρες ανά εβδομάδα σε meetings για να φτάσουν τους Κινέζους συνεργάτες τους.
Στις ΗΠΑ, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από τον ομοσπονδιακό νόμο περί δίκαιων προτύπων εργασίας, και οφείλουν να πληρώνονται υπερωρίες εάν δουλεύουν για περισσότερο από 40 ώρες την εβδομάδα. Ωστόσο, ο νόμος δεν περιορίζει τις ώρες τις οποίες μπορεί να εργάζεται κανείς.
Ο Friedman δηλώνει πως «δυστυχώς, και οι Αμερικανοί εργαζόμενοι βρίσκονται σε ένα πολύ περιοριστικό πλαίσιο».
«Η καθόλου διακριτική απειλή προς τους Αμερικανούς είναι ότι οι Κινέζοι εργαζόμενοι τους ανταγωνίζονται για τις ίδιες θέσεις εργασίας. Και όποιος δεν ανταποκρίνεται σε αυτά τα κριτήρια, θα βρεθεί χωρίς δουλειά».
moneyreview.gr με πληροφορίες από Guardian
Διαβάστε επίσης:
Twitter: Το χρέος και όχι οι ψευδείς λογαριασμοί είναι το μεγάλο πρόβλημα του Μασκ
Οι άγνωστοι ιδρυτές που έχασαν δισεκατομμύρια: Η ιστορία της Tesla δεν είναι αυτή που νομίζετε
Εδώ ζει ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου: Το «φτωχικό» του Elon Musk
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
