Δύο χρόνια πανδημίας: Τα δέκα μαθήματα που πήραμε

φωτ. AP

17 Μαρτίου, 2022 Πε 17/03/2022, 07:22

«Είμαστε σε πόλεμο με έναν εχθρό που είναι αόρατος και ύπουλος», ήταν η φράση που αναφέρθηκε στο διάγγελμα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο διάγγελμά του, με την οποία ουσιαστικά εκκίνησε στις 17 Μαρτίου του 2020 η ελληνική καμπάνια «Μένουμε σπίτι». Ήταν λίγες μόνον ημέρες αφότου ο ΠΟΥ κήρυξε τον ιό COVID-19 πανδημία και όσο τα περιοριστικά μέτρα είχαν αρχίσει ήδη να εφαρμόζονται σε πολλές περιοχές του πλανήτη.

«Μένουμε, λοιπόν, σπίτι. Αυτό που άλλοτε το είπαν cocooning και έγινε τάση και μόδα για τους νέους, σήμερα είναι ανάγκη και χρέος για όλους», έλεγε ο πρωθυπουργός, ξεκινώντας την περίοδο των lockdowns στην Ελλάδα.

Έκτοτε έχουν περάσει δύο χρόνια και περίπου έξι εκατομμύρια ζωές έχουν χαθεί λόγω του ιού, ενώ η καθημερινή μας ζωή έχει αλλάξει σε πολλά επίπεδα. Αυτή τη στιγμή, ενόσω ελλοχεύει ο κίνδυνος εμφάνισης μίας νέας μετάλλαξης, η πλειονότητα των χωρών έχει επιστρέψει εν μέρει σε μία «κανονικότητα» λόγω των εμβολίων. Μπαίνοντας λοιπόν στον τρίτο χρόνο της πανδημίας, η McKinsey συγκεντρώνει δέκα μαθήματα που έχουμε πάρει τα τελευταία δύο χρόνια:

Οι λοιμώδεις ασθένειες επηρεάζουν κάθε πτυχή της κοινωνίας. Αυτό που θα μας έχει εντυπωθεί στο μυαλό στο μέλλον – εκτός από τους θανάτους – θα είναι ο έμμεσος αντίκτυπος της πανδημίας, όπως η επιρροή στην ψυχική μας υγεία, το κλείσιμο των σχολείων, τα οικονομικά πλήγματα που προκάλεσε.
Η ταχύτητα στην βιοτεχνολογία. Μόλις 326 ημέρες χρειάστηκαν από τον εντοπισμό της αλληλουχίας του γενικού υλικού του ιού μέχρι την έγκριση του πρώτου εμβολίου, με αποτέλεσμα να ανοίγει ο δρόμος για ταχύτερες διαδικασίες σε περιόδους έκτακτης ανάγκης.
Ανάγκη συστημικών αλλαγών. Παρά τις επιτυχίες που σημειώθηκαν σε όλα τα επίπεδα της ανάπτυξης εμβολίων, διαφάνηκαν ανισότητες σε κάθε επίπεδο, όπως στην διανομή των εμβολίων, στην παρασκευή τους, ακόμη και στην τοποθεσία παραγωγής τους.
Εμπιστοσύνη είναι η λέξη κλειδί. Η επιτυχία στην διαχείριση της κρίσης εξαρτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την εμπιστοσύνη που επέδειξαν οι πολίτες στην εκάστοτε κυβέρνηση αλλά και μεταξύ τους. Αντίστοιχα, απαραίτητη ήταν και η εμπιστοσύνη των εργαζομένων στις πολιτικές των επιχειρήσεων για την επιστροφή των εργαζομένων στους χώρους εργασίας.
Προσαρμοστικότητα και ταχύτητα, οι βάσεις για την διαφοροποίηση. Επιχειρήσεις, αλλά και ολόκληρες χώρες, όφειλαν να προσαρμόσουν ταχύτατα τις στρατηγικές τους τα νέα δεδομένα, προκειμένου να αποφευχθεί κάθε σύγχυση ή εκνευρισμός από τους ενδιαφερόμενους. Ορισμένοι τα κατάφεραν καλύτερα σε σχέση με άλλους και μπόρεσαν να ανταποκριθούν με πιο αποδοτικό τρόπο στην κρίση.
Η σημασία της κυβερνητικής πολιτικής και της ατομικής ευθύνης. Οι δύο αυτοί παράγοντες επηρέασαν έντονα την πορεία της κρίσης, όπως φάνηκε και από την αμφιβολία απέναντι στα εμβόλια. Μία μεγάλη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού αρνήθηκε να εμβολιαστεί και το γεγονός αυτό ενδέχεται να συνέβαλε στην εμφάνιση των μεταλλάξεων.
Τα σχολεία είναι το θεμέλελιο μίας λειτουργικής κοινωνίας. Το μέλλον μίας ολόκληρης γενιάς τέθηκε σε κίνδυνο, αφού απεδείχθη ότι η τηλεκπαίδευση δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση το δια ζώσης μάθημα.
Μόνιμη μεταβολή στα εργασιακά. Η πανδημία έφερε τα πάνω κάτω στην αγορά εργασίας. Εκατομμύρια άνθρωποι παραιτήθηκαν από τις δουλειές τους, εργαζόμενοι και εργοδότες άρχισαν να εκτιμούν με διαφορετικό τρόπο τις καταστάσεις, ενώ παράλληλα άλλαξε και η σημασία του χώρου των γραφείων.
Τα μέτρα στήριξης βοηθούν, εφόσον εφαρμοστούν παράλληλα με ισχυρά μέτρα στήριξης της δημόσιας υγείας. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι οικονομίες που είχαν τον μικρότερο αντίκτυπο από την κρίση ήταν αυτές που μπόρεσαν και να περιορίσουν όσο το δυνατό καλύτερα και την έξαρση του ιού.
Οι επενδύσεις και οι φορείς του σήμερα θα καθορίσουν την επόμενη κρίση. Η πανδημική κρίση υπολογίζεται πως «κόστισε» διεθνώς περίπου 16 τρισ. δολάρια. Πλέον, η παγκόσμια κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των G7 και G20, φαίνεται να ετοιμάζει μία κατάλληλη δομή για το μελλοντικό σύστημα αντιμετώπισης κρίσεων, ώστε να υπάρχει η κατάλληλη ετοιμότητα και να έχουν διασφαλιστεί τα απαραίτητα κονδύλια.