Κλείνουν τα McDonald’s στη Ρωσία: Όταν οι Μοσχοβίτες πλήρωναν μισό μεροκάματο για να φάνε BigMac
PepsiCo, Coca Cola, Starbucks και McDonald’s μπήκαν στη λίστα των ξένων πολυεθνικών που αναστέλλουν τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία, καθώς όσες εταιρείες εξακολουθούν να πουλούν τα προϊόντα τους στη χώρα αντιμετωπίζουν κύμα αντιδράσεων σε όλο τον κόσμο, με τα hashtags #BoycottMcDonalds και #BoycottCocaCola να γίνονται trend στο Twitter τις τελευταίες ημέρες.
Η απόφαση της McDonald’s να κλείσει προσωρινά και τα 850 καταστήματά της στη Ρωσία δίνει τέλος στη σιγή που τηρούσε έως τώρα η μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων του κόσμου, με αποτέλεσμα να δεχθεί έντονες επικρίσεις.
Και έρχεται 32 χρόνια αφότου το άνοιγμα του πρώτου McDonald’s στην Πλατεία Πούσκιν της Μόσχας είχε προκαλέσει φρενίτιδα ανάμεσα στους Σοβιετικούς.
31 Ιανουαρίου 1990
Οι «χρυσές αψίδες» των McDonald’s άναψαν στην Πλατεία Πούσκιν της Μόσχας, για το άνοιγμα του πρώτου εστιατορίου της αμερικανικής αλυσίδας στη Σοβιετική Ρωσία.
Σήμερα, μοιάζει απλό. Άλλωστε, αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερα από 39.000 fast food των McDonald’s ανά τον κόσμο. Όμως την εποχή εκείνη, ο συμβολισμός ήταν τεράστιος. Ένα όνομα που μπορεί να θεωρηθεί και σήμα κατατεθέν του αμερικανικού καπιταλισμού, έκανε τους Μοσχοβίτες να παραμιλούν.
Ο εμπνευστής του εγχειρήματος, ο CEO της McDonald’s Canada, που συνεργάστηκε με το δημοτικό συμβούλιο της Μόσχας, στόχευε από την αρχή ψηλά. Κατασκεύασε το μεγαλύτερο εστιατόριο McDonald’s του κόσμου -για την εποχή εκείνη- με 900 θέσεις και 600 άτομα προσωπικό, καθώς περίμενε ότι μόνο την πρώτη ημέρα, θα σέρβιρε περίπου 1.000 πελάτες.
Όμως η υποδοχή των ντόπιων ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Περίπου 38.000 Σοβιετικοί περίμεναν για ώρες στην ουρά για αυτό που είχαν ακούσει, αλλά ποτέ έως τότε δεν είχαν γευτεί: Ένα burger των McDonald’s.
Καθώς οι περισσότεροι κοίταζαν μέσα από τα παράθυρα για να δουν τι τρώνε οι άλλοι και να πάρουν μια ιδέα τι να παραγγείλουν, για τη Σοβιετική Ένωση άνοιγε ένα παράθυρο προς τον δυτικό τρόπο ζωής.
«Ήταν σαν να έτρωγα την ίδια την Αμερική», θυμάται ένας Μοσχοβίτης, που κατάφερε να πάρει στα χέρια του το περίφημο BigMac, περίπου έναν μήνα μετά την ημέρα των εγκαινίων. «Οι ουρές ήταν τεράστιες», λέει.
Τι και εάν το BigMac κόστιζε 3,75 ρούβλια, την ώρα που ο μέσος μισθός δεν ξεπερνούσε τα 150 ρούβλια τον μήνα.
Οι ουρές συνέχισαν να αυξάνονται ακόμα και καθώς οι μήνες περνούσαν. Πλέον, κόσμος ερχόταν από άλλες πόλεις μόνο για να δοκιμάσει το burger και το milkshake των McDonald’s. «Ήμασταν όρθιοι κάτω από τον καυτό ήλιο για οκτώ ώρες», θα έλεγε χρόνια αργότερα ένας άλλος πελάτης. «Βέβαια, αυτό δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα, καθώς είχαμε συνηθίσει να περιμένουμε στην ουρά για μέρες για να πάρουμε ζάχαρη και τσάι με το δελτίο».
Η εικόνα μέσα στα McDonald’s, με τους δεκάδες υπαλλήλους να εκτελούν με γοργές κινήσεις την μία παραγγελία μετά την άλλη, δεν θύμιζε σε τίποτα τα άδεια ράφια και τις τεράστιες ελλείψεις σε βασικά είδη που ήταν η καθημερινότητα της εποχής στη Σοβιετική Ένωση.
Με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο, τα McDonald’s της Μόσχας δεν ξέμεναν ποτέ από υλικά. Το μυστικό είναι ότι η εταιρεία είχε διαπραγματευτεί τη δημιουργία μιας ιδιωτικής μονάδας παραγωγής μέσα στη Σοβιετική Ένωση -κάτι που τότε ήταν ανήκουστο- ενώ εισήγαγε περίπου το 80% των άλλων υλικών που χρειαζόταν.
Όσο για τη στρατιά από τους χαμογελαστούς υπαλλήλους της; Η McDonald’s δημοσίευσε μία και μόνο αγγελία στη μεγαλύτερη εφημερίδα και αμέσως κατακλύστηκε από 30.000 αιτήσεις. Από αυτούς, διάλεξε 600. Ήταν όλοι τους νέοι και πρόθυμοι. Και το κυριότερο: Είχαν ελάχιστη ή και καμία εμπειρία, αφού η McDonald’s έψαχνε για υπαλλήλους που δεν είχαν αποκτήσει τις «κακές συνήθειες» όσων δούλευαν την εποχή εκείνη στα σοβιετικά καφέ με το τραχύ σέρβις.
«Μπορείς να χαμογελάς για οκτώ ώρες συνεχόμενα;», ρωτούσαν τους υποψηφίους. Γιατί το χαμόγελο μπορεί να περίσσευε στα σοβιετικά σπίτια, όμως δεν ήταν μέρος της δημόσιας ζωής. Για τους Μοσχοβίτες, μέχρι και το χαμόγελο των υπαλλήλων στα McDonald’s ήταν ξένο. Ήταν αμερικάνικο.
Το Τείχος του Βερολίνου είχε πέσει περίπου τρεις μήνες νωρίτερα και οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις της περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ βρίσκονταν στο αποκορύφωμά τους. Το άνοιγμα των McDonald’s μαρτυρούσε ότι η Σοβιετική Ένωση στρεφόταν προς τον καπιταλισμό και άνοιγε στα δυτικά brands. Μερικούς μήνες αργότερα, ακολούθησε η έλευση της Pizza Hut.
Η διαφήμιση της αλυσίδας με τον Γκορμπατσόφ, του 1997, έχει αφήσει εποχή. Στο σποτάκι των 60 δευτερολέπτων, ο πρώην ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης τρώει σε μία Pizza Hut όταν στο διπλανό τραπέζι μία οικογένεια Ρώσων διαφωνεί για την κληρονομιά του: Ελευθερία και ευκαιρίες έναντι της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας. Όταν τελικά η γιαγιά της οικογένειας λέει «εξαιτίας του, έχουμε την Pizza Hut», όλοι στο εστιατόριο συμφωνούν να πιούν στην υγειά του.
moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης:
Τέλος η ρωσική βότκα: Πώς θα ονομάζεται πλέον η Stolichnaya
«Γινόμαστε Β. Κορέα»: Για τους Ρώσους, η οικονομία έφτασε στο σημείο χωρίς επιστροφή
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
