Ένας χρόνος εμβόλια: Οι χελώνες, οι λαγοί και οι ψεκασμένοι του παγκόσμιου χάρτη

Ένας χρόνος συμπληρώθηκε χθες από την ημέρα που οι Pfizer/BioNTech ανακοίνωσαν ότι το εμβόλιό τους κατά του κορωνοϊού έχει αποτελεσματικότητα πάνω από 90%, δείχνοντας για πρώτη φορά ότι υπάρχει φως στο τούνελ της πανδημίας. Ο ένας χρόνος από την έναρξη των εμβολιασμών  κλείνει τον Δεκέμβριο, με το Economist Intelligence Unit να επισημαίνει σε νέα ανάλυσή του ότι μέχρι στιγμής, έχουν χορηγηθεί πάνω από 7 δισεκατομμύρια δόσεις σε όλο τον κόσμο.

Όμως, εάν κανείς κοιτάξει πιο κοντά, θα δει ότι η εικόνα των εμβολιασμών είναι πολύ ανομοιόμορφη: Κάποιες χώρες (κυρίως ανεπτυγμένες) έχουν εμβολιάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους, ενώ πολλές (κυρίως αναπτυσσόμενες) έχουν κάνει αμελητέα πρόοδο.

Καναδάς: Η χελώνα και ο λαγός

Πριν αρχίσουν οι εμβολιασμοί, ο Καναδάς είχε κιόλας παραγγείλει περισσότερα εμβόλια από κάθε άλλη χώρα: 10 δόσεις για κάθε κάτοικό του. Όμως, το πρόγραμμα εμβολιασμών έκανε πολύ αργή εκκίνηση, καθώς υπό τον φόβο ότι οι ΗΠΑ θα μπλόκαραν τις εξαγωγές εμβολίων, ο Καναδάς παρήγγειλε αποκλειστικά από ευρωπαϊκά εργοστάσια, όπου και σημειώθηκαν μεγάλες καθυστερήσεις στις παραδόσεις.

Έτσι, στις αρχές του 2021, όταν οι περισσότερες από τις χώρες του G7 είχαν εμβολιάσει ήδη την πλειοψηφία των ευάλωτων πολιτών τους, ο Καναδάς είχε ποσοστό εμβολιασμών μόλις 1%. Υπό έντονες πιέσεις, ο πρωθυπουργός Justin Trudeau επέμεινε ότι όλοι οι Καναδοί θα μπορούσαν να εμβολιαστούν έως το τέλος του καλοκαιριού και τελικά δικαιώθηκε.

Ρωσία: Η διστακτικότητα σκοτώνει

Η χώρα που πρώτη ενέκρινε εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, το Sputnik V, είχε όλες τις προϋποθέσεις για να εφαρμόσει ένα γρήγορο πρόγραμμα εμβολιασμού. Όμως σήμερα, μόλις το ένα τρίτο των Ρώσων κατοίκων έχει εμβολιαστεί.

Η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, που είναι πολύ υψηλή στις πρώην σοβιετικές χώρες, σημαίνει ότι μόνο το 40-45% των Ρώσων είναι πρόθυμοι να εμβολιαστούν κατά του κορωνοϊού. Η υποχρεωτικότητα, μάλιστα, γέννησε μία βιομηχανία πλαστών πιστοποιητικών.

Η αποτυχία της Ρωσίας στο μέτωπο των εμβολιασμών είχε σοβαρές επιπτώσεις: Η χώρα είναι η 5η σε θανάτους κατά κεφαλήν στον κόσμο (μετά το Περού, τη Βουλγαρία, τη Σερβία και τα Σκόπια), με 800.000 θανάτους από τις αρχές του 2020.

Χιλή: Θύμα της επιτυχίας της

Στη Χιλή, οι εμβολιασμοί άρχισαν νωρίς και προχώρησαν γρήγορα. Έως τον Μάιο, το 42% των κατοίκων είχε εμβολιαστεί (ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες) και έξι μήνες αργότερα, η Χιλή εμφανίζει εμβολιαστική κάλυψη 79%.

Όμως, το υψηλό ποσοστό των εμβολιασμένων έκανε τις αρχές να πιστέψουν ότι τα χειρότερα έχουν περάσει. Τα περιοριστικά μέτρα χαλάρωσαν από τον Μάιο, όταν λιγότεροι από τους μισούς είχαν εμβολιαστεί και μάλιστα με το Sinovac, ένα σκεύασμα που αποδείχθηκε λιγότερο αποτελεσματικό έναντι της μετάλλαξης Δέλτα. Η αύξηση των κρουσμάτων ανάγκασε τη χώρα να επιστρέψει σε lockdown.

Αφρική: Πουθενά τα εμβόλια

Έως και τα τέλη του Οκτωβρίου, κάτω από το 6% του πληθυσμού της Αφρικής είχε εμβολιαστεί. Σε πολλές χώρες, όπως στην Μπουργκίνα Φάσο, το Καμερούν, το Τσαντ, την Αιθιοπία, την Γουινέα Μπισσάου, το Μάλι, τη Νιγηρία και την Τανζανία, τα ποσοστά εμβολιασμού είναι ακόμα χαμηλότερα, μόλις στο 1%. Και δεν έχουν προοπτικές να αυξηθούν σύντομα.

Μέσω της COVAX έχουν παραδοθεί μόλις 400 εκατ. δόσεις παγκοσμίως, έναντι του αρχικού στόχου για 1,9 δισ. δόσεις το 2021, ενώ οι δωρεές από τις πλουσιότερες χώρες δεν προχωρούν: Μέχρι στιγμής έχουν παραδοθεί μόνο 43 εκατ. έναντι των υποσχέσεων για 400 εκατ. δόσεις.

Όμως ακόμα και εάν τεράστιες ποσότητες εμβολίων έφταναν στην Αφρική, το πρόβλημα δεν θα λυνόταν εύκολα. Οι δυσκολίες στη μεταφορά σημαίνει ότι συχνά τα εμβόλια φτάνουν στον προορισμό τους όταν έχουν πια λήξει (Κονγκό, Γκάνα, Μαδαγασκάρη, Μαλάουι και Ν. Σουδάν έχουν αναγκαστεί να καταστρέψουν ληγμένες παρτίδες). Και από την άλλη, η διστακτικότητα κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα, λόγω της παραπληροφόρησης.

Στη Νιγηρία, σχεδόν το 80% του πληθυσμού πιστεύει ότι η απειλή από τον κορωνοϊό έχει υπερεκτιμηθεί. Στο Λάγος, οι αρχές αναγκάζονται να επιτρέψουν σε ιδιωτικές κλινικές να χρεώνουν υψηλές τιμές για τα εμβόλια, σε μία προσπάθεια να τα παρουσιάσουν σαν προϊόντα που απευθύνονται στην ελίτ και να τα κάνουν πιο ελκυστικά. Στην Μπουργκίνα Φάσο, το 42% του πληθυσμού πιστεύει ότι ο κορωνοϊός «σχεδιάστηκε από κάποιον ξένο πράκτορα», ενώ ένας στους δύο είναι πεπεισμένος ότι οι Αφρικανοί χρησιμοποιούνται ως «πειραματόζωα».

Διαβάστε επίσης: 

Πανδημία: Τι περιμέναμε, τι ήρθε, τι έπεται

Άλμπερτ Μπουρλά (Pfizer): Λίγοι εγκληματίες κοστίζουν εκατομμύρια ζωές

ΔΝΤ και ΠΟΕ με φαρμακευτικές: Εμβόλιο στο 70% του πληθυσμού το 2022

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News