Τι θα γίνει τελικά με το mega-deal των 1,8 τρισ. ευρώ της ΕΕ

Τα βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και στα 1,07 του κοινοτικού προϋπολογισμού για την επόμενη 7ετία απειλούν το δημοσιονομικό mega-deal των 1,8 τρισ. ευρώ, το οποίο σύμφωνα με την Berenberg Bank θα επηρεάσει το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης περισσότερο και από την πανδημία του κορωνοϊού ή το Brexit. 

Εν όψει και της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη ψηφιακά, ο Χόλγκερ Σμίντινγκ της Berenberg προβλέπει ότι η ΕΕ θα μπορέσει τελικά να επιλύσει τη διαμάχη που κρατά όμηρο το mega-deal, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα τα καταφέρει την Πέμπτη. 

Το πιθανότερο είναι ότι η συμφωνία θα επιτευχθεί εγκαίρως για τη Σύνοδο Κορυφής της 10-11ης Δεκεμβρίου, εκτιμά ο Σμίντινγκ. Σε διαφορετική περίπτωση, οι πρώτες πληρωμές από τα 390 δισ. ευρώ των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης ενδέχεται να καθυστερήσουν από το δεύτερο τρίμηνο στο τρίτο τρίμηνο του 2021. «Παρότι κάτι τέτοιο θα είναι ατυχές, δεν αναμένεται να κάνει μεγάλη διαφορά, εφόσον αποδέκτες όπως η Ιταλία και η Ισπανία μπορούν να δανείζονται από τις αγορές με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους»,  σημειώνει ο οικονομολόγος. «Το ενδεχόμενο το πακέτο των 1,8 τρισ. ευρώ να εκτροχιαστεί για τα καλά φαίνεται πολύ απίθανο», τονίζει. 

Γιατί διαφωνούν

Ουγγαρία και Πολωνία άσκησαν βέτο σε όλο το πακέτο γιατί διαφωνούν σχετικά με τις διατυπώσεις στο σημείο της συμφωνίας που συνδέει την εκταμίευση των πόρων με προϋποθέσεις για σεβασμό του κράτους δικαίου από τις κυβερνήσεις που λαμβάνουν τα χρήματα.  

«Ενώ η Πολωνία ενδέχεται να αποσύρει το βέτο της εάν ο διαφιλονικούμενος όρος συνοδευτεί από μία πολιτική δήλωση που θα ξεκαθαρίζει ότι θα χρησιμοποιείται μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, η Ουγγαρία διαφωνεί πιο ριζικά με έναν όρο που θα δίνει έμφαση στη σημασία της ανεξάρτητης δικαιοσύνης», εξηγεί ο Σμίντινγκ. 

Τεχνικά, οι δύο χώρες δεν μπορούν να αποτρέψουν την ΕΕ από το να υιοθετήσει τον μηχανισμό περί κράτους δικαίου, καθώς αυτός μπορεί να περάσει με πλειοψηφία δύο τρίτων. Όμως, ομόφωνη ψήφος απαιτείται για το 7ετές οικονομικό πλαίσιο, ώστε η Κομισιόν να μπορέσει να εκδώσει ομόλογα για τη χρηματοδότηση του ταμείου στήριξης των 750 δισ.  ευρώ. Και έτσι, η Ουγγαρία και η Πολωνία αποκτούν δύναμη. 

Ποιο είναι το διακύβευμα 

Η ΕΕ θα μπορούσε να συνεχίσει να δουλεύει χωρίς συμφωνία για το 7ετές οικονομικό πλαίσιο, σημειώνει η Berenberg. Αυτό θα άφηνε μικρά δημοσιονομικά περιθώρια για νέες πρωτοβουλίες και θα έφερνε την Ευρώπη μπροστά σε μία κατάσταση παρόμοια με το «government shutdown» που συχνά απειλείται στις ΗΠΑ, όταν ο προϋπολογισμός δεν καταφέρνει να περάσει από το Κογκρέσο. 

Όμως, για την Ευρώπη κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνο, τονίζει ο Σμίντινγκ, καθώς εάν δώσει την εικόνα της έλλειψης αλληλεγγύης, ενδεχομένως να ενισχύσει τις ευρωσκεπτικιστικές φωνές. «Ένα παρατεταμένο δημοσιονομικό αδιέξοδο θα μπορούσε να υπονομεύσει τη συνοχή της ΕΕ», αναφέρεται χαρακτηριστικά. 

Με δεδομένο το υψηλό διακύβευμα, οι πιθανότητες να βρεθεί ένας συμβιβασμός μοιάζουν ακόμα υψηλότερες. Άλλωστε, οι εμπλεκόμενοι παίκτες έχουν καλούς λόγους για να συμφωνήσουν στο τέλος. Η Πολωνία περιμένει 26,9 δισ. ευρώ από τις επιδοτήσεις του πακέτου για την πανδημία και η Ουγγαρία 6,1 δισ. ευρώ. 

Το πιθανότερο είναι ότι η διατύπωση του μηχανισμού για το κράτος δικαίου δεν θα αλλάξει, σημειώνει η Berenberg, όμως οι δύο χώρες μπορεί να κερδίσουν μικρές υποχωρήσεις  με τη μορφή μιας πολιτικής δήλωσης ή μιας οδηγίας που θα ξεκαθαρίζει ότι τα χρήματα θα «παγώνουν» μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. 

Όσο για το χειρότερο σενάριο, στην περίπτωση που η Ουγγαρία και ενδεχομένως η Πολωνία συνεχίσουν να μπλοκάρουν το deal των 1,8 τρισ. ευρώ έως το πρώτο εξάμηνο του 2021 ή και αργότερα, η ΕΕ θα βρει λύση για να παρακάμψει το εμπόδιο, δίνοντας τα χρήματα στους αποδέκτες με κάποιο διαφορετικό τρόπο και αφήνοντας τις δύο χώρες έξω από τις εκταμιεύσεις, καταλήγει η ανάλυση. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News