Η στροφή Ερντογάν «γεννά» αισιοδοξία αλλά και πολλές αμφιβολίες

Μετά από περισσότερα από δύο έτη αντιπαράθεσης, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κήρυξε «ανακωχή» με τους διεθνείς επενδυτές, δεσμευόμενος να στηρίξει τη νέα οικονομική ηγεσία με φιλικά προσκείμενες στις αγορές πολιτικές. 
Παρουσιάζοντας τη νέα στρατηγική ανάπτυξης μετά από τις τελευταίες αιφνιδιαστικές αλλαγές στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Οικονομικών, ο Ερντογάν τάχθηκε υπέρ της σταθερότητας των τιμών και υπογράμμισε την ανάγκη εισόδου της χώρας σε ένα σταθερό μονοπάτι ανάπτυξης. Το τουρκικό ενεργητικό ανέκαμψε σημαντικά, καθώς οι επενδυτές είδαν σε όλες αυτές τις κινήσεις το πράσινο φως για επιτοκιακές αυξήσεις για τη σταθεροποίηση του νομίσματος που έχει απωλέσει περίπου το ήμισυ της αξίας του έναντι του δολαρίου από το Μάιο του 2018. 
«Ξαφνικά, πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να κάνει μία αποφασιστική αλλαγή πολιτικής προς ένα πιο ορθόδοξο πλαίσιο. Ευελπιστούμε ότι η κεντρική τράπεζα θα κάνει μία γενναία αύξηση των επιτοκίων την επόμενη εβδομάδα, πιθανόν της τάξης του 4%, ανεβάζοντας το επιτόκιο στο 14,25%», είπε ο Φένιξ Κάλεν, στρατηγικός αναλυτής της Societe Generale. Το νέο σκηνικό έχει βάλει τη λίρα στο δρόμο για τα μεγαλύτερα εβδομαδιαία κέρδη εδώ και μία δεκαετία, παρότι επέστρεψε σήμερα σε πτώση. 
Οι δηλώσεις Ερντογάν σηματοδοτούν μία καθοριστική στροφή από την έως τώρα προσέγγισή του που έπληξε τις τουρκικές αγορές την τελευταία διετία, καθώς είχε ουσιαστικά θέσει υπό τον πλήρη έλεγχό του τη νομισματική πολιτική, εφαρμόζοντας την ανορθόδοξη θεωρία του ότι τα χαμηλότερα επιτόκια συμβάλουν και στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Μία πολιτική βεβαίως που δεν απέδωσε, ειδικά υπό το βάρος της παγκόσμιας ύφεσης που έχει δημιουργήσει η πανδημία του κορωνοϊού. 
Πολιτικές παρεμβάσεις
Για να στηρίξουν τη λίρα, οι τουρκικές τράπεζες πώλησαν μόνο στη διάρκεια του 2020 περισσότερα από 100 δισ.δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Goldman Sachs. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα την πτώση των συναλλαγματικών αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος περισσότερο από το ήμισυ, στα 18,4 δισ.δολάρια, τη στιγμή που ο δανεισμός από τράπεζες μέσω βραχυπρόθεσμων swap έφθασε σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Η λίρα κατέρριπτε αλλεπάλληλα ιστορικά χαμηλά, διευρύνοντας από τις αρχές του έτους έως σήμερα τις απώλειές της κοντά στο 30%. 
Σε αυτό το σκηνικό, υπήρχαν και οι επανειλημμένες πιέσεις από τον Ερντογάν που τόνισε ότι αρμοδιότητα της κεντρικής τράπεζας είναι να καθορίζει και να διαμορφώνει πολιτικές κατάλληλες για τη μείωση του πληθωρισμού. Ακόμη και τώρα, εκφράζονται αμφιβολίες για το εάν η αλλαγή αυτή του Ερντογάν είναι πραγματική και πολλοί είναι αυτοί που διερωτώνται μήπως είναι θέμα χρόνου ένα νέο πισωγύρισμα εάν το απαιτήσουν οι κομματικές του προτεραιότητες. «Μπορεί μία λεοπάρδαλη να αλλάξει χρώμα;», ρωτά ο Νάιγκελ Ρέντελ, αναλυτής της Medley Global Advisors, επισημαίνοντας ότι υπάρχει ένας σημαντικός βαθμός δυσπιστίας για τα όσα λέει ο Ερντογάν, γεγονός που μετριάζει μέρος του ενθουσιασμού. 
Μέτωπο κατά των αγορών
Η «μάχη» του Ερντογάν με τις αγορές άρχισε το 2018, το έτος που ανέλαβε ακόμη περισσότερες εξουσίες και διόρισε τον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ στη θέση του υπουργού Οικονομικών. Ο Τούρκος πρόεδρος επέρριψε τις ευθύνες σε ένα σκιώδες «λόμπι διαμόρφωσης των επιτοκίων» για τις κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά του νομίσματος, καθώς η λίρα βούλιαζε. Η τελική ρήξη ήρθε από τη στιγμή που ο Ερντογάν ζήτησε εξηγήσεις από τον πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας για τους λόγους που αύξησε το επιτόκιο στο 10,25%, σύμφωνα με αξιωματούχους, που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Οι ίδιοι επεσήμαναν ότι μετά από συζητήσεις που είχε με τον πρώην διοικητή Ουισάλ και άλλους κορυφαίους αξιωματούχους συμπεριλαμβανομένου του Νατσί Αγκμπάλ, ο Ερντογάν απεκόμισε πλήρη εικόνα για τα συναλλαγματικά αποθέματα σε ξένο νόμισμα.  

Πείραμα αξιοπιστίας 

Η στήριξη του προέδρου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον νέο διοικητή της κεντρικής τράπεζας Αγκαμπάλ, ο οποίος θα περάσει τεστ αξιοπιστίας στην πρώτη του, από τη θέση αυτή, συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας στις 19 Νοεμβρίου, καθώς και για το νέο υπουργό Οικονομικών Λουφτί Ελβάν. Με τον Ερντογάν να δηλώνει ότι δεν θα παρέμβει, έχει αυξηθεί η αισιοδοξία ότι η Τουρκία θα επιτρέψει την αύξηση των επιτοκίων. Ο Αγκμπάλ έχει ήδη αρχίσει συναντήσεις με τραπεζικά στελέχη προκειμένου να τα ενημερώσει ότι έχει διοριστεί με την εντολή να μειώσει τον πληθωρισμό, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 12%, όπως ανέφεραν πηγές. 

Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι επί θητείας Ερντογάν υπήρξαν και στο παρελθόν προσπάθειες προσέλκυσης των επενδυτών, οι οποίες τελικά αποδείχθηκαν ότι είχαν προσωρινό χαρακτήρα. Ακόμη και στην χθεσινή του ομιλία, ο Ερντογάν επανέλαβε την πάγια θέση του ότι τα χαμηλότερα επιτόκια μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε χαμηλότερο πληθωρισμό. 

«Προτεραιότητα του Ερντογάν είναι να έχει σταθερή υποστήριξη και να συντηρήσει τη δημοτικότητα του κόμματός του. To νέο οικονομικό του επιτελείο δεν πρόκειται να ενεργήσει ανεξάρτητα από αυτόν. Οι δηλώσεις του έχουν ως στόχο να συγκρατήσουν την τουρκική οικονομία – που έχει ήδη πληγεί σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού – από περαιτέρω επιδείνωση», εκτιμά ο Νιχάτ Αλί Οζκάν, στρατηγικός αναλυτής του Economic Policy Research Foundation στην Αγκυρα.

Πηγή: Bloomberg

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News