Πορτογαλία: Πώς το «προβληματικό παιδί» έγινε ο «πιο καλός μαθητής»

Δέκα χρόνια μετά την αποχώρηση των «ανδρών με τα μαύρα» (αυτών που στην Ελλάδα συνηθίσαμε τότε να αποκαλούμε «η τρόικα»), η Πορτογαλία μεταμορφώνεται από το «προβληματικό παιδί» στον «πιο καλό μαθητή» του ευρωπαϊκού νότου.

Το 2023, το χρέος της έπεσε κάτω από το 100% του ΑΕΠ για πρώτη φορά (στο 98,7%) και το δημοσιονομικό πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα υψηλότερα επίπεδα από την πτώση της δικτατορίας, το 1974.

Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία είναι τα μοναδικά μέλη του κλαμπ που την εποχή των μνημονίων ονομάστηκε PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ισπανία), που έχουν καταφέρει να ρίξουν το χρέος τους κάτω από τα προ της κρίσης του 2008 επίπεδα, σημειώνει η El Pais.

Η πορτογαλική οικονομία βρίσκεται σε μία «χρυσή στιγμή», χάρη στις εξαγωγές, καθώς ο τουρισμός καταρρίπτει ρεκόρ. Το 2023 ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία της, καθώς η Πορτογαλία υποδέχθηκε πάνω από 30 εκατ. επισκέπτες, που της έφεραν έσοδα 25 δισ. ευρώ.

Η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, στο 6,5%, και ο πληθωρισμός υποχωρεί γρηγορότερα από ό,τι σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία και Ελλάδα, για να διαμορφωθεί στο 2,29%.

Από την άλλη, η χώρα αντιμετωπίζει μια σοβαρή στεγαστική κρίση, με τις τιμές των κατοικιών να εκτινάσσονται σε επίπεδα απρόσιτα με βάση τους χαμηλούς μισθούς των Πορτογάλων, αφού ο μέσος μηνιαίος μισθός ήταν το 2023 στα 1.505 ευρώ, την ώρα που στην Ισπανία διαμορφώνεται στα 2.128 ευρώ.

Το ΔΝΤ, η Κομισιόν και η ΕΚΤ έσωσαν την Πορτογαλία από μια χρεοκοπία, με ένα πακέτο δανείων 78 δισ. ευρώ (το τρίτο που χρειάστηκε η χώρα σε μισό αιώνα δημοκρατίας), αλλά απαίτησαν μέτρα λιτότητας που είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί Πορτογάλοι να χάσουν τις δουλειές και τα σπίτια τους.

Στα τρία χρόνια του μνημονίου (2011-2014), χάθηκαν πάνω από 330.000 θέσεις εργασίας και 90.000 επιχειρήσεις. Η ανεργία των νέων εκτινάχθηκε, φτάνοντας στο 42%. 

Η μοναδική διέξοδος για πολλούς ήταν η μετανάστευση, κάτι που οι Πορτογάλοι γνώριζαν από παλιά. Όμως, σε αντίθεση με την περίοδο της δικτατορίας, στην κρίση χρέους έφυγαν κυρίως οι απόφοιτοι πανεπιστημίου και οι επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης. Πρόκειται για μια μη αναστρέψιμη απώλεια για τη χώρα που τους εκπαίδευσε, η οποία τώρα είναι αντιμέτωπη με έναν δημογραφικό σεισμό.

Ανάμεσα στο 2008 και το 2015, ένα εκατομμύριο άτομα έφυγαν από τη χώρα, ενώ στην περίοδο μεταξύ 2011 και 2021, η μείωση του πληθυσμού άγγιξε τα ακραία επίπεδα της δεκαετίας του 1960. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Πορτογαλία αποτελεί αυτή τη στιγμή την τρίτη χώρα του κόσμου σε ρυθμό γήρανσης του πληθυσμού της.

Μετά την έλευσή στην εξουσία, το 2015, ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Antonio Costa αντέστρεψε κάποια από τα πιο αυστηρά μέτρα που επιβλήθηκαν τον καιρό των μνημονίων, όπως τις μειώσεις στις συντάξεις και τα όρια στους μισθούς. Όμως, στα εννέα χρόνια της διακυβέρνησής του έδειξε διάθεση να περιορίσει τις κρατικές δαπάνες και να κρατήσει ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ώστε να συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.

Αυτή η δημοσιονομική πειθαρχία, που «έσπασε» μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχει βελτιώσει την εικόνα της χώρας, κάτι το οποίο έχουν εκτιμήσει οι οίκοι αξιολόγησης και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.

Ωστόσο, η κυβέρνηση δέχεται επικρίσεις στο εσωτερικό, γιατί τα πλεονάσματα ροκανίζουν την αγοραστική δύναμη της μεσαίας τάξης και την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η Πορτογαλία αντιμετωπίζει διαρκείς διαμαρτυρίες για την επιδείνωση της υγείας και της παιδείας, καθώς και για την απουσία δημόσιων επενδύσεων, κάτι το οποίο η κυβέρνηση ελπίζει να αντιμετωπίσει με τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης.

moneyreview.gr 

Διαβάστε επίσης:

Πορτογαλία: Κάτω από 100% το χρέος για πρώτη φορά από το 2009

Πορτογαλία: Διαδήλωση χιλιάδων εργαζομένων στη Λισαβόνα – Ζητούν αυξήσεις μισθών

Πορτογαλία: Ιλιγγιώδης η αύξηση του κόστους ζωής – Διαδηλώσεις στη Λισαβόνα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News