ΠΟΕ: Ο θάνατος του παγκόσμιου εμπορίου φαίνεται τώρα αναπόφευκτος

Η 13η διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) της περασμένης εβδομάδας έδειξε κάποια στιγμή ότι μπορεί να ήταν και η τελευταία. Οι συνομιλίες απέβησαν άκαρπες καθ’ όλη τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και η πλήρης κατάρρευση φαινόταν πιθανή. Την τελευταία στιγμή, επιτεύχθηκε κάτι που θα μπορούσε κάποιος μετά δυσκολίας να το χαρακτηρίσει συμφωνία. Σχεδόν χωρίς καμία ουσία, ο ΠΟΕ ανέβαλε αυτό που τώρα φαίνεται να είναι η μοίρα του.

Η αναβίωση αυτού του θεσμού είναι και απαραίτητη και εφικτή ειδικά σήμερα μέσα στο τεταμένο γεωπολιτικό περιβάλλον – αλλά δεν πρόκειται να συμβεί έως ότου οι κυβερνήσεις με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, και κυρίως οι ΗΠΑ, αποφασίσουν να προσπαθήσουν γι’ αυτό. Με αποτέλεσμα να εντείνονται οι ρωγμές στο παγκόσμιο εμπόριο με αύξηση του προστατευτισμού, των διαφωνιών και των δασμών. 

Τον τελευταίο καιρό, οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να κάνουν το αντίθετο. Οι χώρες επιταχύνουν σκόπιμα την αποσύνθεση του ΠΟΕ, επιλέγοντας προφανώς την εγχώρια βιομηχανική πολιτική και το διαχειριζόμενο εμπόριο αντί της συνεργασίας που βασίζεται στην ελεύθερη αγορά. Σε εύθετο χρόνο, θα δουν πόσο σοβαρό λάθος είναι αυτό. Μέχρι τότε, η ζημιά που θα προκληθεί από τον παγκόσμιο οικονομικό κατακερματισμό θα μπορούσε να είναι τεράστια και μπορεί να μην αποκατασταθεί εύκολα. 

Εδώ και καιρό έχουν διατυπωθεί νόμιμες καταγγελίες σχετικά με τα συστήματα και τις διαδικασίες του ΠΟΕ. Ο οργανισμός υπάρχει για να θέτει και να επιβάλλει τους κανόνες που διέπουν το διεθνές εμπόριο. Αλλά καθώς η φύση του εμπορίου εξελίσσεται, οι κανόνες χρειάζονται προσαρμογή. Οι κυβερνήσεις που παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες πρέπει να λογοδοτήσουν, διαφορετικά η καλή πίστη αμοιβαίου συμφέροντος καταρρέει. Και από τις δύο απόψεις, ο ΠΟΕ παρουσιάζει επί μακρόν χαμηλές επιδόσεις.

Το ερώτημα είναι γιατί συμβαίνει αυτό. 

Για δεκαετίες μετά το 1945, η ισχυρή ηγεσία των ΗΠΑ σε συνδυασμό με μια παγκόσμια συναίνεση για τα οφέλη της συνεργασίας επέκτεινε το εμπόριο σε τεράστιο βαθμό – πρώτα από τη Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου και εν συνεχεία από τον διάδοχό της, τον ΠΟΕ. Τα αποτελέσματα όμως δεν ήταν και τόσο εντυπωσιακά: Το βιοτικό επίπεδο βελτιώθηκε παγκοσμίως, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι μεταρρυθμίσεις που προέκυψαν από το σύστημα οδήγησαν συνήθως σε προστιθέμενη οικονομική ανάπτυξη από 1,0 έως 1,5 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως, οδηγώντας σε αυξήσεις εισοδήματος από 10% έως 20% στη διάρκεια μιας δεκαετίας.

Ωστόσο, μια νέα συναίνεση άρχισε σύντομα να αμφισβητεί αυτά τα επιτεύγματα, θεωρώντας το εμπόριο με μερκαντιλιστικούς όρους ως μια ουσιαστικά προσπάθεια μηδενικού αθροίσματος. Οι κανόνες του ΠΟΕ δεν έλαβαν υπόψη τις νέες οικονομικές προκλήσεις και τις νέες μορφές εμπορίου. Η αδιαφορία, οι σκευωρίες, η εσωτερική πολιτική και η απαίτηση οι νέες συμφωνίες να έχουν ομόφωνη υποστήριξη, όλα λειτούργησαν με τρόπο για να παραλύσουν το ίδρυμα – κάτι που φαίνεται, με τη σειρά του, να επικυρώνει τα παράπονα των επικριτών.

Είναι όμως ντροπή. Το ελεύθερο εμπόριο παραμένει το πιο γόνιμο είδος οικονομικής συνεργασίας, ενισχύοντας την ανάπτυξη, αυξάνοντας τα εισοδήματα και – κυρίως – καθιστώντας τις χώρες εταίρους και όχι αντιπάλους. Το να επιτρέψουμε στον ΠΟΕ να διαλυθεί είναι ένα σοβαρό λάθος.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Bloomberg

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News