Στεγαστικά: Πού θα κριθεί η επιδότηση των ευάλωτων νοικοκυριών

Η εποπτική αντιμετώπιση του μέτρου στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών από την πλευρά του SSM θα κρίνει και την εφαρμογή του προγράμματος, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα καλύψει τη διαφορά από τις νέες αυξήσεις των επιτοκίων το 2023. Η πρόταση στην οποία θα καταλήξουν οι τράπεζες θα υποβληθεί στον SSM έως τα τέλη της εβδομάδας, προκειμένου στην συνέχεια να ακολουθήσει ο αναγκαίος διάλογος με τους επόπτες για τον χειρισμό αυτών των δανείων.

Επίμαχο θέμα δεν αποτελεί το κόστος της επιδότησης, το οποίο σύμφωνα με τις προβλέψεις θα είναι χαμηλό και δεν θα ξεπεράσει τις μερικές δεκάδες εκατ. ευρώ – σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις θα είναι κατώτερο των 30 εκατ. ευρώ. Κρίσιμο θέμα για τις τράπεζες είναι το κατά πόσο τα δάνεια αυτά, που υπολογίζονται κοντά στα 2 δισ. ευρώ – ανάλογα με τον τελικό αριθμό των ευάλωτων νοικοκυριών που θα ενταχθούν – θα φύγουν από την κατηγορία των εξυπηρετούμενων δανείων και θα χαρακτηριστούν από τον επόπτη ως μη εξυπηρετούμενα. Μια τέτοια εξέλιξη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων έως και 2%, ανοίγοντας εκ νέου θέμα πρόσθετων κεφαλαιακών απαιτήσεων με την μορφή δημιουργίας επιπλέον προβλέψεων. Να σημειωθεί ότι ο SSM δεν θεωρεί κόκκινα δάνεια μόνο αυτά που εμφανίζουν καθυστέρηση 3 μηνών και άνω, αλλά και όσα εμφανίζουν προοπτικές αθέτησης ή έχουν ρυθμιστεί με κάποιο τρόπο ακόμη και εάν είναι ενήμερα.

«Ο διάβολος στις λεπτομέρειες»

Μια πρώτη αποτίμηση από την πλευρά της Axia Ventures προσδιορίζει την απώλεια των καθαρών εσόδων από τόκους για τις τράπεζες στα 100 εκατ. ευρώ περίπου (ή 3% μείωση στα κέρδη ανά μετοχή κατά μέσο όρο) για το επόμενο έτος. Η ανάλυση της Axia Ventures ανεβάζει την περίμετρο των δανειοληπτών που θα μπορούσαν να περιληφθούν στο πακέτο της επιδότησης στους 86.000 δανειολήπτες. Η βάση αναφοράς είναι ο αριθμός των δανειοληπτών που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα Γέφυρα 1 και 2, το οποίο στοίχισε στο δημόσιο περί τα 530 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι ειδικά το πρόγραμμα Γέφυρα 1 που αφορούσε στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας κάλυψε 73.233 δικαιούχους και στοίχισε στο δημόσιο 253 εκατ. ευρώ, αλλά κάλυψε όχι μόνο την διαφορά από την αύξηση του επιτοκίου, αλλά επιδότησε έως και το 90% της δόσης των στεγαστικών δανείων για ένα χρόνο. Στην περίπτωση των ευάλωτων νοικοκυριών που καθορίζονται με βάση συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης με τις τράπεζες, το υπουργείο Οικονομικών έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να απορροφήσει την επιδότηση μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. 

Τα δάνεια που σήμερα κατατάσσονται στην κατηγορία 1 (μη εξυπηρετούμενα έως 1 μήνα) και 2 (μη εξυπηρετούμενα έως 3 μήνες), θα μπορούσαν να περάσουν στην κατηγορία 3 (μη εξυπηρετούμενα άνω των 3 μηνών), εάν εφαρμοστούν χαμηλότερα επιτόκια ή ισχύσουν μεγαλύτερες περίοδοι αποπληρωμής και μειώσουν την καθαρή αξία δανεισμού κατά περισσότερο από 1%. Αυτό, σύμφωνα με την Axia Ventures θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους κινδύνου για τις τράπεζες και θα δημιουργούσε ένα νέο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPEs). «Αν και διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να αποδειχθεί διαφορετικό», σημειώνει η χρηματιστηριακή, ο βασικός κίνδυνος για τις τράπεζες είναι η πιθανότητα σχηματισμού νέων επισφαλών δανείων και η βραδύτερη μείωση του υφιστάμενου αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPEs), καθώς τα εν λόγω δάνεια θα μπορούσαν να επαναταξινομηθούν ως «κόκκινα».

Οι γκρίζες ζώνες

Από την πλευρά των τραπεζών υποστηρίζεται ότι αυτός ο κίνδυνος θα μπορούσε να αποτραπεί εάν στην στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών εμπλέκονταν και το δημόσιο, αναλαμβάνοντας ένα μέρος της επιδότησης. Με τον τρόπο αυτό το μέτρο θα «περνούσε» ως κυβερνητική πρωτοβουλία, αλλά η σχετική πρόταση λειτούργησε ως «κόκκινο πανί» για το υπουργείο Οικονομικών, που την απέρριψε. Ως προς τα τεχνικά στοιχεία της πρότασης, οι γκρίζες ζώνες που πρέπει να διευκρινιστούν είναι:

Η ακριβής περίμετρος των δανείων που θα επιδοτηθούν. Με βάση τις σκέψεις που υπάρχουν είναι τα προς επιδότηση δάνεια να είναι μόνο αυτά που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι τράπεζες και όχι τα τιτλοποιημένα, δηλαδή αυτά που έχουν μεταβιβαστεί σε funds. Όπως γίνεται σαφές με δεδομένο ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει αποκλείσει την δημοσιονομική στήριξη, οι τράπεζες δεν μπορούν να επιδοτήσουν δάνεια που δεν είναι πλέον στην κυριότητά τους και έτσι εξ ορισμού περιορίζεται η περίμετρος των δανείων που θα επιδοτηθούν σε αυτά που βρίσκονται εντός του ισολογισμού των τραπεζών και τα οποία υπολογίζονται σε 30.000.

Ο τρόπος της επιδότησης. Προκειμένου να αποτρέψουν το ενδεχόμενο τα δάνεια που θα επιδοτηθούν να χαρακτηριστούν οιονεί κόκκινα, οι τράπεζες μελετούν την δημιουργία ενός Ταμείου, μέσω του οποίου θα δίνεται η επιδότηση. Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση προβλέπει την επιδότηση του 50% της διαφοράς που προκύπτει από την άνοδο των επιτοκίων. Έτσι εάν η δόση πριν την άνοδο του euribor ήταν π.χ. 400 ευρώ και μετά την άνοδο γίνεται 500 ευρώ, η επιδότηση θα είναι 50 ευρώ. Το Ταμείο αυτό θα μπορούσε να λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους και να έχει την μορφή ενός κουμπαρά, αλλά η σχετική πρόταση για το πως θα λειτουργεί, είναι υπό διαμόρφωση. 

Οι τραπεζικές χρεώσεις

Στο θέμα των χρεώσεων οι τράπεζες αναμένεται να κινηθούν ανεξάρτητα, καθώς όπως σημειώνουν, οποιαδήποτε συντονισμένη κίνηση θα άνοιγε εκ νέου θέμα Επιτροπής Ανταγωνισμού για εναρμονισμένες πρακτικές. Κοινή πρακτική σε πρώτη φάση θα αποτελέσει η προώθηση των άμεσων πληρωμών μέσω της υπηρεσίας IRIS που έχει δημιουργηθεί από τις τράπεζες και την ΔΙΑΣ και η οποία επιτρέπει την μεταφορά ποσών έως 500 ευρώ ημερησίως από μία τράπεζα σε άλλη με μηδενικό ή πολύ μικρό κόστος της τάξης π.χ. των 50 λεπτών ανά συναλλαγή. Η υπηρεσία IRIS λειτουργεί για την μεταφορά χρημάτων μεταξύ φυσικών προσώπων, αλλά και προς επαγγελματίες και διατίθεται από όλες τις τράπεζες μέσω ενεργοποίησής της και από το κινητό τηλέφωνο. 

Την πρόταση αυτή υποστήριξε χθες ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, ο οποίος μιλώντας στο συνέδριο για την οικονομία του Ελληνοαμερικάνικου Επιμελητηρίου, ανέφερε ως παράδειγμα, το σύστημα IRIS της ΔΙΑΣ που προσφέρει όπως είπε «φθηνότερες άμεσες πληρωμές αρκεί να έχει ενεργοποιηθεί και από τα δυο μέρη. «Τέτοια συστήματα θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών στο μέλλον» πρόσθεσε, σημειώνοντας παράλληλα ότι «ήρθε η ώρα να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στο τραπεζικό σύστημα». Ο κ. Πατέλης έκανε λόγο για άρση των νομικών εμποδίων για τις fintech επιχειρήσεις σε ότι αφορά τις χορηγήσεις πιστώσεων, καθώς και άλλων παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τον ανταγωνισμό.

Στις υπόλοιπες χρεώσεις με βάση την λίστα που διαμοίρασε το υπουργείο Οικονομικών, οι τράπεζες θα κινηθούν ανεξάρτητα και ανάλογα με την πολιτική που προκρίνει η κάθε μία ξεχωριστά. Έτσι κάποιες τράπεζες προωθούν μαζικά τα πακέτα συναλλαγών, δηλαδή την δυνατότητα με ένα μηνιαίο κόστος π.χ. 5 ή 10 ευρώ να «αγοράζει» κάποιος συγκεκριμένο αριθμό συναλλαγών το μήνα, όπως η μεταφορά χρημάτων, η πληρωμή λογαριασμών, η ανάληψη μετρητών κλπ. Το μοντέλο αυτό εξυπηρετεί τις περιπτώσεις πελατών που κάνουν εκτεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων συναλλαγών, όπως το internet και το mobile banking.

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

Η τιμωρία του συνεπούς δανειολήπτη: Η δυσανάλογη επιβάρυνση

Στεγαστικά: Τα σχέδια για την επιδότηση των δανειοληπτών – Ποιους αφορούν

Τα σενάρια που επεξεργάζονται τώρα οι τράπεζες για καταθέσεις, προμήθειες και ρυθμίσεις

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News