Εισόδημα: Πόσα χρήματα πήγαν στην κατανάλωση, πόσα στην αποταμίευση

Τις συνιστώσες του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών αναλύει η Eurobank, στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων «Επτά Ημέρες Οικονομία», στο οποίο διαπιστώνεται ότι ο ρυθμός αποταμίευσης παραμένει σε θετικό έδαφος, παρότι υπολείπεται σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.  

Η βελτίωση του εισοδήματος, στηριζόμενη στην αύξηση των επιδοτήσεων προσωπικών επιχειρήσεων, στην ενίσχυση των κοινωνικών παροχών και στη μείωση των τρεχουσών φόρων και των κοινωνικών εισφορών, ανήλθε στα 94,9 δισ. ευρώ στο 9μηνο του 2021, σημειώνοντας άνοδο κατά 3,5 δισ. ευρώ ή κατά 3,9% σε σχέση με το 9μηνο του 2019. 

Τι ποσοστό αυτής της αύξησης οδηγήθηκε στην κατανάλωση και τι στην αποταμίευση; Ήταν επαρκείς οι ροές αποταμίευσης για να καλύψουν τις ροές επένδυσης των νοικοκυριών ή απαιτήθηκε δανεισμός; Ποια ήταν η εικόνα στο σύνολο της οικονομίας; 

Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ, το 3,1% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στο 9μηνο του 2021 οδηγήθηκε στην αποταμίευση και το υπόλοιπο στην κατανάλωση. 

Συγκεκριμένα, ο ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών το 2020 και το 2021 βελτιώθηκε σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, περίοδο κατά την οποία η κατανάλωση ήταν υψηλότερη από το διαθέσιμο εισόδημα. Αναλυτικά, διαμορφώθηκε στα 2,9 δισ. από 3,1 δισ. το 9μηνο του 2020 (3,5% του διαθέσιμου εισοδήματος) και -2,2 δισ. το 9μηνο του 2019 (-2,5% του διαθέσιμου εισοδήματος).  

Παρά ταύτα, παρέμεινε από τους χαμηλότερους ανάμεσα στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. Για παράδειγμα, σε χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, ο ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος ήταν στο 13,7%, 10,6% και 9,3% αντίστοιχα, ενώ στην Ευρωζώνη στο 18,5%.  

Επιπρόσθετα, η ενίσχυση του ρυθμού αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα, όπως και στα περισσότερα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης, στηρίχτηκε κυρίως στον συνδυασμό δύο προσωρινών παραγόντων, όπως τα lockdown και τα μέτρα στήριξης.  

H συσσώρευση πόρων για σκοπούς προφύλαξης έναντι πιθανών απωλειών εισοδήματος (π.χ. προσδοκίες για μείωση μισθών ή αυξημένων υποχρεώσεων στο κράτος όταν επανέλθει η δημοσιονομική πειθαρχία, με τον τελευταίο παράγοντα να εδράζεται στο γνωστό θεώρημα της ρικαρδιανής ισοδυναμίας) είχε σχετικά μικρότερο μερίδιο στην αύξηση της αποταμίευσης. 

Πέραν των αποταμιευτικών ροών των 2,9 δισ. στο 9μηνο του 2021, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα έλαβαν καθαρές μεταβιβάσεις κεφαλαίου ύψους 1,1 δισ. (επιχορηγήσεις επενδύσεων και λοιπών μεταβιβάσεων), συγκεντρώνοντας πόρους της τάξης των 4,1 δισ. για να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις και τη διαφορά ανάμεσα στις αγορές και τις πωλήσεις μη παραχθέντων περιουσιακών στοιχείων.  

Το σύνολο των επενδύσεων ανήλθε στα 3,4 δισ. (2,9 δισ. πάγια και 0,4 δισ. μεταβολή αποθεμάτων), ενώ η διαφορά ανάμεσα στις αγορές και τις πωλήσεις μη παραχθέντων περιουσιακών στοιχείων ήταν αρνητική στα 0,1 δισ.  

Ως εκ τούτου, οι αποταμιευτικές ροές μαζί με τις μεταβιβάσεις κεφαλαίου ήταν υψηλότερες από τις επενδύσεις, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά στην Ελλάδα για 2η συνεχή χρονιά να συσσωρεύσουν καθαρούς πόρους προς απόκτηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και αποπληρωμής δανείων (0,8 δισ. στο 9μηνο του 2021 και 1,5 δισ. στο 9μηνο του 2020). Το εν λόγω αποτέλεσμα εδράζεται στις έκτακτες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία και στην υψηλή δημοσιονομική παρέμβαση. 

Τέλος, στο σύνολο της οικονομίας, στο 9μηνο του 2021, η αποταμίευση διαμορφώθηκε στα 15,3 δισ. ή 11,3% του ΑΕΠ και οι καθαρές μεταβιβάσεις κεφαλαίου ανήλθαν στα 2,2 δισ. ή 1,6% του ΑΕΠ. Οι επενδύσεις ήταν της τάξης των 23,3 δισ. ή 17,2% του ΑΕΠ, με το εν λόγω μέγεθος να μην συνιστά πρόβλεψη για το σύνολο του έτους (16,5 δισ. πάγια + 6,8 δισ. μεταβολή αποθεμάτων).  

Βάσει των παραπάνω μεγεθών απαιτήθηκε καθαρή λήψη δανείων από το εξωτερικό της τάξης των 6,1 δισ. ή 4,5% του ΑΕΠ για να καλυφθεί το προαναφερθέν κενό. Ας σημειωθεί ότι για την αποφυγή υψηλών και παρατεταμένων ελλειμμάτων στο εξωτερικό ισοζύγιο, η αναμενομένη ενίσχυση του ΑΕΠ και των επενδύσεων τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να συνοδευτεί από αύξηση των αποταμιεύσεων. 

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

Χρ. Σταϊκούρας: Πού οφείλεται η αύξηση 4,7% στο διαθέσιμο εισόδημα

ΟΟΣΑ: «Δευτεραθλήτρια» η Ελλάδα στην αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος

Eurobank: Πώς τα νοικοκυριά ανέκτησαν τον χαμένο πλούτο της πανδημίας

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News