Alpha Bank: Γιατί η Ελλάδα θα ανακάμψει διαφορετικά από άλλες χώρες

Η πορεία και η ταχύτητα ανάκαμψης για χώρες, όπως η Ελλάδα, που παρουσιάζουν έντονη εξάρτηση από τον εισερχόμενο τουρισμό και τις αεροπορικές συνδέσεις αναμένεται να είναι διαφορετική από την αντίστοιχη άλλων χωρών, διαπιστώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων. Μεσοπρόθεσμα, θα πρέπει να επιδιωχθεί, εν μέρει, υποκατάσταση της εξωτερικής ζήτησης από την εσωτερική, ώστε να καλυφθεί, μερικώς, η ζημία και έως ότου παρέλθει ένα εύλογο χρονικό διάστημα που οι επισκέπτες θα μπορούν να ταξιδέψουν και πάλι με ασφάλεια, αναφέρουν οι οικονομολόγοι της τράπεζας.  

Αναλύοντας τα τελευταία στοιχεία του ΑΕΠ, η Alpha Bank διαπιστώνει πρώτον, ότι η ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες παρουσιάζει αξιοσημείωτες διακυμάνσεις σε περίπτωση αρνητικής, εξωτερικής διαταραχής, λόγω της έντονης εξωστρέφειας του τουριστικού κλάδου, ενώ παραμένει σχεδόν ανεπηρέαστη σε περίπτωση εσωτερικής, οικονομικής διαταραχής, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της ύφεσης την περασμένη δεκαετία. Δεύτερον, οι έντονες διακυμάνσεις της τουριστικής κίνησης και, επομένως, των ταξιδιωτικών εισπράξεων που προκύπτουν επηρεάζουν ανάλογα την πορεία του ΑΕΠ, επιβεβαιώνοντας την εξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τον τουρισμό και, συνεπώς, τη σχετικά, υψηλή έκθεσή της σε εξωγενείς διαταραχές.      

Επιπλέον, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι η χώρα μας δεν διαθέτει άλλη «βαριά βιομηχανία» εκτός από τον τουρισμό, για να αναλάβει το βάρος της ανάκαμψης στο άμεσο μέλλον. Προκειμένου, όμως, να μετριαστεί ο βαθμός εξάρτησής της από έναν και μόνο κλάδο, σε μακροχρόνιο ορίζοντα, θα πρέπει να διαφοροποιηθεί η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ κλάδων και, παράλληλα, να διαφοροποιηθούν οι επιμέρους αγορές εντός του τουριστικού κλάδου (π.χ. αγροτουρισμός, χειμερινός, πολιτισμικός, εκθεσιακός τουρισμός κ.λπ.), σημειώνει η τράπεζα.  

Τι έδειξαν τα στοιχεία του ΑΕΠ

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους επιβεβαιώνουν ότι: (α) η πανδημική κρίση στην Ελλάδα έγινε αισθητή, κυρίως, ως μία διαταραχή της εξωτερικής ζήτησης και (β) η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που υιοθετήθηκε, σε συνδυασμό με την ισχυρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, οδήγησε σε σημαντική άμβλυνση των επιπτώσεων στη συνολική δαπάνη και στις θέσεις απασχόλησης. Οι αναλυτές της Alpha Bank έβγαλαν τα εξής συμπεράσματα από την ανάλυση των εθνικολογιστικών στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και των συνιστωσών του:

Πρώτον, μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων στη χώρα μας, τον Μάϊο και τον Ιούνιο, η οικονομική δραστηριότητα, σταδιακά, έτεινε, κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους, προς μία «ατελή κανονικότητα», με έναν ασύμμετρο τρόπο μεταξύ των κλάδων δραστηριότητας. Η εξέλιξη αυτή αποτυπώθηκε στην αύξηση του ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου κατά 2,3% σε τριμηνιαία, εποχικά διορθωμένη βάση, έναντι αντίστοιχης μείωσης κατά 14,1% στο δεύτερο τρίμηνο, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η άνοδος του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, το τρίτο τρίμηνο του 2020, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, διαμορφώθηκε σε 12,6%, σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη του ΑΕΠ της Ελλάδας, εξέλιξη που συνδέεται πιθανώς με την πιο επιτυχή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης στη χώρα μας στο δεύτερο τρίμηνο, αλλά και τη μεγαλύτερη εξάρτησή της από τον τουρισμό στο τρίτο τρίμηνο.

Δεύτερον, η πτώση του ΑΕΠ, στο τρίτο τρίμηνο του 2020, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019, διαμορφώθηκε στο 11,7%, ελαφρώς μικρότερη συγκριτικά με τη συρρίκνωση του δευτέρου τριμήνου σε ετήσια βάση (14,2%) που ήταν αποτέλεσμα του καθολικού lockdown. Η μεγάλη υποχώρηση, σε ετήσια βάση, κατά το τρίτο τρίμηνο, αντικατοπτρίζει την άνευ προηγουμένου πτώση των τουριστικών εισπράξεων άνω του 70%, σε ετήσια βάση, σε αυτό το χρονικό διάστημα. Το επιχείρημα της ισχυρής εξάρτησης της οικονομίας από τον τουρισμό ενισχύεται, περαιτέρω, από δύο διαρθρωτικά χαρακτηριστικά: (α) τη σημαντική, άμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ (περίπου 7%, το 2019) αλλά και τη συνολική συνεισφορά (συμπεριλαμβανομένης της έμμεσης και της επαγόμενης), η οποία βάσει υπολογισμών του World Travel and Tourism Organization αντιπροσώπευε άνω του 20% του ΑΕΠ, το 2019, (β) το εποχικό πρότυπο του ελληνικού τουρισμού, αφού ο μεγαλύτερος όγκος των τουριστικών εισπράξεων συγκεντρώνεται στο τρίτο τρίμηνο (59%, κατά μέσο όρο, την τριετία 2017-2019). 

Τρίτον, η επίδραση της πανδημίας στους κλάδους του τουρισμού και των μεταφορών αντανακλάται στο γεγονός ότι ο κύριος παράγοντας της πτώσης του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο, σε ετήσια βάση, ήταν η κατακόρυφη πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 80%.

Τέταρτον, σε αντίθεση με την εξωτερική ζήτηση, η εγχώρια ιδιωτική και η δημόσια κατανάλωση, σημείωσαν άνοδο, στο τρίτο τρίμηνο, κατά 1% και 4,4%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 12% και 2,7%, αντίστοιχα, στο δεύτερο τρίμηνο, εξέλιξη που οφείλεται στη στήριξη των εισοδημάτων μέσω των έκτακτων, δημοσιονομικών μέτρων, καθώς και της υποστηρικτικής πιστωτικής πολιτικής. 

Πέμπτον, οι επενδύσεις μειώθηκαν οριακά, κατά 0,3%, στο τρίτο τρίμηνο του 2020, ενώ συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων, αυξήθηκαν κατά 31,5%. Ως αποτέλεσμα, η συνεισφορά των επενδύσεων στη μεταβολή του ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου ήταν σχεδόν μηδενική, ενώ η θετική συμβολή των αποθεμάτων (συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών διαφορών) αντίστοιχα, διαμορφώθηκε σε 2,5 ποσοστιαίες μονάδες. Είναι αξιοσημείωτο ότι -εν μέσω πανδημίας- οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό αυξήθηκαν κατά 6,3% και οι επενδύσεις σε κατοικίες κατά 32,3%. 

Συνολικά, στο πρώτο εννεάμηνο, παρατηρείται συρρίκνωση του ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος της τάξης του 8,5%. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, το εύρος της πτώσης του ΑΕΠ, για το 2020 συνολικά, εκτιμάται μεταξύ 9% και 10,5%, καταλήγει η Alpha Bank. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News