Μιλτ. Νεκτάριος στο «MR»: Μείωση 30% στις ασφαλιστικές εισφορές – Τώρα είναι η ώρα

Το Ταμείο Ανάκαμψης θα πριμοδοτήσει τους ρυθμούς ανάπτυξης έως το 2030 και άρα θα αναπληρώσει τις απώλειες από μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30%. Την εκτίμηση αυτή διατυπώνει στο «MR» ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Μιλτιάδης Νεκτάριος, ο οποίος χτυπά καμπανάκι για τη βιωσιμότητα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος, τονίζοντας ότι περίπου το 50-60% των συντάξεων χρηματοδοτεί ο κρατικός προϋπολογισμός.

Όλη η συνέντευξη

Η επικουρική ασφάλιση αλλάζει και εισάγεται το κεφαλαιοποιητικό σύστημα για τους νέους ασφαλισμένους. Πως κρίνετε την μεταρρύθμιση; Πιστεύετε πως θα μπορούσε την δεδομένη χρονική στιγμή να υπάρξει ανάλογο σύστημα και για τον πυλώνα της κύριας ασφάλισης;

Η κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης είναι η μεγάλη εκκρεμότητα της Μεταπολίτευσης. Στα καλά οργανωμένα συστήματα συντάξεων, όπως στις ΗΠΑ και στη Ευρώπη, η κεφαλαιοποίηση έχει ξεκινήσει από την δεκαετία του ’70 και ολοκληρώθηκε  στη δεκαετία του ’90. Η κεφαλαιοποίηση των επικουρικών συντάξεων ήταν το βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της γήρανσης των πληθυσμών στο Δυτικό κόσμο. Ένα καλά δομημένο Διανεμητικό σύστημα συντάξεων (κύριες συντάξεις) και ένα συμπληρωματικό κεφαλαιοποιημένο σύστημα επικουρικών συντάξεων αποτελούν τον ιδανικό συνδυασμό για την μείωση του κόστους του συνολικού συστήματος συντάξεων μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, τα τεράστια αποθεματικά που συσσωρεύουν τα κεφαλαιοποιημένα συστήματα συγκροτούν την θεσμική αποταμίευση στις σύγχρονες οικονομίες, και συμβάλλουν στην χρηματοδότηση των επενδύσεων και στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και στην εξυπηρέτηση του Δημόσιου χρέους. Στο πλαίσιο αυτό, είναι πολύ σημαντική η σχετική νομοθετική ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση.        

Η κυβέρνηση έχει προχωρήσει ήδη σε μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Σε ποιο επίπεδο πρέπει να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές για να μπορούμε να μιλάμε για μια ανταγωνιστική αγορά εργασίας αλλά και ένα βιώσιμο ασφαλιστικό;

Οι συνολικές ασφαλιστικές εισφορές πρέπει να μειωθούν κατά τουλάχιστον 30%. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για την σταδιακή μείωση των εισφορών διότι λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένονται σημαντικοί ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας μέχρι το 2030. Η οικονομική ανάπτυξη θα συμβάλλει στην αναπλήρωση των απωλειών στις εισροές του συστήματος συντάξεων λόγω της μείωσης των εισφορών. Όσον αφορά στη βιωσιμότητα του συστήματος συντάξεων μακροπρόθεσμα, πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι περίπου το 50-60% των συντάξεων χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Προς το παρόν υπάρχει μια περίοδος χάριτος,  μέχρι το 2032, οπότε θα επανέλθει η υποχρέωση της χώρας για την ετήσια εξυπηρέτηση του κολοσσιαίου Δημόσιου χρέους. Τότε θα κριθεί η ουσιαστική βιωσιμότητα του συστήματος συντάξεων, όταν ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να καταβάλλει περίπου ένα 15% του ΑΕΠ ετησίως για την εξυπηρέτηση του χρέους. Επειδή τότε θα είναι αργά για να ληφθούν διορθωτικά μέτρα, η μόνη λύση είναι να εφαρμοστεί τώρα η πρόταση των Νεκτάριου-Τήνιου (Πανεπιστήμιο Πειραιώς) για την συνολική ανασυγκρότηση του συστήματος συντάξεων της χώρας.        

Ως πρώην διοικητής του ΙΚΑ δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω τελικά εάν μέσω του ΕΦΚΑ έχει γίνει πραγματική ενοποίηση των ταμείων ή αποτελεί μια εικονική ενοποίηση;

Η δημιουργία του ΕΦΚΑ αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα συντάξεων της χώρας. Αλλά είναι άλλο πράγμα η «νομική» συγχώνευση των Ταμείων και εντελώς διαφορετικό η «λειτουργική» ενοποίηση των Ταμείων. Στο πλαίσιο της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του 2015, η οποία πρότεινε την δημιουργία του ΕΦΚΑ, είχε περιγραφεί και η τεχνική διαδικασία για την λειτουργική συγχώνευση. Αλλά, τόσο η προηγούμενη όσο και η σημερινή κυβέρνηση δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την «λειτουργική» συγχώνευση των  Ταμείων, με αποτέλεσμα την συσσώρευση εκατοντάδων χιλιάδων εκκρεμοτήτων στην έκδοση των συντάξεων. 

Μετά και την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία. Υπάρχει η σκέψη να δημιουργηθούν ασφαλιστικά προϊόντα που θα μπορούν να προστατεύουν επιχειρήσεις από σχετικούς κινδύνους;

 Σε  σειρά άρθρων έχουμε τεκμηριώσει ότι η Ιδιωτική ασφαλιστική αγορά δεν μπορεί να ασφαλίσει τον κίνδυνο της πανδημίας, διότι το εγχώριο  capacity των ασφαλιστικών αγορών είναι εξ αντικειμένου περιορισμένο, ενώ η διεθνής αντασφαλιστική αγορά δεν μπορεί να διασπείρει τον κίνδυνο, διότι η πανδημία επηρεάζει ταυτόχρονα όλες τις χώρες και τις οικονομίες. Επομένως, οι επιχειρήσεις μπορούν να ελπίζουν σε κάποια μερική προστασία μόνο από σχετικούς κρατικούς ασφαλιστικούς οργανισμούς. Τα πανεπιστήμια έχουν ήδη επεξεργαστεί σειρά εναλλακτικών μοντέλων κρατικών ασφαλιστικών οργανισμών για την πανδημία. Στο πλαίσιο αυτό, εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία θα αποδειχθούν τα Ομόλογα Καταστροφών από Πανδημίες. 

Θα μπορούσε να υπάρξει σύμπραξη του δημοσίου και της ιδιωτικής ασφάλισης για το κλάδο της υγείας στην Ελλάδα; Με ποιο μοντέλο θα μπορούσε να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο;

Το ένα από τα δύο μεγάλα προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) της χώρας είναι ότι το μέσο νοικοκυριό καλείται να πληρώσει από την τσέπη του το  40% των συνολικών δαπανών υγείας. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο σε όλη την Ευρώπη. Η λύση που έχει υιοθετηθεί σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης είναι δημιουργία σχημάτων ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα) μεταξύ του Δημόσιου τομέα Υγείας και των Ιδιωτικών Ασφαλιστικών Αγορών. Για την Ελλάδα, έχει εκπονηθεί από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς συγκεκριμένη πρόταση για την δημιουργία ΣΔΙΤ μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και της Ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς, με βάση το αντίστοιχο μοντέλο της Γαλλίας. Εκτιμάται ότι από τα 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ των συνολικών ιδιωτικών δαπανών υγείας, τουλάχιστον το ένα τρίτο θα μπορούσε να μετατραπεί σε ασφαλιστικό προϊόν, σε πρώτη φάση. Τα νοικοκυριά που θα αγόραζαν αυτό το προϊόν θα απαλλάσσονταν από τις καταστροφικές συνέπειες των ιδιωτικών πληρωμών σε περίπτωση ασθένειας (στη Γαλλία το 93% του πληθυσμού αγοράζει τέτοια συμπληρωματικά ιδιωτικά ασφαλιστήρια). Με τον τρόπο αυτό  σταδιακά η επιβάρυνση των νοικοκυριών για ιδιωτικές δαπάνες υγείας θα μειωνόταν σε ποσοστό κάτω του 20%.  

*O Μιλτιάδης Νεκτάριος είναι καθηγητής ιδιωτικής ασφάλισης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ) και κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος του Πανεπιστημίου TEMPLE (Philadelphia, USA). Διετέλεσε Διοικητής του ΙΚΑ (1999-2004), Πρόεδρος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών (2000-2004), Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής (1993-1999), Διευθύνων Σύμβουλος της Χρηματιστηριακής Β. Ελλάδος (1991-1993), Διετέλεσε Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (1993-96). Σήμερα είναι Πρόεδρος της ασφαλιστικής εταιρείας International Life.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News