Πότε είναι νόμιμη η εξαήμερη απασχόληση

Με τις διατάξεις των άρθρων 25 και 26 του ν. 5053/2023 επιχειρείται η επίλυση πάγιων προβλημάτων, που ανακύπτουν κατά την οργάνωση του προγράμματος των εναλλασσόμενων βαρδιών, σε επιχειρήσεις που είτε λειτουργούν επτά ημέρες συνεχώς, είτε έχουν 24ωρη λειτουργία πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα.

Οι διατάξεις για τη δυνητική απασχόληση την έκτη ημέρα σε προσωπικό που απασχολείται με πενθήμερη απασχόληση εφαρμόζονται σε δύο κατηγορίες επιχειρήσεων: α) Τις συνεχούς λειτουργίας (διαρκούς πυρός), που λειτουργούν (με εναλλασσόμενες βάρδιες) συνεχώς επτά ημέρες την εβδομάδα (24/7) και β) τις μη συνεχούς λειτουργίας που λειτουργούν πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα, από Δευτέρα έως Σάββατο, με εναλλασσόμενες βάρδιες. Και στις δύο περιπτώσεις οι διατάξεις μπορούν να εφαρμοστούν και σε επίπεδο παραγωγικής μονάδας (εκμετάλλευσης της επιχείρησης).

Για τις συνεχούς λειτουργίας επιχειρήσεις/εκμεταλλεύσεις: Πρόκειται για όσες λειτουργούν συνεχώς (24/7) και δεν χρειάζονται άδεια απασχόλησης ή λειτουργίας τις Κυριακές ή τις αργίες. Περιγράφονται στο άρθρο 7 του ΒΔ 748/66 (άρθρο 200 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου) και είναι μεταξύ άλλων βιομηχανίες που λειτουργούν όλο το 24ώρο, όπως παραγωγής τσιμέντων, ζυμαρικών, ζυθοποιίες, μονάδες παστερίωσης γάλακτος, διυλιστήρια, παραγωγής οξέων και χημικών λιπασμάτων, χαρτοποιίες κλπ. Επίσης, επιχειρήσεις μεταφοράς προσώπων, συνεργεία συγκολλήσεως ελαστικών (βουλκανιζατέρ), υπηρεσίες ταχυμεταφορών, πρατήρια διανομής πετρελαιοειδών και υγρών καυσίμων, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων και πλυντηρίων-λιπαντηρίων, μονάδες της εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), call centers, υπηρεσίες φύλαξης κ.α.

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25 του ν. 5053/2023 (άρθρο 182Γ του π.δ. 80/2022), οι εργοδότες επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για το προσωπικό τους, προκειμένου να κάνουν χρήση της έκτης μέρας της εβδομάδας, πρέπει να δηλώσουν αρχικά και υπευθύνως στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ ότι ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων. Δεν υπάγονται στις παραπάνω ρυθμίσεις οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις. Για αυτές και το προσωπικό τους ισχύουν όσα ορίζουν οι οικείες συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Για τις μη συνεχούς λειτουργίας, λειτουργούσες με βάρδιες: Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 26 του ν. 5053/2023 (άρθρο 182Β του π.δ. 80/2022), οι επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, δηλαδή απαγορεύεται να λειτουργούν χωρίς άδεια την Κυριακή, αλλά εφαρμόζουν εναλλασσόμενες βάρδιες επί 24 ώρες από Δευτέρα έως Σάββατο, μπορούν να απασχολούν προσωπικό, που έχει πενθήμερη απασχόληση, την έκτη ημέρα της εβδομάδας σε εξαιρετικές περιπτώσεις ιδιαίτερα αυξημένου φόρτου εργασίας. Η απασχόληση δηλαδή την έκτη ημέρα θα λαμβάνει χώρα σε ημέρα που υπό κανονικές συνθήκες ο εργαζόμενος θα ελάμβανε την εβδομαδιαία ανάπαυσή του, δηλαδή μία ημέρα από Δευτέρα έως Σάββατο. Προκειμένου, να κάνουν χρήση της έκτης ημέρας της εβδομάδας, πρέπει: i) να έχουν δηλώσει αρχικά και υπευθύνως στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ ότι ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων και ii) να δηλώνουν, κάθε φορά που επιθυμούν να κάνουν χρήση της έκτης ημέρας, εκ των προτέρων και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους, στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ ότι η επιχείρηση παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένο φόρτο εργασίας, για συγκεκριμένη περίοδο.

Η ειδική συνθήκη, του απρόβλεπτα ιδιαίτερα αυξημένου φόρτου εργασίας, υπόκειται σε έλεγχο της αρμόδιας υπηρεσίας της Επιθεώρησης Εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο εργοδότης πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύει ότι συντρέχει η παραπάνω εξαιρετική συνθήκη, εφόσον κληθεί από την Επιθεώρηση Εργασίας, ώστε να μην καταστεί η υιοθέτηση από την επιχείρηση του μοντέλου απασχόλησης την έκτη ημέρα μόνιμη κατάσταση.

Και στις δύο παραπάνω κατηγορίες, η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν δύναται να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες. Κατά την ημέρα αυτή δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης από τον εργαζόμενο. Το ημερομίσθιο καταβάλλεται με προσαύξηση 40%. Επίσης, για τις επιχειρήσεις που είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας και συνεπώς λειτουργούν νόμιμα με βάρδιες, χωρίς άδεια την Κυριακή, αν η απασχόληση την έκτη ημέρα συμπέσει με Κυριακή ή αργία, ο εργαζόμενος θα λάβει επιπλέον και την προσαύξηση 75% επί του ημερομισθίου του. Κατά την ημέρα αυτή δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης από τον εργαζόμενο.

Οι ανωτέρω εργοδότες υποχρεούνται να καταχωρίζουν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας, των εργαζομένων που θα απασχοληθούν κατά την έκτη ημέρα, στη δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους αυτούς.

Ειδικά οι εργοδότες επιχείρησης ή εκμετάλλευσης που έχει ενταχθεί στη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, οι οποίοι επιλέγουν να καταχωρίζουν απολογιστικά, για τους εργαζομένους τους, τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας, της οργάνωσης του χρόνου εργασίας και των υπερωριών, θα καταχωρούν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας της έκτης ημέρας έως τη λήξη του επόμενου ημερολογιακού μήνα από την πραγματοποίησή τους, με την ψηφιακή απολογιστική δήλωση αλλαγών ωραρίου, οργάνωσης χρόνου εργασίας και υπερωριών.

Η απασχόληση των εργαζομένων σύμφωνα και με τις δύο παραπάνω ρυθμίσεις, των άρθρων 25 και 26 του Ν 5053/2023 που αφορούν στις επιχειρήσεις συνεχούς από τη φύση τους και μη συνεχούς λειτουργίας αντίστοιχα, τελεί υπό την επιφύλαξη της τήρησης των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων, καθώς και της εφαρμογής των κανόνων για την υγεία και ασφάλειά τους. Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται τα άρθρα 162 έως 179.

Με βάση τους περιορισμούς των παραπάνω άρθρων η εβδομαδιαία απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει σε περίοδο τεσσάρων μηνών κατά μέσο όρο τις 48 ώρες εβδομαδιαίως, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών. Επίσης, οφείλεται να τηρούνται οι περιορισμοί για τη νυκτερινή απασχόληση και τις εναλλαγές βαρδιών και δεν πρέπει να παραβιάζεται και η συνεχόμενη ημερήσια 11ωρη ανάπαυση.

Ευνόητο είναι ότι η εβδομαδιαία εργασία δεν μπορεί να ξεπερνά τις έξι ημέρες την εβδομάδα.

Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν οι παραπάνω προβλέψεις, για την απασχόληση την έκτη ημέρα, η απασχόληση είναι παράνομη και εφαρμόζονται όσα ορίζει το άρθρο 8 του  Ν 3846/2010, δηλαδή επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις και προσαυξημένο ωρομίσθιο.

H Αλεξάνδρα Μπρούμου είναι προϊσταμένη της διεύθυνσης προγραμματισμού και συντονισμού επιθεώρησης εργασιακών σχέσεων της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας.

Διαβάστε επίσης:

Οι Έλληνες δουλεύουν περισσότερο από τους Ευρωπαίους – Τα επαγγέλματα με τα μεγαλύτερα ωράρια

Εξαήμερη εργασία: Πιθανό παράδειγμα για τη Γερμανία η Ελλάδα;

Αγορά εργασίας: Ο καλύτερος Μάρτιος των τελευταίων 23 ετών

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News