Εργασιακό trafficking: Ενα έγκλημα στο στόχαστρο της Επιθεώρησης Εργασίας

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κλείνει φέτος 75 χρόνια ζωής, η δε 10η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε ανάμνηση της υπογραφής της από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο Παρίσι στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Το όραμα για τη σύνταξη και την υπογραφή της Οικουμενικής Διακήρυξης ήταν ένας κόσμος χωρίς διακρίσεις και με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Είναι γεγονός όμως ότι οι αξίες και αρχές της Οικουμενικής Διακήρυξης κλυδωνίζονται από τις σοβαρές οικονομικές ανισότητες παγκοσμίως, τις ένοπλες συγκρούσεις, τις καταστάσεις κλιματικής ή ανθρωπιστικής κρίσης που οδηγούν στον εκτοπισμό χιλιάδων ανθρώπων, η δε συνεπακόλουθη ευαλωτότητα γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης.

Χαρακτηριστική περίπτωση εκμετάλλευσης της δυσμενούς κατάστασης που περιέρχονται, είναι η εμπορία ανθρώπων, ένα δυσώδες έγκλημα που προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και συντελείται από οργανωμένα δίκτυα σε διεθνές επίπεδο, εκμαυλίζει τον άνθρωπο και τον μετατρέπει σε εμπορεύσιμο προϊόν με σκοπό το κέρδος. Τα θύματα στρατολογούνται, απάγονται, μεταφέρονται, κατακρατώνται παράνομα ή υποθάλπονται με τη χρήση ή την απειλή βίας ή με εξαναγκασμό ή απατηλά μέσα, με σκοπό μεταξύ άλλων τη σεξουαλική ή την εργασιακή εκμετάλλευση, τις εγκληματικές δραστηριότητες ή την αφαίρεση οργάνων.

Ειδικά ως προς την εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση, τα θύματα εξαναγκάζονται να εργασθούν σε άλλη χώρα από τη χώρα προέλευσής τους κάτω από συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης, χωρίς ή με ελάχιστη αμοιβή. Σύμφωνα δε με την Παγκόσμια Έκθεση 2022 των Ηνωμένων Εθνών για την Εμπορία Προσώπων ποσοστό 38,8 % των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων που εντοπίστηκαν το 2020 ήταν θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης.

Μέσα σε μια τέτοια ζοφερή πραγματικότητα, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας έχει αναλάβει μία σειρά πρωτοβουλιών, με πλήρη επίγνωση του καίριου ρόλου της για τον εντοπισμό πιθανών θυμάτων. Ενδεικτικά, το καλοκαίρι του 2023 κλιμάκια της Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων πραγματοποίησαν από κοινού ελέγχους με στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας, προκειμένου να διαπιστωθούν παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, καθώς και περιπτώσεις πιθανών θυμάτων εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση.

Η ελεγκτική δράση στόχευε σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και σε σύνολο 271 ελέγχων διαπιστώθηκαν 165 παραβάσεις (αδήλωτη εργασία, παράνομη απασχόληση αλλοδαπών, παράνομη απασχόληση ανηλίκων, μη υποβολή ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας, χρονικά όρια εργασίας, υποδηλωμένη εργασία κ.α.) και επιβλήθηκαν 188 πρόστιμα ύψους 1.230.500 ευρώ. Περαιτέρω, εντός του 2023 έχουν ήδη λάβει χώρα στοχευμένες δράσεις εκπαίδευσης των στελεχών της Επιθεώρησης Εργασίας σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κρήτη σχετικά με τον εντοπισμό θυμάτων εργασιακού trafficking, σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Α21.

Είναι γεγονός ότι το έγκλημα της εμπορίας ανθρώπων είναι πολυπλόκαμο και διαρκώς εξελισσόμενο, ενώ τίθενται ολοένα και νέες προκλήσεις, ιδίως με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με αποτέλεσμα να απαιτούνται πολυεπίπεδες συνέργειες για την αντιμετώπισή του. Η Επιθεώρηση Εργασίας παρακολουθεί όχι μόνο τις εσωτερικές αλλά και τις διεθνείς εξελίξεις με σκοπό την πάταξη φαινομένων εκμετάλλευσης εργαζομένων και τελεί σε διαρκή εγρήγορση για την ενίσχυση του ελεγκτικού ρόλου της μέσα από τη διαρκή επιμόρφωση των στελεχών της, την υιοθέτηση καλών πρακτικών και την ενίσχυση των συνεργασιών.

Άλλωστε, η σημερινή παγκόσμια ημέρα μάς υπενθυμίζει όχι μόνον τον οικουμενικό και αδιαίρετο χαρακτήρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και το γεγονός ότι αυτά δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένα. Ο αγώνας για τη διαφύλαξή τους πρέπει να είναι διαρκής. 

* Ο Γιώργος  Τζιλιβάκης, Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, έχει διατελέσει επαγγελματικό στέλεχος στο χώρο του ανθρώπινου δυναμικού σε μεγάλες επιχειρήσεις. Από τις θέσεις αυτές έχει διευθύνει ομάδες στελεχών του ιδιωτικού τομέα, διαθέτοντας εμπειρία που του επιτρέπει να έχει σαφή κατανόηση της αγοράς εργασίας. Είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μεταπτυχιακού τίτλου στις Εργασιακές Σχέσεις, από το Πανεπιστήμιο Warwick της Μεγάλης Βρετανίας.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News