Παντελής Παντελιάδης: Ο παντοπώλης της METRO που ξεκίνησε με το γαϊδουράκι
Oταν στη μεταπολεμική περίοδο ο Παντελής Παντελιάδης δούλευε, όπως τα περισσότερα παιδιά εκείνη την εποχή, έμαθε μεταξύ άλλων να κάνει τον παντοπώλη με το γαϊδουράκι. Τότε μάλλον ούτε ο ίδιος φανταζόταν πως μερικές δεκαετίες αργότερα θα ήταν ένας από τους πρωτοπόρους στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, των μεγάλων παντοπωλείων δηλαδή, στην Ελλάδα. Τα βήματα βεβαίως μέχρι να φτάσει στο σημείο αυτό, και ακόμη παραπέρα στη συνέχεια, για τον αυτοδημιούργητο –με όλη τη σημασία της λέξης– επιχειρηματία, που έφυγε από τη ζωή στις 27 Ιανουαρίου 2022, ήταν πολλά και δύσκολα.
Ο Παντελής Παντελιάδης γεννήθηκε στην Ιερισσό της Χαλκιδικής το 1936, έναν τόπο πολύ φτωχό εκείνη την εποχή. Τέσσερα χρόνια πριν, ένας σεισμός είχε ισοπεδώσει το χωριό και όλα έπρεπε να χτιστούν από την αρχή. Πολλά στόματα, λίγο φαγητό, μετά ο πόλεμος, αργότερα ο Εμφύλιος, που σε κείνα τα μέρη ήταν άγριος.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, αν και ήταν ο μικρότερος της οικογένειας, αναγκάστηκε ο ίδιος, όπως και τα αδέλφια του, να δουλέψει σκληρά και με πείσμα, χαρακτηριστικά που τον συνόδευσαν σε όλη την επαγγελματική του πορεία.
Πήρε υποτροφία στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή της Θεσσαλονίκης και εκεί έμαθε να αγαπάει τη γη και τους καρπούς της. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και τα τελευταία χρόνια της ζωής του επέμενε να φυτεύονται δέντρα σε κάθε ελεύθερο κομμάτι γης των εταιρειών του, όπως ροδιές στο Cash & Carry της Βέροιας ή ελιές στα καταστήματα της Αρτας και του Κιάτου και στο εργοστάσιο της «Ηπειρος».
Οταν τελείωσε τη σχολή, παρέμεινε εκεί άλλα δύο χρόνια δουλεύοντας και στη συνέχεια, το 1957, πήγε στη Βιέννη για να σπουδάσει στην Ανώτατη Σχολή Εμπορίου. Φυσικά ταυτόχρονα εργαζόταν. Οχι μόνο διότι ήταν αναγκαίο, καθώς δεν ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας, αλλά διότι έτσι είχε μάθει από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Ετσι ήταν ο χαρακτήρας του. Ακόμη και όταν πλέον τα ηνία της METRO είχε αναλάβει ο γιος του, Αριστοτέλης, οι εργαζόμενοι αλλά και οι επισκέπτες των κεντρικών γραφείων της επιχείρησης σίγουρα θα τον συναντούσαν στο κτίριο, καθώς εξακολουθούσε να πηγαίνει εκεί. Οταν διοικούσε ο ίδιος, άλλωστε, δεν το έκανε μόνο από την ασφάλεια του γραφείου του. Με κάθε ευκαιρία επισκεπτόταν τα καταστήματα. Η Βιέννη δεν ήταν σημαντικός σταθμός μόνο για την επαγγελματική του πορεία, αλλά και για την προσωπική του ζωή. Εκεί γνώρισε την Ουρανία, τη μετέπειτα σύζυγό του, που ήταν στο πλάι του μέχρι τώρα, για 65 ολόκληρα χρόνια. Μαζί άλλωστε συνέχισαν τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Το 1974 αποφάσισε να κάνει την είσοδό του στην επιχειρηματική σκηνή της χώρας, ιδρύοντας μια μικρή εταιρεία εισαγωγών τροφίμων. Το επιχειρηματικό κλίμα ήταν πολύ δύσκολο ένεκα της πετρελαϊκής κρίσης. Την ίδια ώρα, όμως, η πτώση της χούντας και η μεταπολίτευση έδιναν έναν αέρα αισιοδοξίας για το μέλλον. Αυτός ο αέρας αισιοδοξίας, αλλά και ο στόχος να γίνει ο καλύτερος στον τομέα του, έδωσαν την ιδέα για το όνομα της εταιρείας: Optima, από τη λατινική λέξη που σημαίνει «βέλτιστη» και ταυτόχρονα αποτελεί τη ρίζα της αγγλικής λέξης optimistic που σημαίνει «αισιόδοξος».
Οι συνθήκες για το εμπόριο κάθε άλλο παρά εύκολες ήταν. Υποτιμήσεις της δραχμής, περιορισμοί στις εισαγωγές, πλαφόν στις τιμές πώλησης και επιτόκια δανεισμού ακόμη και 30%. Δύο χρόνια αργότερα έγινε συνεταίρος και ανέλαβε τη διεύθυνση πέντε πολύ μικρών σούπερ μάρκετ και πολύ γρήγορα πρόσθεσε σ’ αυτά έναν παράξενο για τα ελληνικά δεδομένα τύπο καταστήματος που είχε δει στο εξωτερικό: ήταν 1976, και η METRO που είχε δημιουργήσει ο Παντελής Παντελιάδης πρωτοπορεί και ανοίγει το πρώτο κατάστημα Cash and Carry στην Ελλάδα, στην οδό Πέτρου Ράλλη. Το 1977 εγκαινιάζεται και το πρώτο κατάστημα σούπερ μάρκετ METRO (κατάστημα λιανικής) στον Κορυδαλλό.
Οι συνθήκες ήταν δύσκολες, περίεργες και σε πολιτικό επίπεδο. Οι μνήμες από τις πρακτικές της χούντας, νωπές. Μια ιστορία που αφηγείται ο γιος του, Αριστοτέλης, επικεφαλής σήμερα της METRO, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: «Ενα απόγευμα εκείνη την εποχή έμαθα με τον πιο απλό τρόπο την έννοια της Δημοκρατίας. Είχε μια τυπική δουλειά σε ένα αστυνομικό τμήμα και μου είπε να περιμένω στο αυτοκίνητο. Επαιζε μια κασέτα με τραγούδια που μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν απαγορευμένα και του ζήτησα να μην κλείσει τη μουσική. Με κοίταξε ανήσυχος. “Μα, μπροστά στο τμήμα;” αναρωτήθηκε και μετά σήκωσε τους ώμους και έφυγε αφήνοντας τη μουσική να παίζει και λέγοντας “γιατί όχι, Δημοκρατία δεν έχουμε;” Κατάλαβα τότε ότι Δημοκρατία είναι να ακούς τη μουσική που σου αρέσει ακόμα και μπροστά σε ένα αστυνομικό τμήμα».
Το 1995 η Optima ανέλαβε την αποκλειστική διανομή των προϊόντων της «Ηπειρος» και το 1997 ο Παντελής Παντελιάδης απέκτησε το 100% της τελευταίας, μπαίνοντας πλέον και στην παραγωγή τυροκομικών προϊόντων.
Ολα αυτά τα χρόνια δέχθηκε πολλές προτάσεις μετοχικής συνεργασίας ή εξαγοράς από ξένους ομίλους. Δεν θέλησε ποτέ να συζητήσει κάποια. Ηταν περήφανος που οι εταιρείες ήταν 100% ελληνικές και ήθελε να παραμείνουν έτσι. Ηταν άλλωστε οι δικές του εταιρείες που μεγάλωσαν κάνοντας οι ίδιες εξαγορές: το 2016 η METRO αποκτά το δίκτυο της «Βερόπουλος» στην Ελλάδα, ενώ η Optima εξαγοράζει το 2017 τη Δομοκός Α.Ε. και το 2019 το εργοστάσιο ημίσκληρων τυριών που είχε η ΔΕΛΤΑ στην Ελασσόνα.
Θα περίμενε κάποιος ότι όλη αυτή η επιτυχία θα τον άλλαζε, θα τον έκανε να αποκτήσει άλλες συνήθειες. Ο Παντελής Παντελιάδης παρέμεινε απλός, μετρημένος, με τις ίδιες παρέες, και όταν επέστρεφε στην αγαπημένη του Ιερισσό απολάμβανε το ούζο και τους μεζέδες με τους φίλους του από τα παλιά. Ολη αυτή η επιτυχία δεν τον άλλαξε, δεν τον χάλασε. Εμεινε άνθρωπος ακέραιος και έγινε άνθρωπος με σοφία.
Διαβάστε επίσης:
METRO: Απεβίωσε ο ιδρυτής του ομίλου Παντελής Παντελιάδης
Αλλαγή φρουράς στα σούπερ μάρκετ: Τι φέρνει η αποχώρηση του Β. Σταύρου από την ΑΒ Βασιλόπουλος
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
