Πόσο ακόμα θα υπάρχουν άνθρωποι πίσω από τις οθόνες; Εργαζόμενοι χάνουν τη δουλειά τους από ένα ΑΙ chatbot

«Η πρώτη μας επαφή με τεχνητή νοημοσύνη στη δουλειά ήταν το περασμένο καλοκαίρι όταν εγκαταστάθηκε ένα εργαλείο μετάφρασης AI και ξεκινήσαμε να το χρησιμοποιούμε για τις συνομιλίες μας με κάποιους πελάτες. Λέγαμε τότε ότι η AI θα μας κλέψει τις θέσεις… Κάναμε πλάκα φυσικά χωρίς να ξέρουμε ότι λίγους μήνες αργότερα όντως θα χάσουμε τις δουλειές μας». Αυτό λέει η Μ., μια από τις πρώτες εργαζόμενες σε τμήμα υποστήριξης πελατών στην Ελλάδα, η οποία αναμένεται να χάσει τη δουλειά της λόγω αναπροσαρμογών της εταιρείας στην οποία εργάζεται και ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης στο backend της.

Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Goldman Sachs στις αρχές του 2023, πάνω από 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας αναμένεται ότι θα επηρεαστούν παγκοσμίως από την τεχνητή νοημοσύνη και chatbots όπως το ChatGPT, καθώς και από άλλα αυτοματοποιημένα συστήματα στους χώρους εργασίας. Όπως σημείωνε τότε, δεν πρόκειται απαραίτητα για απώλειες θέσεων εργασίας, αλλά για μεγάλο ποσοστό εργαζομένων που θα χρειαστεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει ή το αντικείμενο εργασίας του. Σύμφωνα με την «προφητεία» της διεθνούς κολοσσιαίας τράπεζας, οι δουλειές που κινδυνεύουν περισσότερο στο μέλλον από την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) είναι αυτές που περιλαμβάνουν θέσεις γραφείου και διοίκησης, αυτές του δημιουργικού, όπως σχεδιαστές και φωτογράφοι, αλλά και θέσεις που σχετίζονται με τη δημιουργία ψηφιακών εικόνων και βίντεο. Αντιστοίχως αναμένεται να επηρεαστούν και θέσεις στον τομέα της τεχνολογίας, όπως είναι όσοι αναπτύσσουν βιντεοπαιχνίδια, όσοι αναπτύσσουν λογισμικό και μηχανικοί, ενώ από την ΑΙ αναμένεται να επηρεαστούν και εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης.

Ωστόσο, ανάμεσα στους εργαζόμενους που κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους στα πλαίσια αναδιάρθρωσης πολλών εταιρειών, υπάρχει ακόμη μία κατηγορία που απειλείται άμεσα από την τεχνητή νοημοσύνη, ίσως πιο άμεσα από οποιονδήποτε άλλο κλάδο αυτή τη στιγμή. Πρόκειται για εργαζόμενους και εργαζόμενες σε τμήματα εξυπηρέτησης και υποστήριξης πελατών μεγάλων εταιρειών.

Εργαζόμενοι στον τομέα της εξυπηρέτησης στην Ελλάδα που χάνουν τη δουλειά τους μιλούν στο MR

H R. είναι από τους πρώτους υπαλλήλους εξυπηρέτησης στην Ελλάδα που βρίσκεται σε καθεστώς ανασφάλειας, αναμένοντας από στιγμή σε στιγμή την ανακοίνωση της απόλυσής της, καθώς η εταιρεία στην οποία εργάζεται, προχωρά σε περικοπές προσωπικού, λόγω ενσωμάτωσης τεχνητής νοημοσύνης στο backend της.

Σημειώνεται ότι, το MR απευθύνθηκε στην εταιρεία ζητώντας ένα σχόλιο, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Η R. εργάζεται τους τελευταίους δέκα περίπου μήνες στα ελληνικά γραφεία γνωστής πολυεθνικής εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, η 28χρονη απασχολείται ως Σύμβουλος Υποστήριξης σε ένα πολύγλωσσο τμήμα εξυπηρέτησης 13 ατόμων, στο οποίο παρέχει υποστήριξη σε γερμανόφωνους εμπόρους (merchants), πελάτες της ιδιόκτητης πλατφόρμας e-commerce παγκοσμίως. «Η εκπαίδευση που περάσαμε και η δουλειά μας είναι πολύ πιο τεχνικές, δεν κάνουμε την τυπική front-end (σ.σ. τηλεφωνική) υποστήριξη πελατών που ενδεχομένως φαντάζεστε». Όπως λέει, αυτή είναι και η πρώτη της «πραγματική» δουλειά. «Πρέπει να ομολογήσω ότι, παρότι δεν είμαι γεννημένη για υπάλληλος υποστήριξης πελατών, είμαι καλή σε αυτό που κάνω, μαθαίνω γρήγορα και λαμβάνω πολύ θετικό feedback από τους ανώτερούς μου».

Ωστόσο, όπως ανακοινώθηκε επισήμως στην ίδια αλλά και στους συναδέλφους της στην Αθήνα στα μέσα Νοεμβρίου 2023, η εταιρεία έχει σκοπό να κλείσει όλα τα πολύγλωσσα τμήματα εξυπηρέτησης, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Συγκεκριμένα, από τον Ιανουάριο του 2024 και στο εξής, τη δουλειά που μέχρι στιγμής έκαναν οι υπάλληλοι στα πολύγλωσσα τμήματα εξυπηρέτησης της εταιρείας παγκοσμίως, θα αναλάβει το τμήμα των Αγγλόφωνων Συμβούλων Εξυπηρέτησης (Core Services), οι οποίοι, με τη βοήθεια μετάφρασης της ΑΙ, θα εξυπηρετούν όλους τους merchants της πλατφόρμας σε όλο τον κόσμο.

[*Σημείωση: Ο όρος Core Services («Κεντρικές Υπηρεσίες») αναφέρεται στις βασικές υπηρεσίες ή λειτουργίες που είναι απαραίτητες για την επιτυχία μιας επιχείρησης. Παραδείγματα Core Services είναι οι πωλήσεις, η υποστήριξη πελατών, η διαχείριση προμηθειών, η έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Οι Αγγλόφωνοι Σύμβουλοι Υποστήριξης της εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου για την οποία μιλάμε, ανήκουν στις Κεντρικές Υπηρεσίες της εταιρείας και δεν αποτελούν πολύγλωσσο τμήμα, όπως τα τμήματα που παρέχουν υποστήριξη σε γερμανόφωνους και Γάλλους πελάτες. Επομένως, οι English Core Support Advisors είναι το μοναδικό τμήμα υποστήριξης πελατών της εταιρείας που δεν θα κλείσει.]

«Νομίζω ότι ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο όταν έμαθα ότι η εταιρεία αποφάσισε να διώξει εργαζομένους της παγκοσμίως και διάβασα μια ανακοίνωση που συνέδεε την απόφαση αυτή με την τεχνητή νοημοσύνη», λέει η 29χρονη Β., μια από τους υπαλλήλους υποστήριξης γερμανόφωνων πελατών της εταιρείας στην Ελλάδα και συμπληρώνει πως: «Είναι λογικό οι εργαζόμενοι να νιώθουν προδομένοι από την εταιρεία και αμήχανα μπροστά στον αντικαταστάτη τους». «Προσωπικά», όπως λέει, «δεν περίμενα να συμβεί κάτι τέτοιο. Είχα την εντύπωση ότι οι προηγούμενες απολύσεις σχετίζονταν με τμήματα που υιοθέτησαν την ΤΝ και απλοποίησαν περίπλοκες διαδικασίες για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, καθώς είναι αναμενόμενο με τη συνεχή εξέλιξη. Είναι παρόμοιο με το να επιμένει κάποιος να συνεχίζουν να υπάρχουν τα βίντεο κλαμπ, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν νέες τεχνολογίες για να παρακολουθεί κανείς ταινίες». Ο A. από την άλλη, ο οποίος δουλεύει στο πολύγλωσσο τμήμα εδώ και περίπου ένα χρόνο, λέει πως: «Πριν 5-6 μήνες που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε ΑΙ, το είδα αμέσως σαν “απειλή” τόσο για τη δουλειά μου όσο και για οποιοδήποτε τμήμα εξυπηρέτησης πελατών. Είναι σημαντικό για μένα να βρω μια δουλειά στο μέλλον, την οποία δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει η ΑΙ».

Τι θα γίνει, λοιπόν, με τους εργαζόμενους σε αυτά τα τμήματα και τι εναλλακτικές τους δίνει η εταιρεία;  

Η απόφαση ότι τα πολύγλωσσα τμήματα υποστήριξης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και παγκοσμίως, θα κλείσουν οριστικά μετά τον Δεκέμβρη, «ανακοινώθηκε σε εμάς», όπως λένε οι εργαζόμενοι, «το πρωί της Τετάρτης 15 Νοεμβρίου». Σύμφωνα με τη R.: «Παρότι είχαμε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που μας βοηθούσαν στη δουλειά μας ήδη από το καλοκαίρι, δεν περιμέναμε ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο, ήταν για όλους μας τεράστια έκπληξη, ενώ για κάποιους ακόμα και καταστροφικό». Αυτό επιβεβαιώνει και η M., επίσης εργαζόμενη στο γερμανικό τμήμα υποστήριξης πελατών: «Η πρώτη μας επαφή με τεχνητή νοημοσύνη στη δουλειά ήταν το καλοκαίρι όταν εγκαταστάθηκε ένα εργαλείο AI μετάφρασης. Κάπως έτσι λέγαμε ότι η AI θα μας κλέψει τις δουλειές, κάναμε πλάκα φυσικά γιατί δεν ξέραμε τότε ότι θα χάσουμε όντως τη δουλειά μας», λέει και συνεχίζει: «Υπήρξε ένα κύμα απώλειας θέσεων εργασίας το περασμένο καλοκαίρι, όμως, μείναμε με την εντύπωση ότι δεν θα επηρεάσει εμάς και ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τις θέσεις μας. Ωστόσο, στα μέσα Νοεμβρίου, μας ενημέρωσαν ότι το project δεν θα συνεχιστεί για όλα τα πολύγλωσσα τμήματα που μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν το AI».

Όπως λέει η R., «δεν υπάρχει χειρότερο timing, μόλις λίγες εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα» και συνεχίζει περιγράφοντας το κλίμα στο γραφείο, το οποίο, από τις αρχές της νέας χρονιάς, όλοι οι εργαζόμενοι θα χρειαστεί να αποχωριστούν. 

Στο γραφείο στην Αθήνα απασχολούνται περίπου 20 άτομα: μια ομάδα που παρέχει υποστήριξη σε γερμανόφωνους πελάτες και μία σε Γάλλους. Στο γερμανικό τμήμα δουλεύουν 12 Σύμβουλοι Υποστήριξης (Support Advisors) και 1 team leader, ενώ στο γαλλικό 6 ΣΥ και 1 TL. «Στην αρχή ήταν δύσκολο για μένα να περιβάλλομαι από τόσους πολλούς ανθρώπους για 8 ώρες την ημέρα, οι οποίοι μιλάγαμε 4 διαφορετικές γλώσσες», λέει η R και συνεχίζει περιγράφοντας το πόσο «δεμένη» ήταν η ομάδα. «Στην πορεία βεβαίως συνήθισα και μάλιστα άρχισα να απολαμβάνω το κλίμα και, κυρίως, το πώς, ενώ μιλούσαμε άλλες γλώσσες, καταφέραμε τόσοι άνθρωποι να συνυπάρξουμε. Σε επίπεδο δουλειάς ανταλλάσσαμε απόψεις, συμβουλές και λύσεις, ενώ στα διαλείμματα λέγαμε αστεία, γελούσαμε, αποφορτιζόμασταν. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό για τη δουλειά μας: να εργαζόμαστε από κοινού και να βοηθάμε ο ένας τον άλλον, ειδικά όταν είχαμε να κάνουμε με “απαιτητικούς” πελάτες ή τις δύσκολες ερωτήσεις τους», αφηγείται και βρίσκει σύμφωνο τον Α.: «Το εργασιακό κλίμα ήταν υπέροχο μέχρι που αποφάσισαν να μας διώξουν. «Κάθε ένας από την ομάδα μας είχε τις δικές του ποιότητες και έκανε την ομάδα καλύτερη στο σύνολό της», συμπληρώνει αργότερα η νεαρή υπάλληλος και εξηγεί τον λόγο που προτιμά να βγει ξανά στο «κυνήγι» αναζήτησης εργασίας παρά να μείνει στην εταιρεία, σε διαφορετικό πόστο.

«Προσωπικά, είμαι πολύ απογοητευμένη. Είχα μόλις φτάσει σε ένα σημείο όπου κατανοούσα πλήρως την πλατφόρμα, μπορούσα να εντοπίζω προβλήματα και να βρίσκω γρήγορα λύσεις, ενώ παράλληλα βοηθούσα και τους συναδέλφους μου όταν αυτό χρειαζόταν», υπογραμμίζει. «Θα μπορούσα όντως να κάνω αίτηση για άλλη θέση στην εταιρεία, όμως, από τη στιγμή που κλείνουν το τμήμα, κανείς μας δεν φαίνεται ιδιαίτερα ενθουσιασμένος να συνεχίσει να δουλεύει εκεί». Από τα 13 άτομα της γερμανικής ομάδας στην Αθήνα, περίπου 5-6 φαίνεται πως θα συνεχίσουν στην εταιρεία και ξεκίνησαν νέα εκπαίδευση στα τέλη Νοέμβρη, ελπίζοντας εργαστούν στη νέα τους θέση για μεγαλύτερο διάστημα. Οι υπόλοιποι 7, μαζί και ο team leader της ομάδας, περιμένουν από ώρα σε ώρα την απόλυσή τους κι έπειτα θα αναζητήσουν εργασία σε άλλη εταιρεία του κλάδου ή ακόμα και σε άλλο κλάδο. Η απόλυσή τους, όπως λένε οι εργαζόμενοι, θα τους ανακοινωθεί σε τρία στάδια, καθώς, δεν γίνεται, όπως φαίνεται, να απολυθούν όλοι ταυτόχρονα.

Σύμφωνα με κάποιους από τους εργαζόμενους, ο εργοδότης τους κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να τους κρατήσει στην εταιρεία, προτείνοντάς τους διάφορες εναλλακτικές. Για τη R. όμως, η επιλογή της τηλεφωνικής υποστήριξης, καθώς και οι βάρδιες που θα τη συνόδευαν τα Σαββατοκύριακα, δεν συνιστούν ελκυστική πρόταση. Επομένως, όπως μας λέει, θα συνεχίσει να εργάζεται στην εταιρεία μέχρι το τέλος του έτους -ή μέχρι να ανακοινωθεί η απόλυσή της- και από την 1η Ιανουαρίου του 2024 θα αναζητήσει αλλού δουλειά. Δεδομένου ότι δεν εργάζεται στην εταιρεία για περισσότερο από ένα χρόνο, δεν δικαιούται να λάβει αποζημίωση. 

«Αυτό που με πληγώνει ηθικά», λέει η R., «είναι ότι η απόφαση αυτή ήταν οριστική και προκαθορισμένη, δεν θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει κάτι διαφορετικά ή καλύτερα. Δεν ήταν μια απόφαση που πάρθηκε για λόγους ποιότητας, δεν είναι ότι δεν κάναμε καλά τη δουλειά μας, αλλά ήταν μια στρατηγική απόφαση “από πάνω”. Ως Σύμβουλος Υποστήριξης που έδωσε τον καλύτερό της εαυτό και πάντα προσπαθούσε να βελτιώνεται και να ξεχωρίζει, είναι αποθαρρυντικό να είσαι “θύμα” μιας τέτοιου είδους εταιρικής στρατηγικής». Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνει η R. σε άλλο σημείο, η γερμανική αγορά αντιστοιχεί μόλις στο 3% της συνολικής αγοραστικής δύναμης της εταιρείας, επομένως φαίνεται να είναι «περιθωριακή» στα μάτια του διοικητικού συμβουλίου και των υπευθύνων για τη λήψη τέτοιων στρατηγικών αποφάσεων.

«Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη bots/τεχνητή νοημοσύνη, ενώ όλο και περισσότερες θα ενταχθούν σύντομα σε αυτόν τον τύπο προσαρμογής λόγω ΑΙ», λέει με τη σειρά της η M. και παραδέχεται ότι αυτό είναι απαραίτητο, σε ένα βαθμό, για τις περισσότερες εταιρείες, προκειμένου, όπως λέει, «να εξοικονομήσουν χρήματα». «Σε έναν κόσμο που αλλάζει, οι νέες τεχνολογίες αντικαθιστούν ορισμένες παλαιότερες πρακτικές, και αυτό πρέπει να αναμένεται γιατί έχει και τα θετικά του», εκλογικεύει με τη σειρά της η Β. «Αυτό όμως που με ενόχλησε είναι η “απληστία” και η μη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού σε άλλες θέσεις. Ως κερδοφόρα εταιρεία θα μπορούσε, ως μέρος της εξέλιξής της, να προάγει τη δημιουργία και διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών για τους εργαζόμενούς της. Μεγάλες εταιρείες και κέντρα εξουσίας παγκοσμίως αμελούν εγκληματικά τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τους ανθρώπους», καταγγέλλει η Β.

«Φθίνει η ποιότητα υποστήριξης, χάνεται η προσωπική επαφή», λένε οι εργαζόμενοι

«Η τεχνητή νοημοσύνη», σύμφωνα με τον Α., «δεν θα μπορέσει ποτέ να αντικαταστήσει την ανθρώπινη ενσυναίσθηση και δεν θα μπορέσει ποτέ να δώσει όσα θελήσει ένας πελάτης. Τα bots είναι σαφώς πιο γρήγορα στις απαντήσεις τους, είναι, όμως, πολύ πιο επιρρεπή σε λάθη. Πώς θα είναι σε θέση να κάνει τη δουλειά μου όπως την έκανα εγώ;», διερωτάται.

Μέχρι πρότινος, όταν ένας πελάτης «άνοιγε ticket» για να συνομιλήσει με κάποιον σύμβουλο υποστήριξης της πλατφόρμας, η διαδικασία ήταν λίγο έως πολύ προβλεπόμενη: ανάγνωση, κατανόηση του προβλήματος και παροχή λύσης για το πρόβλημα. Όπως αναφέρει η 29χρονη Β., «κάθε εργαζόμενος με τον καιρό υιοθετεί και ταυτίζεται με την εταιρεία. Αφιερώνει 8 ώρες και ενίοτε αυτοπροσδιορίζεται από την εργασία του. Ειδικά εμείς που ασχολούμαστε με πελάτες, εκτός από τον μισθό, το απολαμβάνουμε όταν λύνουμε περίπλοκα προβλήματα και εισπράττουμε από τον πελάτη την ανακούφισή του, την χαρά και ευγνωμοσύνη του».

Ωστόσο, από τις αρχές του νέου έτους και στο εξής, πίσω από την οθόνη θα βρίσκεται μόνο η Αγγλόφωνη Ομάδα Υποστήριξης πελατών, η οποία θα είναι επιφορτισμένη, με την υποστήριξη της τεχνητής νοημοσύνης, να απαντάει σε ερωτήσεις και να παρέχει καθοδήγηση στους merchants που πληρώνουν συνδρομή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα εμπορίου. 

Στη νέα συνθήκη υποστήριξης των πελατών με ΑΙ, οι εργαζόμενοι στα πολύγλωσσα τμήματα λένε πως προβληματίζονται, τόσο για την ικανότητα των αυτοματοποιημένων συστημάτων γενικότερα στο να κατανοούν τις διαφορετικές νοοτροπίες, κουλτούρες αλλά και ανάγκες των πελατών, όσο και για την αποδοτικότητα των ΑΙ συστημάτων -σε αυτή τη φάση τουλάχιστον- σε ό,τι αφορά την ικανοποιητική απόδοση νοήματος σε όλες τις γλώσσες. Σύμφωνα με τη M. από το γερμανικό τμήμα υποστήριξης στην Αθήνα: «Το AI είναι ικανό να μεταφράζει σε διάφορες γλώσσες. Ωστόσο, είναι αδύνατον να αποκτήσει την αίσθηση και να ανταποκριθεί επαρκώς σε ορισμένες γλώσσες, καθώς κάποιοι έμποροι, όπως αυτοί από τη Γερμανία ή τη Γαλλία, είναι πολύ απαιτητικοί και δεν μπορούν απλά να “αποπλανηθούν” από ένα ρομπότ».

Όπως υπογραμμίζει η R. με τη σειρά της: «Είχαμε ήδη χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη το καλοκαίρι για μια εβδομάδα προκειμένου να συνομιλήσουμε με Πορτογάλους, Ολλανδούς και Τούρκους πελάτες. Συνειδητοποιήσαμε τότε ότι η μετάφραση της ΑΙ χρειάζεται ακόμα πολλές βελτιώσεις, αφενός για να βοηθήσει εμάς στη δουλειά μας και αφετέρου για να ικανοποιήσει τους πελάτες/εμπόρους. Όταν άκουσα, λοιπόν, ότι από τον Ιανουάριο θα κλείσουν όλα τα multilingual τμήματα και θα παραμείνουν μόνο οι Αγγλόφωνοι Σύμβουλοι Υποστήριξης (Core Services) που θα λύνουν υποθέσεις μαζί με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, η αλήθεια είναι ότι αμφέβαλα για το εάν αυτή είναι μια καλή απόφαση από πλευράς της εργοδότριας εταιρείας».

Όταν κλείνει η συνομιλία με έναν merchant στην πλατφόρμα, εκείνος έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει την επικοινωνία του με τον Σύμβουλο Υποστήριξης μέσω τριών emojis: χαμογελαστό, ουδέτερο, απογοητευμένο. Σύμφωνα με υπάλληλο εξυπηρέτησης της εταιρείας, το γερμανικό τμήμα είχε πάνω από 90% θετικές αξιολογήσεις από τους merchants κάθε μήνα, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με το 44% που αξιολογήθηκαν θετικά οι English Core Support Advisors, όταν χρησιμοποίησαν το εργαλείο ΑΙ μετάφρασης για να υποστηρίζουν συνομιλίες με Πορτογάλους πελάτες. «Αυτά τα νούμερα», όπως επισημαίνει η υπάλληλος, «δείχνουν πολύ ξεκάθαρα ότι η μετάφραση AI δεν είναι έτοιμη για να μπορεί να αντικαταστήσει τους Γερμανούς Συμβούλους Υποστήριξης». 

Η R., διερωτάται επίσης για το εάν η ΤΝ έχει την επικοινωνιακή και αντιληπτική ικανότητα που απαιτείται από έναν φυσικό υπάλληλο ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε επιμέρους και πιο περίπλοκα concepts και αιτήματα πελατών, καθώς και στις διαφορετικές ανάγκες που μπορεί να έχει, για παράδειγμα, ένας Γάλλος, ένας Τούρκος, ένας Ολλανδός ή ένας Πορτογάλος πελάτης. «Το επικοινωνιακό και κοινωνικό κομμάτι δεν μπορεί να καλυφθεί από την τεχνητή νοημοσύνη ή από οποιοδήποτε τυποποιημένο εργασιακό manual του τύπου: “Τι πρέπει να ξέρετε για τους γερμανούς εμπόρους”.  Η Β. συμφωνεί σε αυτό και προσθέτει πως η αποδοτικότητα του ΑΙ συστήματος στην υποστήριξη Γερμανόφωνων πελατών της εταιρείας ενδέχεται να περιοριστεί σε «μια τυπική εξυπηρέτηση», αφού, σύμφωνα με την ίδια, «για τα πιο περίπλοκα προβλήματα και την ποιοτική εξυπηρέτηση, η ΑΙ δεν μπορεί να συγκριθεί με τους ανθρώπους». 

Το ίδιο και η Μ. υποθέτει πως τα νέα εργαλεία ΑΙ που ενσωματώνουν οι εταιρείες στο backend τους, αφενός θα είναι «κάπως χρήσιμα», αφετέρου «θα φθίνουν την ποιότητα της υποστήριξης που προσφέρουν οι εταιρείες στους πελάτες και η προσωπική επαφή θα χαθεί». Όπως τονίζει: «Είναι μόνο θέμα χρόνου πριν αναγνωρίσουν οι εταιρίες ότι η ΤΝ δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει τους ανθρώπους. Το να είσαι ψηφιακός δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι και καλός». Το ίδιο και ο Λ., ο οποίος προβλέπει πως οι εταιρείες θα ξεκινήσουν πάλι, αργά ή γρήγορα, να αναζητούν ανθρώπινα χέρια. «Και εγώ, σαν πελάτης, προτιμώ να μιλάω με εκπρόσωπο παρά με μηχανή», σημειώνει η Β., εργαζόμενη στο τμήμα εξυπηρέτησης Γερμανόφωνων πελατών στην Ελλάδα. «Χρησιμοποιώ την ΤΝ και θα συνεχίζω να την χρησιμοποιώ σαν εργαλείο γιατί ασχολούμαι αρκετά με τον γραπτό λόγο και για κώδικα», λέει η 29χρονη και συνεχίζει: «Ανησυχώ, όμως, για την κακοδιαχείριση, δεν θα ήθελα να φτάσουμε στο σημείο να αντικαθιστά τον άνθρωπο, ειδικά σε τομείς που είναι σημαντική η ανθρώπινη επαφή». 

Αντίστοιχα, η R. θεωρεί πως η ΤΝ δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα χρόνια εμπειρίας ή μια οργανική συνομιλία με ένα φυσικό πρόσωπο, περιγράφοντας τη βασική διαφορά ανάμεσα στην ανθρώπινη εργασία και την τεχνητή νοημοσύνη: την αδυναμία της δεύτερης να βιώνει συναισθήματα και να επιδεικνύει ενσυναίσθηση. «Έχω συνομιλίες που ξεκίνησαν με θυμωμένους πελάτες να ξεσπούν πάνω μου, οι οποίες μετατράπηκαν σε θετικές αξιολογήσεις, απλώς επειδή τους έδειχνα κατανόηση, τους έδινα χρόνο να ξεθυμάνουν, ενώ κάναμε και λίγο χιούμορ κάποιες φορές. Αυτός ο συνδυασμός είναι πολύ δύσκολο, είναι ακατόρθωτο βασικά να επιτευχθεί από κάποιον που δεν γνωρίζει πραγματικά τη νοοτροπία και τη γλώσσα». Η Β., με τη σειρά της, προσθέτει σχετικά πως: «Υπάρχουν διαφορές νοοτροπίας ακόμα και μεταξύ των γερμανόφωνων πελατών, Αυστριακών και Ελβετών, για παράδειγμα, στον τρόπο που τους χαιρετάς ή τους κατευνάζεις όταν υπάρχει ένα σοβαρό, ακόμα και άλυτο, πρόβλημα».

Σημειώνεται ότι, το πόσο αποδοτικά θα είναι τα εργαλεία ΤΝ, αλλά και το πόσο ικανοποιημένοι θα είναι στο εξής οι merchants, πελάτες της ιδιόκτητης πλατφόρμας e-commerce, δεν είναι κάτι προδιαγεγραμμένο, ούτε είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Μένει να φανεί.

Όπως και να’χει, η κατάσταση στην αγορά εργασίας είναι ούτως η άλλως αμείλικτη, ενώ οι ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας και το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον, φαίνεται να οδήγησαν πολλές εταιρείες φέτος σε αναδιάρθρωση που έφτασε μέχρι και σε περικοπές ανθρώπινου δυναμικού. Η προαναφερόμενη εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου δεν είναι προφανώς η μόνη που επενδύει σε τεχνητή νοημοσύνη με «παράπλευρο κόστος» την απώλεια θέσεων εργασίας. Ακολουθεί αυτό που ήδη κάνουν εδώ και αρκετό καιρό πολλές ακόμη εταιρείες στον κόσμο: ενσωματώνει ΤΝ στο backend της για να διατηρήσει την ισχύ των επιχειρήσεών της και να τις βοηθήσει να ευδοκιμήσουν στη σημερινή ανταγωνιστική αγορά.

Ποιες εταιρείες έκαναν χιλιάδες περικοπές το 2023 

Τον Ιανουάριο του 2023, η Alphabet, μητρική εταιρεία της Google, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να περικόψει 12.000 θέσεις εργασίας, μεγαλώνοντας τη λίστα απολύσεων στον τομέα της τεχνολογίας και των μέσων ενημέρωσης, στην οποία περιλαμβάνονται ήδη οι Microsoft, Meta, Amazon, Salesforce, το BuzzFeed, αλλά και η Vox Media.

Ειδικότερα, τόσο oι Alphabet και Microsoft (MSFT) όσο και η Vox Media, ανακοίνωσαν τον ίδιο μήνα απολύσεις που επηρέασαν περισσότερους από 22.000 εργαζόμενους. H απόφαση των τριών αυτών κολοσσιαίων εταιρειών έγινε γνωστή λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση χιλιάδων απολύσεων που έγιναν νωρίτερα τον Γενάρη του 2023 από την Amazon, την Goldman Sachs και τη Salesforce. 

Περισσότερες επιχειρήσεις πλέον φαίνεται να πράττουν το ίδιο, καθώς μετά την πολιτική των «επιθετικών» προσλήψεων των τελευταίων δύο ετών, οι διοικήσεις τους αποφασίζουν πλέον να προχωρήσουν ακόμα και σε μειώσεις θέσεων εργασίας.

Ακολουθεί μια λίστα με μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες και εταιρείες μέσων ενημέρωσης, οι οποίες, μέσα στο 2023, προχώρησαν σε «πάγωμα» μισθών, απολύσεις προσωπικού και γενικότερα αλλαγές στη διάρθρωση και τον τρόπο λειτουργίας τους. Αρκετές από αυτές, μάλιστα, ανέφεραν την τεχνητή νοημοσύνη ως λόγο για απολύσεις εργαζομένων και επανεξέταση νέων προσλήψεων τους τελευταίους μήνες, καθώς η Silicon Valley πασχίζει να προσαρμοστεί στις ταχύτατες εξελίξεις της τεχνολογίας που αναπτύσσονται στον τομέα της. Σημειώνεται ότι αρκετές από τις παρακάτω εταιρείες τεχνολογίας είχαν προχωρήσει σε προσλήψεις χιλιάδων υπαλλήλων τα τελευταία χρόνια, όταν η στροφή στην ψηφιοποίηση, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δημιούργησε τεράστια ζήτηση για τις υπηρεσίες τους. 

Οι περισσότερες big tech εταιρείες αύξησαν τότε κατά πολύ το προσωπικό τους, αφενός για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις εν μέσω lockdowns, αφετέρου γιατί η covid και post-covid εποχή, δημιούργησαν την πεποίθηση ότι θα ανοίξουν νέες αγορές. Κάπως έτσι, στο πλαίσιο εξορθολογισμού και αναδιάρθρωσης, αρκετές εταιρείες προχωρούν σήμερα σε απολύσεις προσωπικού, ακόμα και οριστικό κλείσιμο τμημάτων, τα οποία ενδεχομένως δεν τους είναι πια χρήσιμα.

Microsoft

Με ένα memo προς τους υπαλλήλους του στις 18 Ιανουαρίου 2023, ο CEO της Microsoft, Satya Nadella, ανακοίνωσε ότι η εταιρεία πραγματοποιεί σημαντικές αλλαγές στη διάρθρωσή της, οι οποίες θα οδηγήσουν στην κατάργηση 10.000 θέσεων εργασίας έως το τέλος του Μαρτίου 2023.

«Ζούμε σε περιόδους σημαντικών αλλαγών και καθώς συναντώ πελάτες και συνεργάτες, μερικά πράγματα είναι ξεκάθαρα», έλεγε τότε ο Nadella από το Ντάβος. «Ενώ είδαμε τους πελάτες να επιταχύνουν τις ψηφιακές δαπάνες τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τώρα τους βλέπουμε να βελτιστοποιούν τις ψηφιακές τους δαπάνες για να κάνουν περισσότερα με λιγότερα».

Λίγες ημέρες αφότου η Microsoft ανακοίνωσε σχέδια για την απόλυση 10.000 υπαλλήλων στο πλαίσιο ευρύτερων μέτρων περικοπής κόστους, η εταιρεία επιβεβαίωσε ότι πραγματοποιεί μια επένδυση «πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων» στην OpenAI, εταιρεία που βρίσκεται πίσω από το ChatGPT. Τον Μάρτιο, στην ίδια επιστολή προς το προσωπικό που χρησιμοποίησε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ για να ανακοινώσει τα σχέδια για την απόλυση άλλων 10.000 εργαζομένων (μετά την περικοπή 11.000 θέσεων τον Νοέμβριο του 2022), ο διευθύνων σύμβουλος της Meta περιέγραψε επίσης σχέδια για μεγάλες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη.

Λίγο μήνες αργότερα, τον Ιούλιο 2023, μόλις μία εβδομάδα μετά την έναρξη του οικονομικού έτους του 2024, η Microsoft ανακοίνωσε ότι θα απολυθούν ακόμα 276 υπάλληλοι, κυρίως στα τμήματα εξυπηρέτησης πελατών, υποστήριξης και πωλήσεων, σύμφωνα με τον ιστότοπο GeekWire που μετέφερε πρώτο τις πληροφορίες. Πωλητές και στελέχη δημοσίευσαν τότε μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνωστοποιώντας ότι έχασαν τη δουλειά τους.

«Οι προσαρμογές του οργανισμού και του εργατικού δυναμικού είναι απαραίτητο και τακτικό μέρος της διαχείρισης της επιχείρησής μας», ανέφερε σε email εκπρόσωπος της εταιρείας και πρόσθετε ότι: «Θα συνεχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα και να επενδύουμε σε στρατηγικούς τομείς ανάπτυξης για το μέλλον μας και για την υποστήριξη των πελατών και των συνεργατών μας».

Πάγωμα μισθών στη Microsoft

Τον Μάιο του 2023, η Microsoft ανακοίνωνε την απόφαση να «παγώσει» τις αμοιβές σε όλους τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης για φέτος, προκειμένου να μειώσει το λειτουργικό κόστος σε περίοδο έντονης οικονομικής αβεβαιότητας. Πρόκειται για μια κίνηση που ήρθε σε συνέχεια των περικοπών που έγιναν στις υπόλοιπες μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ.

Σε εσωτερικό σημείωμα του διευθύνοντος συμβούλου της Microsoft αναφερόταν ότι η κίνηση «παγώματος» πληρωμών κρίθηκε απαραίτητη, προκειμένου να εξοικονομηθούν πόροι για τις επενδύσεις που δρομολογεί η εταιρεία στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. 

Όπως έλεγε στο memo: «Ως ανώτερη ηγετική ομάδα, δεν παίρνουμε αυτή την απόφαση ελαφρά τη καρδία, αφού την έχουμε εξετάσει για αρκετούς μήνες. Φέτος οι οικονομικές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές σε πολλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της καταναλωτικής ζήτησης, της αγοράς εργασίας και των επενδύσεων που απαιτούνται για τον επόμενο κύκλο καινοτομίας».

Alphabet (Google)

Η μητρική εταιρεία της Google, Alphabet, ανακοίνωσε, την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου, ότι απολύει 12.000 εργαζομένους σε διάφορους κλάδους και περιφέρειες, ή το 6% του εργατικού δυναμικού της.

Σημειώνεται ότι η Alphabet προσέλαβε 50.000 εργαζόμενους τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς η πανδημία δημιούργησε μεγαλύτερη ζήτηση για τις υπηρεσίες της. Ωστόσο, οι πιο πρόσφατοι φόβοι ύφεσης έκαναν τους διαφημιστές να αποσυρθούν από τις ψηφιακές διαφημίσεις, τον «πυρήνα» δηλαδή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.

«Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε δει περιόδους δραματικής ανάπτυξης», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Sundar Pichai σε ένα σημείωμα προς τους υπαλλήλους. «Για να προσαρμοστούμε και να τροφοδοτήσουμε αυτή την ανάπτυξη, κάναμε προσλήψεις που αντιστοιχούσαν σε μια διαφορετική οικονομική πραγματικότητα από αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα».

Οι περικοπές στην Alphabet ήρθαν μερικές ημέρες αφότου η ανταγωνίστρια Microsoft ανακοίνωσε ότι θα απολύσει 10.000 υπαλλήλους.

Η είδηση για τις απολύσεις σε Google και Microsoft ήρθε στη διάρκεια μιας περιόδου οικονομικής αβεβαιότητας και τεχνολογικών προσδοκιών, καθώς και οι δύο εταιρείες επενδύουν σε Generative AI («Γενετική ΑΙ»).

«Είμαι βέβαιος για την τεράστια ευκαιρία μπροστά μας χάρη στη δύναμη της αποστολής μας, στην αξία των προϊόντων και των υπηρεσιών μας και στις πρώιμες επενδύσεις μας στην AI», έγραψε ο Pichai στο σημείωμα.

Amazon

Τον Ιανουάριο του 2023, ο διευθύνων σύμβουλος της Amazon, Andy Jassy, ανακοίνωσε σχέδια για τη μείωση 18.000 θέσεων εργασίας παγκοσμίως, εστιάζοντας σε επιχειρηματικούς και τεχνολογικούς ρόλους ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής συγχώνευσης.

Αυτή η κίνηση, που αποκαλύφθηκε αρχικά το Νοέμβριο του 2022, ξεκίνησε με απολύσεις που αντιστοιχούν περίπου στο 1% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, ή στο 3% του εταιρικού προσωπικού, σύμφωνα με στοιχεία του mondo.com.

Στα τέλη Απριλίου 2023, πραγματοποιήθηκαν επιπλέον απολύσεις στον τομέα των Υπηρεσιών Ιστού της Amazon (AWS).

Πιο πρόσφατα, τον Νοέμβριο του 2023, η Amazon μείωσε περαιτέρω το προσωπικό της καταργώντας 180 θέσεις εργασίας από το τμήμα του gaming.

Σημειώνεται ότι, τόσο η Amazon και η Google, όσο και άλλοι τεχνολογικοί κολοσσοί που μείωσαν φέτος το προσωπικό τους, είχαν προχωρήσει τα προηγούμενα χρόνια σε μαζικές και αθρόες προσλήψεις, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Η Microsoft είπε τους τελευταίους μήνες ότι οι πελάτες αναζητούν τρόπους για να εξοικονομήσουν χρήματα στον λογαριασμό τους για το cloud computing.

Vox Media

Ο εκδότης του ιστότοπου ειδήσεων Vox, ο ιστότοπος τεχνολογίας The Verge και το New York Magazine, ανακοίνωσαν στις 20 Ιανουαρίου ότι απολύουν το 7% του προσωπικού τους, ή περίπου 130 άτομα. 

Συγκεκριμένα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Vox Media, Jim Bankoff, ενημέρωσε τους υπαλλήλους του για τις περικοπές με ένα memo, το οποίο αναφερόταν μεταξύ άλλων στο «απαιτητικό οικονομικό περιβάλλον που επηρεάζει την επιχείρησή μας και τη βιομηχανία μας». Οι περικοπές, όπως έλεγε ο Bankoff, θα επηρεάσουν «αρκετές ομάδες στους τομείς των Εσόδων (Revenue), Σύνταξης (Editorial), Λειτουργιών (Operations) και Κεντρικών Υπηρεσιών (Core Services)». 

Οι υπάλληλοι ήταν προγραμματισμένο να ενημερωθούν μέσω email για το εάν θα έχαναν τις θέσεις τους εντός 15 λεπτών από την αποστολή του σημειώματος του CEO.

BuzzFeed και ΑΙ generated περιεχόμενο

Ο δημοφιλής digital μιντιακός όμιλος, BuzzFeed, προχώρησε τον περασμένο Απρίλη σε απολύσεις του 15% του ανθρώπινου δυναμικού του, περίπου 180 εργαζομένων, κλείνοντας οριστικά το τμήμα ειδήσεων BuzzFeed News, σύμφωνα με εσωτερική ανακοίνωση που έκανε στο προσωπικό ο CEO του ομίλου, Jonah Peretti. «Όσο γίνονται απολύσεις σχεδόν σε κάθε τμήμα, αποφασίσαμε ότι ο όμιλος δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το BuzzFeed News ως αυτόνομο οργανισμό», δήλωσε τότε στους εργαζόμενους ο Peretti.

Στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης λόγω σοβαρών οικονομικών δυσκολιών, η ιστοσελίδα που, για αρκετά χρόνια θεωρούνταν κορυφαίος πάροχος viral ειδήσεων, ανακοίνωσε ότι στο εξής θα μεταδίδει ειδήσεις μέσω της Huffington Post. 

Από τις αρχές του 2023, η εταιρεία είχε στα σχέδιά της να βασιστεί στην OpenAI, «μαμά» εταιρεία του ChatGPT, για να παράγει στο εξής εξατομικευμένο περιεχόμενο, όπως τα δημοφιλή διαδικτυακά κουίζ και οι λίστες του BuzzFeed, μια απόφαση που φαίνεται να προκάλεσε φρενίτιδα στον επενδυτικό κόσμο, αλλά και έντονο προβληματισμό στους εργαζομένους. «Το 2023 θα δείτε εμπνευσμένο από την τεχνητή νοημοσύνη περιεχόμενο να μετακινείται από το στάδιο του R&D στον πυρήνα των δραστηριοτήτων μας, ενισχύοντας την εμπειρία των κουίζ, παρέχοντας υλικό για brainstorming και εξατομικεύοντας το περιεχόμενο για το κοινό μας», έγραφε τον Ιανουάριο CEO του BuzzFeed στο υπόμνημα προς τους υπαλλήλους.  «Η δημιουργική διαδικασία θα γίνεται όλο και περισσότερο υποβοηθούμενη από την τεχνητή νοημοσύνη και θα υποστηρίζεται από την τεχνολογία», σημείωνε.

Και πράγματι, λίγο μετά τα δημοσιεύματα που ήθελαν την εταιρεία ψηφιακών μέσων να «κλείνει το μάτι» στην τεχνητή νοημοσύνη, η μετοχή του BuzzFeed στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης σημείωσε άνοδο έως και 203%.

Τέσσερις μήνες αργότερα, το BuzzFeed ανέφερε ότι σημειώνει πρόοδο στη χρήση της ΑΙ και «χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να καινοτομήσει γύρω από νέες μορφές περιεχομένου». Σύμφωνα με αποκάλυψη της εταιρείας σε διαδικτυακό φόρουμ επενδυτών, οι αναγνώστες ξόδεψαν 40% περισσότερο χρόνο λύνοντας κουίζ της ιστοσελίδας που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη συγκριτικά με τα παραδοσιακά κουίζ. Συγκεκριμένα, το Influencer, ένα παιχνίδι τύπου κουίζ που κινείται από ένα chatbot, συγκέντρωνε τέσσερις φορές περισσότερους χρήστες από τα «συνήθη» κουίζ.

Το BuzzFeed δεν είναι ούτε το πρώτο, ούτε το τελευταίο

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του The Byte, ο ιστότοπος πολυμέσων CNET «πιάστηκε», μετά τον εντοπισμό σημαντικών ανακριβειών γεγονότων, λαθών και λογοκλοπής, να χρησιμοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη για τη συγγραφή οικονομικών άρθρων που έφεραν την υπογραφή «CNET Money Staff», χωρίς να έχει προηγηθεί καμία επίσημη ανακοίνωση στους αναγνώστες του.

Τα 73 επίμαχα άρθρα κάλυπταν θέματα όπως το “What Is Zelle and How Does It Work?” και είχαν μια μικρή δήλωση αποποίησης ευθύνης στο πάνω μέρος της κάθε δημοσίευσης: «Αυτό το άρθρο δημιουργήθηκε με χρήση τεχνολογίας αυτοματισμού, επεξεργάστηκε διεξοδικά και ελέγχθηκε από έναν συντάκτη του προσωπικού μας».

Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο ίδιο ρεπορτάζ, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του κοινού, «δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό το είδος μέσων “στον πάτο του βαρελιού”». Ακόμα και το καταξιωμένο ειδησεογραφικό πρακτορείο, The Associated Press, χρησιμοποιεί AI, ήδη από το 2015, για να συντάσσει αυτόματα χιλιάδες αναφορές κερδών. Με μια δόση ειρωνείας το The Byte σχολιάζει ότι: «το AP έχει δηλώσει με υπερηφάνεια μάλιστα ότι είναι “ένας από τους πρώτους ειδησεογραφικούς οργανισμούς που αξιοποίησε την τεχνητή νοημοσύνη”».

Ένα ψηφιακό μέλλον με ΑΙ ονειρεύονται και οι εφημερίδες

Σε μια δυσοίωνη για το μέλλον της δημοσιογραφίας κίνηση προχώρησε φέτος και η γερμανική Bild. Η μεγαλύτερη εφημερίδα της Γερμανίας, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να απολύσει δημοσιογράφους και να τους αντικαταστήσει με Τεχνητή Νοημοσύνη, προκειμένου να εξοικονομήσει 100 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον Guardian.

Η Axel Springer, ιδιοκτήτρια εταιρεία της εφημερίδας, σε email προς το προσωπικό, ανέφερε ότι «δυστυχώς θα αποχωριστεί συναδέλφους που έχουν καθήκοντα, τα οποία στον ψηφιακό κόσμο εκτελούνται από Τεχνητή Νοημοσύνη ή/και αυτοματοποιημένες διαδικασίες». Σύμφωνα με το email, οι εργαζόμενοι που θα έχαναν τη δουλειά τους ήταν συντάκτες, επιμελητές κειμένων, διορθωτές και προσωπικό επεξεργασίας φωτογραφιών.

Είχε προηγηθεί τον Φεβρουάριο η ανακοίνωση του διευθύνοντος συμβούλου, Mathias Döpfner, ότι η εκδότρια εταιρεία θα μετατραπεί σταδιακά σε «μια αμιγώς ψηφιακή εταιρεία μέσων ενημέρωσης». Εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT θα μπορούν πλέον «να κάνουν την ανεξάρτητη δημοσιογραφία καλύτερη από ό,τι ήταν ποτέ – ή να την αντικαταστήσουν», όπως είχε δηλώσει.

Σύμφωνα με «αμφιλεγόμενες» προβλέψεις του Γερμανού εκδότη, η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σύντομα «καλύτερη στη συγκέντρωση πληροφοριών» από τους δημοσιογράφους-φυσικά πρόσωπα, ενώ, όπως είπε, μόνο οι εκδότες που θα μπορούν να δημιουργήσουν «το καλύτερο πρωτότυπο περιεχόμενο», όπως η ερευνητική δημοσιογραφία και τα πρωτότυπα σχόλια, θα επιβιώσουν.

Η Bild δεν είχε καμία άμεση εκτίμηση για τον αριθμό των θέσεων εργασίας που μπορεί τελικά να χαθούν από την ΤΝ. 

Τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης διεύρυναν φέτος και οι Daily Mirror και Daily Express στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τα πρώτα AI generated άρθρα να δημοσιεύονται τον Μάρτιο του 2023. Ωστόσο, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο των δύο tabloids, οι δημοσιογράφοι δεν χρειάζεται να ανησυχούν ότι θα χάσουν τις δουλειές τους από μηχανές.

Salesforce

Ο CEO της Salesforce, Marc Benioff, ανακοίνωσε στις 4 Ιανουαρίου 2023 ότι η εταιρεία λογισμικού B2B θα προχωρήσει σε περικοπή 7.000 θέσεων εργασίας, περίπου 10% του συνολικού προσωπικού της. 

Τον Αύγουστο η διεθνής εταιρεία συνέχισε τις περικοπές, αυτή τη φορά 50 θέσεων εργασίας στην Ιρλανδία, σε συνέχεια της ευρύτερης στρατηγικής της για προτεραιοποίηση της κερδοφορίας. 

Η εταιρεία στοχεύει σε σημαντική μείωση του αριθμού των υπαλλήλων της μέχρι το τέλος της οικονομικής χρονιάς 2024, σε μια προσπάθεια να διευρύνει τα περιθώρια κέρδους της. Στην ουσία, ακολουθεί παρόμοια τάση περικοπής θέσεων εργασίας με άλλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Microsoft και η Amazon.

Σε επιστολή προς τους υπαλλήλους, ο πρόεδρος της Salesforce παραδέχτηκε ότι έγιναν πολλές προσλήψεις εργαζομένων στην εταιρεία στις αρχές της πανδημίας.

Chegg, Dropbox & απολύσεις στον τεχνολογικό κλάδο συνολικά

Η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να προκαλεί αναταραχή στον κλάδο όπου οι εργαζόμενοι ήταν κάποτε αμετακίνητοι: την τεχνολογία.

Η Chegg, μια εταιρεία τεχνολογίας που δραστηριοποιείται στον κλάδο της εκπαίδευσης, αποκάλυψε τον Ιούνιο του 2023 ότι απέλυσε το 4% του εργατικού δυναμικού της, ή περίπου 80 υπαλλήλους της, «για να τοποθετήσει την εταιρεία σε θέση να εκτελέσει τη στρατηγική της σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη και να δημιουργήσει μακροπρόθεσμη, βιώσιμη αξία για τους φοιτητές και τους επενδυτές της».

Παράλληλα, στα τέλη Απριλίου 2023, η υπηρεσία αποθήκευσης αρχείων, Dropbox, είπε ότι περικόπτει περίπου το 16% του εργατικού δυναμικού της, ή σχεδόν 500 άτομα, επικαλούμενη επίσης την τεχνητή νοημοσύνη.

«Τους τελευταίους μήνες, η ΑΙ έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία του κόσμου, με τη δυνητική αγορά για την επόμενη γενιά προϊόντων μας με τεχνητή νοημοσύνη να αναπτύσσεται πιο γρήγορα από ό,τι θα περίμενε οποιοσδήποτε από εμάς», έγραψε ο διευθύνων σύμβουλος της Dropbox, Drew Houston, σε ένα σημείωμα προς το προσωπικό, ανακοινώνοντας τις περικοπές θέσεων εργασίας. «Το επόμενο στάδιο ανάπτυξής μας απαιτεί έναν διαφορετικό συνδυασμό δεξιοτήτων, ιδιαίτερα στην τεχνητή νοημοσύνη και στην ανάπτυξη προϊόντων σε πρώιμο στάδιο».

Στην πιο πρόσφατη έκθεσή της για τις απολύσεις, η εταιρεία Challenger, Gray & Christmas ανέφερε ότι 3.900 άτομα απολύθηκαν τον Μάιο του 2023 λόγω τεχνητής νοημοσύνης, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που έκανε λόγο για περικοπές θέσεων εργασίας με βάση αυτόν τον παράγοντα. Όλες αυτές οι περικοπές, σύμφωνα με την εταιρεία, σημειώθηκαν στον τομέα της τεχνολογίας.

Οι απολύσεις στον τομέα της τεχνολογίας με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη έρχονται εν μέσω ευρύτερων περικοπών στον κλάδο. Πολλές εταιρείες τεχνολογίας αναπροσαρμόζονται σε ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον και σε μειωμένα επίπεδα ζήτησης για ψηφιακές υπηρεσίες, περισσότερα από τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.

Σύμφωνα με το Layoffs.fyi, που παρακολουθεί τις απολύσεις στον κλάδο της τεχνολογίας από την αρχή της πανδημίας COVID-19, συνολικά 1.133 εταιρείες έχουν προχωρήσει σε απολύσεις το 2023, ενώ 253.559 εργαζόμενοι στην τεχνολογία έχουν χάσει τις θέσεις τους από την αρχή του έτους μέχρι τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο.

Οι άνθρωποι δεν αντικαθίσταται από μηχανές, αλλά από ανθρώπους που (ξέρουν να) χειρίζονται την ΑΙ

Στη σκιά των μαζικών απολύσεων, η τεχνολογική βιομηχανία έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε προσωπικό και τεχνολογία που σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη.

Ακόμα και οι μηχανικοί λογισμικού στη Silicon Valley, που κάποτε ήταν οι πιο περιζήτητοι, φαίνεται πλέον να κινδυνεύουν να χάσουν μέρος του μισθού τους από εκείνους που διαθέτουν περισσότερη εμπειρία στην τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Roger Lee, co-founder και διευθυντής του Comprehensive.io, το οποίο εξετάζει  καταχωρίσεις θέσεων εργασίας και δεδομένα αποδοχών σε περίπου 3.000 εταιρείες τεχνολογίας, δήλωσε στο CNNi ότι, σύμφωνα με μια πρόσφατη ανάλυση δεδομένων, ο μέσος μισθός για έναν ανώτερο μηχανικό λογισμικού που ειδικεύεται στην τεχνητή νοημοσύνη ή τη «μηχανική μάθηση» (machine learning) είναι 12% υψηλότερος από εκείνων που δεν ειδικεύονται σε αυτόν τον τομέα. Ο μέσος μισθός για αυτούς τους επαγγελματίες με ειδικότητα στην ΑΙ έχει αυξηθεί κατά περίπου 4% από την αρχή του έτους, ενώ ο μέσος μισθός για τους ανώτερους μηχανικούς λογισμικού στο σύνολό τους έχει παραμείνει αμετάβλητος.

Επιπλέον, ο Lee ανέφερε την Dropbox ως παράδειγμα εταιρείας που προσφέρει ιδιαίτερα υψηλές αμοιβές για θέσεις Τεχνητής Νοημοσύνης, αναφέροντας μια λίστα με μέσες ετήσιες αποδοχές από 276.300 έως 373.800 δολάρια για μία θέση Principal Machine Learning Engineer. Συγκριτικά, οι τρέχουσες μέσες ετήσιες αποδοχές για έναν ανώτερο μηχανικό λογισμικού είναι 171.895 δολάρια.

Σύμφωνα με τον Dan Wang, καθηγητή στο Columbia Business School, η τεχνητή νοημοσύνη θα αναγκάσει οργανισμούς και εταιρείες να αναδιαρθρωθούν, ωστόσο, «δεν αντικαθιστά απαραίτητα τους ανθρώπους, αλλά ενισχύει το έργο τους». Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει, το είδος του ανταγωνισμού που θα έπρεπε να μας προβληματίζει περισσότερο δεν είναι το άνθρωπος εναντίον μηχανής, αλλά το ότι οι άνθρωποι θα αντικατασταθούν από ανθρώπους που γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης.

Στην κατεύθυνση αυτή, όσοι επιθυμούν να ευδοκιμήσουν στον κλάδο της τεχνολογίας αλλά όχι μόνο, ίσως χρειαστεί στο μέλλον να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους στην τεχνητή νοημοσύνη.

Μπορεί πράγματι η ΤΝ να ενισχύσει την ανθρώπινη εργασία χωρίς να την αντικαταστήσει; Ναι. Αυτό υποθέτουμε τουλάχιστον. Αναγνωρίζουμε ότι η ορθή χρήση και όχι η κατάχρησή της από ανθρώπους και εταιρείες, μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη. Το ίδιο δεν συνέβη και με το διαδίκτυο άλλωστε; Η ΤΝ μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά σε όλους -ή έστω στους περισσότερους- τομείς της ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας: από την υγεία και την εκπαίδευση, μέχρι την οδήγηση, την αγροτική παραγωγή και την πρόβλεψη φυσικών καταστροφών. 

Μπορεί στο μέλλον να κάνει πράγματα που δεν μπορούμε καν να συλληφθούμε αυτή τη στιγμή; Μπορεί. Χρειάζεται ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο που να διέπει τη λειτουργία και τις εφαρμογές της; Προφανώς.

Χρειάζεται να γίνουμε όλοι ειδικοί στην ΑΙ; Μάλλον όχι… Αρκεί ίσως να γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιούμε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης ώστε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί σε ό,τι κι αν κάνουμε.

Διαβάστε επίσης:

Ερευνα Adecco: Σχεδόν οι μισοί Έλληνες δεν εμπιστεύονται τα εργαλεία AI

Bill Gates: Οι μηχανές θα φτιάχνουν τα πάντα και ο άνθρωπος θα δουλεύει 3 ημέρες

Ποιες θέσεις εργασίας απειλεί η τεχνητή νοημοσύνη

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News