Μέτρα στήριξης στα όρια αντοχής του προϋπολογισμού

Κατ’ αρχάς είναι η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος και για την περίοδο μέχρι το τέλος του χρόνου αλλά και για το 2023: «για όσο χρειαστεί». Εκτιμάται ότι θα… περισσέψουν και περίπου 500 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επιπλέον μέτρων στήριξης με έμφαση στο πολύ υψηλό κόστος της θέρμανσης αλλά και στη στήριξη των φτωχών νοικοκυριών ώστε να αντεπεξέλθουν στις μεγάλες ανατιμήσεις των τροφίμων.

Οσον αφορά το 2023, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, αφού προϋπολογιστεί το κόστος για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος, θα «δεσμευτεί» δημοσιονομικός χώρος για την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και τη διατήρηση των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών (απαιτούνται περίπου 450 εκατ. ευρώ επιπλέον για το 2023 σε σχέση με το 2022) αλλά και για την αύξηση των συντάξεων που επίσης κοστίζει περισσότερα από 650 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μετρήσεις του 2023. Με αυτά τα «προαπαιτούμενα» –1,1 δισ. ευρώ για συντάξεις και εισφορά αλληλεγγύης–, αλλά και με το κόστος επιδότησης του ρεύματος να είναι εξαιρετικά αβέβαιο, πολύ δύσκολα θα «χωρέσει» κάποιο επιπλέον μέτρο στήριξης στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς.

Λίγες ημέρες πριν από την ομιλία του πρωθυπουργού στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, η λίστα με τα μέτρα έχει οριστικοποιηθεί και πλέον εκκρεμεί να γίνουν οι τελικές επιλογές από τον Κυριάκο Μητσοτάκη για το τι να ενσωματωθεί στις εξαγγελίες και τι όχι. Στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου δόθηκε ο τόνος: μέτρα στα όρια αντοχής του προϋπολογισμού και για το 2022 και για το 2023 και με έμφαση σε αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Με βάση αυτά τα δεδομένα αναμένεται να προωθηθούν:

1. Η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία θα απορροφήσει και τον περισσότερο πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο, που εκτιμάται σε περίπου 1,5-2 δισ. ευρώ. Στο τρίμηνο Οκτωβρίου Δεκεμβρίου, ο προϋπολογισμός εκτιμάται ότι θα επιβαρυνθεί με περίπου 1,5 δισ. ευρώ για να κρατηθούν οι τιμές λιανικής στα επίπεδα των 14-15 λεπτών ανά κιλοβατώρα. Το γεγονός ότι οι τιμές του ρεύματος παραμένουν στα ύψη δεν επιτρέπει στο οικονομικό επιτελείο να κρατήσει στην άκρη λιγότερους πόρους, καθώς τα τεράστια σκαμπανεβάσματα στην τιμή του φυσικού αερίου καθιστούν αβέβαιη οποιαδήποτε πρόβλεψη.

2. Για το επίδομα θέρμανσης πέρυσι δόθηκαν 170 εκατ. ευρώ. Αναμένεται σημαντική αύξηση του κονδυλίου (ακόμη και πάνω από τα 250 εκατ. ευρώ), καθώς η τιμή του φυσικού αερίου κινείται πάνω από τα 200 ευρώ η μεγαβατώρα, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης θα κοστίζει 1,7 ευρώ το λίτρο αν δεν πέσει πολύ η διεθνής τιμή του πετρελαίου μέσα στις επόμενες έξι εβδομάδες. Ειδικά για το φυσικό αέριο θα υπάρξει πρόσθετη επιδότηση, η οποία όμως θα επιχειρηθεί να χρηματοδοτηθεί κατά κύριο λόγο με πόρους από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης αλλά και με πρόσθετες εκπτώσεις που θα γίνουν από τη ΔΕΠΑ.

3. Πολλές πιθανότητες κερδίζει το ενδεχόμενο να υπάρξει νέα επιταγή ακρίβειας για να αντιμετωπιστεί ο πολύ υψηλός πληθωρισμός των τροφίμων. Το «voucher» σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο δικαιούχους μπορεί να κοστίσει πάνω από 250-300 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η ενσωμάτωση του μέτρου θεωρείται προτεραιότητα, καθώς οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων πλήττουν κυρίως τα πιο φτωχά νοικοκυριά.

4. Για τα καύσιμα, το ενδεχόμενο να ενσωματωθεί στο πακέτο ένα νέο fuel pass χάνει έδαφος. Η τιμή της αμόλυβδης έχει υποχωρήσει αρκετά χαμηλότερα από τα επίπεδα του Ιουνίου, ενώ την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να πωλείται και πάλι σε τιμή χαμηλότερη των 2 ευρώ ανά λίτρο. Ετσι, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα διατεθούν (τουλάχιστον προς το παρόν) τα 200 εκατ. ευρώ που κοστίζει η επιδότηση της αμόλυβδης. Πιθανό είναι να παραμείνει μόνο η επιδότηση του πετρελαίου κίνησης, που κοστίζει περίπου 30 εκατ. ευρώ ανά μήνα ή 90 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου.

Τι υπολογίζει το υπουργείο Οικονομικών 

To 2023 πρέπει να γίνει μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς το πρωτογενές έλλειμμα του 2022 της τάξεως του 2% πρέπει να γίνει πρωτογενές πλεόνασμα 1%. Αυτό σημαίνει 6 δισ. ευρώ στην πράξη. Σε αυτά τα 6 δισ. ευρώ θα πρέπει να «χωρέσουν»:

1. Το κόστος επιδότησης του ηλεκτρικού ρεύματος. Αν το κόστος παραμείνει στα 500 εκατ. ευρώ ανά μήνα, πολύ δύσκολα θα «χωρέσει» στον προϋπολογισμό του 2023 κάτι περισσότερο.

2. Το κόστος για την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, δηλαδή τα 450 εκατ. ευρώ επιπλέον λόγω της επέκτασης του μέτρου σε συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους.

3. Το κόστος για την αύξηση των συντάξεων. Το οικονομικό επιτελείο έχει «τρέξει» το σενάριο του 6,5%, προβλέποντας ουσιαστικά άθροισμα ανάπτυξης και πληθωρισμού της τάξεως του 13% (5% ανάπτυξη και 8% πληθωρισμό). Δικαιούχοι αύξησης εκτιμάται ότι θα είναι οι δύο στους τρεις συνταξιούχους (οι υπόλοιποι έχουν θετική προσωπική διαφορά), ενώ το «μεικτό» δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε περίπου 50-55 εκατ. ευρώ ανά μήνα ή περίπου 600-650 εκατ. ευρώ. Από αυτό το ποσό, ένα ποσοστό της τάξεως του 30% θα επιστρέψει στο κράτος μέσω των φορολογικών εσόδων.

Το οικονομικό επιτελείο οριστικοποιεί αυτή την εβδομάδα τις παραδοχές πάνω στις οποίες θα στηριχθεί και η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού αλλά και η σύνταξη του προϋπολογισμού του 2023, καθώς με βάση αυτές προκύπτει και ο δημοσιονομικός χώρος που μπορεί να χρηματοδοτήσει και τα φετινά μέτρα στήριξης αλλά και αυτά της επόμενης χρονιάς. Οι υπολογισμοί γίνονται με πρόβλεψη για συγκράτηση του πρωτογενούς ελλείμματος:

• Παραδοχή 1η: Η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος θα απορροφά στο τρίμηνο Οκτωβρίου Δεκεμβρίου λιγότερο δημοσιονομικό χώρο συγκριτικά με τον Σεπτέμβριο. Εκτιμάται δηλαδή ότι το κόστος ανά μήνα θα περιοριστεί αισθητά κάτω από τα 500-600 εκατ. ευρώ, έναντι 800 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν για τον Σεπτέμβριο αποκλειστικά από πόρους του κρατικού προϋπολογισμού. Εκτός από την εκτίμηση ότι το φυσικό αέριο δεν θα διατηρηθεί επί μακρόν στα απίστευτα επίπεδα των 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα –ήδη μέσα σε λίγα 24ωρα η τιμή υποχώρησε πάνω από 100 ευρώ– υπάρχουν και «τεχνικοί» λόγοι στους οποίους στηρίζεται αυτή η εκτίμηση. Εχουν να κάνουν με την παραγωγή μέσα στους επόμενους μήνες μεγαλύτερων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας από φθηνότερα καύσιμα, όπως οι ανανεώσιμες πηγές και ο λιγνίτης.

• Παραδοχή 2η: Τα φορολογικά έσοδα θα συνεχίσουν να υπεραποδίδουν και μέχρι το τέλος του χρόνου. Τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 8μηνο και αναμένεται περαιτέρω διεύρυνση της υπέρβασης στο σκέλος των φορολογικών εσόδων. Στο 7μηνο, η υπέρβαση έφθασε στα 5,2 δισ. ευρώ και στο 8μηνο αναμένεται να προσεγγίσει τα 6 δισ. ευρώ. Στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι εξαιτίας της πορείας των φορολογικών εσόδων (από φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ) θα «παράγεται» δημοσιονομικός χώρος της τάξεως των 300-350 εκατ. ευρώ ανά μήνα μέχρι το τέλος του χρόνου.

• Παραδοχή 3η: Αναθεωρείται ο φετινός ρυθμός ανάπτυξης από το 3,1% σε πάνω από 5%. Μέσα στην εβδομάδα αναμένεται η ανακοίνωση της μεταβολής του ΑΕΠ για το β΄ τρίμηνο. Υπάρχει η αισιοδοξία ότι με «όχημα» τις επενδύσεις, την κατανάλωση και τον τουρισμό, το ποσοστό ανάπτυξης θα ξεπεράσει το 5%6% στο διάστημα Απριλίου – Ιουνίου υπερκαλύπτοντας τη «ζημιά» που κάνουν στο ΑΕΠ μέσω των εισαγωγών οι υψηλές τιμές ενέργειας.

• Παραδοχή 4η: Τα έσοδα από τον τουρισμό θα υπερβούν τα αντίστοιχα του 2019, ενώ η αρχική εκτίμηση ήταν ότι θα κινηθούν στο 80% των εσόδων του 2019. Αυτό σημαίνει ότι θα κινηθούν υψηλότερα των 18,5 δισ. ευρώ, με την αισιόδοξη πρόβλεψη να ανεβάζει τον πήχυ ακόμη και στα 20 δισ. ευρώ.

• Παραδοχή 5η: Η τιμή του πετρελαίου θα συγκρατηθεί το επόμενο διάστημα σε επίπεδα αντίστοιχα των σημερινών ή και χαμηλότερα. Αυτό –και σε συνδυασμό με τις επιδοτήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος– θα επιτρέψει τη μείωση του πληθωρισμού σε μονοψήφια ποσοστά μέχρι το τέλος του χρόνου, ώστε ο μέσος πανελλαδικός όρος να συγκρατηθεί στο επίπεδο του 8%-9%.

• Παραδοχή 6η: Η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και το 2023 με ρυθμό της τάξεως του 3%, ενώ του χρόνου θα καταγραφεί αισθητή μείωση του μέσου πληθωρισμού κάτω από το επίπεδο του 4%.

Διαβάστε επίσης: 

ΔΕΘ: Τα έξι κλειδιά για τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού

Μέτρα στήριξης: Στο τραπέζι οι φθηνότερες συγκοινωνίες

«Ζυγίζουν» τα μέτρα της ΔΕΘ – Τι θα κρίνει τις τελικές αποφάσεις

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News