Η «σανίδα σωτηρίας» των εξαγωγών: Τι εξάγει και τι όχι η Ελλάδα
Οι εξαγωγές ήταν μία από τις ελάχιστες «σανίδες σωτηρίας» κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, με τις επιδόσεις τους να βελτιώνονται σημαντικά την περίοδο 2010-2019 και να συνεχίζουν τις υψηλές πτήσεις και τα δύο χρόνια της πανδημίας. Παρά τη σημαντική βελτίωση, ωστόσο, παραμένουν κάποια αδύνατα σημεία, όπως για παράδειγμα η σημαντική υστέρηση της Ελλάδας στις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, ιδιαίτερα στις κατηγορίες της μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας, προϊόντα υψηλής συνήθως προστιθέμενης αξίας.
Σύμφωνα με μελέτη που εξέδωσε το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) η οποία τιτλοφορείται «ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Επιδόσεις, εξειδίκευση και διαφοροποίηση» το μερίδιο της μεταποίησης στις εξαγωγές στην Ελλάδα παραμένει ένα από τα χαμηλότερα μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης φθάνοντας το έτος 2019 στο επίπεδο του 79%, έναντι 90% στη Γερμανία, 80% στην Ισπανία και 93% στην Πορτογαλία. Οι εξαγωγές αγαθών μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας της Ελλάδας ανέρχονταν το έτος 2019 μόλις στο 28% των εξαγωγών του μεταποιητικού της τομέα, επίπεδο χαμηλότερο τόσο σε σχέση με τις επιδόσεις της χώρας πριν την οικονομική κρίση, όσο και σε σύγκριση με τις αντίστοιχες επιδόσεις των υπολοίπων χωρών της Ευρωζώνης (ενδεικτικά, 74% στη Γερμανία, 55% στην Ισπανία, και 46% στην Πορτογαλία).
Η υστέρηση των εξαγωγών του μεταποιητικού τομέα της Ελλάδας, τόσο σε σχέση με το επίπεδο τεχνολογίας, όσο και σε σχέση με τη συμβολή τους στο σύνολο των εξαγωγών, αντανακλάται στον δείκτη ποιότητας των εξαγωγών της βιομηχανίας (industrial export quality indicator), ο οποίος δημοσιεύεται από τα Ηνωμένα Έθνη στο πλαίσιο του σύνθετου δείκτη ανταγωνιστικότητας του βιομηχανικού τομέα (UNIDO Competitiveness Industrial Performance-CIP composite index). Με βάση την πιο πρόσφατη τιμή του δείκτη ποιότητας που αφορά το έτος 2019, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης ως προς την τιμή του συγκεκριμένου δείκτη, έχοντας καταγράψει σημαντική κάμψη του δείκτη στην περίοδο 2008- 2012 και μερική ανάκαμψη του δείκτη από το έτος 2015 και μετά.
Κατά την περίοδο 2010-2016, όταν οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετώπισαν τις πιο σοβαρές αντιξοότητες που συνδέονταν με την κρίση, οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν μέσο ετήσιο πραγματικό ρυθμό αύξησης της τάξεως 5,3%. Η εξέλιξη αυτή συνέβαλλε, έστω και περιορισμένα, στη συγκράτηση της μείωσης του ΑΕΠ της Ελλάδας στα χρόνια της κρίσης, ενώ οδήγησε, σε συνδυασμό με την παράλληλη σημαντική κάμψη που σημειώθηκε στις εισαγωγές αγαθών, σε περιστολή του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών. Μετά το πέρας της βαθιάς ύφεσης, και κατά τη διάρκεια της τριετούς περιόδου οικονομικής ανάκαμψης που έλαβε χώρα από το έτος 2017 έως το έτος 2019, οι εξαγωγές αγαθών της Ελλάδας παρέμειναν σε ανοδική πορεία, συνεισφέροντας έτσι στην αύξηση που σημείωσε το ΑΕΠ κατά την περίοδο αυτή. Το 2018 η συμβολή των εξαγωγών αγαθών στον πραγματικό ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ της Ελλάδας έφτασε τις 1,5 ποσοστιαίες μονάδες, επίδοση υψηλότερη όλων των προηγούμενων ετών της εξεταζόμενης περιόδου.
Από το 2010 έως και το 2019, το μερίδιο των εξαγωγών αγαθών της χώρας στο ΑΕΠ αυξήθηκε κατά οκτώ περίπου εκατοστιαίες μονάδες σε σχέση με την περίοδο πριν την κρίση, φτάνοντας κατά την πιο πρόσφατη περίοδο αναφοράς το επίπεδο του 18%. Η αύξηση αυτή δεν αντανακλά βεβαίως μόνον την προαναφερόμενη θετική πορεία των εξαγωγών αγαθών, αλλά οφείλεται εν μέρει στις μεγάλες απώλειες που κατέγραψε η χώρα σε όρους ΑΕΠ κατά την περίοδο της κρίσης. Παρά, δε, την εν λόγω αύξηση, η Ελλάδα δεν έπαψε να υστερεί σημαντικά ως προς τη συμμετοχή των εξαγωγών αγαθών στην οικονομική δραστηριότητα. Το 2019 ο μέσος όρος της ΕΕ-28 όσον αφορά το μερίδιο των εξαγωγών αγαθών στο ΑΕΠ ανερχόταν στο 32,5%, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει τη τρίτη χαμηλότερη θέση μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ-28 ως προς το συγκεκριμένο μερίδιο.
Τι κυρίως εξάγει η Ελλάδα
Καύσιμα – Λιπαντικά, βιομηχανικές προμήθειες και τρόφιμα – ποτά αποτελούν τις κατηγορίες προϊόντων με το μεγαλύτερο ποσοστό στις συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας. Το 2019 οι εξαγωγές καυσίμων και λιπαντικών αποτελούσαν το 30,3% των συνολικών εξαγωγών από μόλις 11% το 2001, οι βιομηχανικές προμήθειες (δηλαδή ενδιάμεσα αγαθά, πλην τροφίμων, που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία) το 27,9% του συνόλου των εξαγωγών από 33% το 2001 και τα τρόφιμα – ποτά το 15,8% από 20,1% του συνόλου των εξαγωγών το 2001.
Διαβάστε επίσης:
Εξωστρέφεια: Στόχος η ενίσχυση εξαγωγών από το 37% στο 48% του ΑΕΠ
Τέλος οι γούνες και τα σκάφη για τους Ρώσους: Το πλήγμα στις ελληνικές εξαγωγές
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
